خبرنامه دانشجویان ایران: محمدمهدی سیار شاعر و ترانه سرای جوان کشورمان است که این روزها بخاطر خلق ترانه های ماندگار انقلابی نامش بیش ازپیش بر سر زبان ها افتادهاست، از آثار زیبا و پر طرفدار وی که در یکی دوسال اخیر منتشر شده می توان ترانه زیبای «مرگ بر آمریکا» با صدای حامد زمانی خواننده جوان انقلابی کشورمان اشاره کرد، چند روز پیش مهمان این شاعر خوب و نام آشنای کشورمان بودیم و با وی درباره مسائل ترانه های انقلابی در کشورمان به گفتگو نشستیم؛ وی در این مصاحبه از ترانه های انقلاب گفت، و از فضای فردیت پس از جنگ در جامعه خبر داد؛ سیار در ادامه دهه هفتاد را دهه افول ترانه های انقلابی می نامد و دلیل آن را مسائل سیاسی آن زمان عنوان میکند؛ این شاعر انقلاب در ادامه با برشمردن ویژگی های ترانه های انقلابی و شاعران معتقد است: "شاعری که حتی ضد انقلاب شعر می گوید باز هم شرف دارد بر شاعری که چشم خود را بر همه مسائل و اتفاقات و حقایق دوران خود و کشور و سرزمین خود بسته است."

مصاحبه خواندنی خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران» را با محمدمهدی سیار در ادامه می خوانید:

خبرنامه دانشجویان ایران: به عنوان اولین سوال از ابتدا و شروع جریان ترانه ی انقلاب بگویید، از اینکه چه دوره هایی داشته، از کجا شرع شده و اکنون در چه جایگاهی قرار دارد؟
بنده سیر مطالعاتی دقیقی در این باره نداشتم اما بیش از آن که مطالعه داشته باشم خاطره دارم از این ترانه ها، به ذهنم که مراجعه می کنم چنین تصویری در ذهن من است که ظاهرا با شکل گیری انقلاب یکی از چیزهایی که با مردم همراه بوده وبه مردم کمک کرده موسیقی بوده، و در گفتن بسیاری از حرفها مردم از موسیقی کمک گرفته اند، هنوز هم بخش مهمی از خاطره های انقلاب مارا همین موسیقی های انقلابی می سازند.

به طوری که اگر شما در دهه فجر موسیقی رو از صدا و سیما بردارید شاید خاطره مشترک خیلی کمی وجود داشته باشد بین همه مردم، و فقط یک سری تصویر باقی می ماند، و به نظرم روح آن تصاویر را در موسیقی های انقلابی می توان جستجو کرد.

البته تنها موسیقی در انقلاب نبود بلکه بسیاری از هنرهای دیگر نیز با انقلاب همراه شدند و آثار ماندگاری خلق شد، البته توقع از انقلاب هم همین است، چون یک مرتبه جمعیت زیادی از مردم به یک حرف واحد رسیدند، هنر اگر همراه باشد با این خیل عظیم جمعیت خود به خود می تواندآثار مانداگاری را تولید کند. درانقلاب ما هم این اتفاق افتاد و به نظرم مهمترین آن همین موسیقی بود وشعر، به طوری که حافظه ما از انقلاب را همین ها تشکیل داده اند.

**بعد از جنگ این فضای فکری یعنی همان فضای فردیت به کل جامعه هنری سرایت کرد

اما بعد از انقلاب به دلایلی که اینجا مجال بحث آن نیست خیلی از این هنرها همراهی خود با مردم را از دست دادند و دچار چندپارگی و انزوا وفردیت شدند، و خیلی از هنرمندان دیگر هویت خود را در یک هویت جمعی و یک حضور جمعی تعریف نکردند، و تبدیل شدند به صنف های هنری و افراد هنرمند.

بعد از جنگ این فضای فکری یعنی همان فضای فردیت به کل جامعه هنری سرایت کرد، شاید یکی از دلایل این فردیت گرایی این بود که خود این هویت جمعی کمرنگ شده بود، و آن صدای جمعی که میخواست حرف مردم را فریاد بزند مقداری شعار زده شده بود، و به تکرار و کلیشه رسیده بود، شاید هم هنرمندان برای اینکه خود را ظهور و بروز بدهند دنبال این تنهایی و فردیت می گشتند، حتی شاید بتوان گفت مردم هم در دوران پس از جنگ به دنبال یک خلوت و تنهایی و فردیت بودند.

**هه هفتاد دهه افول ترانه های انقلابی بود

خبرنامه دانشجویان ایران: این فرد گرایی چرا اتفاق افتاد؟ چه اتفاقاتی در شکل گیری این جریان دخالت داشتند؟
ابتدا باید بپذیرم که این قضیه فارغ از خوب یا بدن بودن آن اتفاق افتاد و اگر بخواهیم با دید منفی به ماجرا نگاه کنیم باید بگوییم که این فرد گرایی توسط نهاد های بزرگ فرهنگی ترویج هم می شد، یعنی در واقع به دنبال یک صدای نو کل آن هویت انقلابی و جمعی را کنار گذاشتند و این فرد گرایی را ترویج کردند.

در یک چنین فضایی خب مشخص است چه نوع ترانه هایی ظهور و بروز پیدا می کند، و بنابراین میتوان گفت دهه هفتاد دهه افول ترانه های انقلابی بود و در دهه هشتاد هم به نوعی به همین منوال ادامه پیدا کرد، اما در دهه هشتاد بخاطر فشاری که از خارج بر کشور وارد می شد دوباره آن هویت جمعی شکل گرفت، و با انتخابات 88 و فشار تحریم ها و امثالهم دوباره روی هویت ملی تاکید شد.

یکی دیگر از نکات مهم شکل گیری مجدد این هویت جمعی ظهور و بروز نسل جدیدی بود که حرف از انقلاب اسلامی برایشان کلیشه نبود و بلکه برعکس اینها حرف های جدید و نو بود و اتفاقا حرف های فرد گرایانه و حرف های سانتی مانتال عاشقانه برایشان کلیشه شده بود.

و اتفاقا این نسل نگاه می کردند و می دیدند که در تاریخ انقلاب اسلامی چه اتفاقات بزرگی افتاده که  حرفی از آن نیست، و آثار هنری به آن نمی پردازند، و به نظرم این نسل جدید نقش مهمی در شکل گیری مجدد هنر های انقلابی و بخصوص موسیقی انقلاب داشتند.

**امروزه مخاطب اگر حرف حق باشد براحتی می پذیرد

خبرنامه دانشجویان ایران: تفاوت این مخاطبان جدید که می گویید با مخاطبان قبلی چه بود؟ آیا عدم استقبال نسل قبلی ازترانه های انقلابی بخاطر این نبود که آثا فاخر تولید نمی شد؟
در این دوره با مخاطبی هوشمند و آگاه و به نوعی بی عقده طرف هستیم که به نظرم حرف حق را براحتی می پذیرد، شاید در دهه هفتاد حرف از جنگ زدن  از ظرف بخشی از بدنه مخاطب با واکنش های بی منطق مواجه می شد، اما امروزه مخاطب اگر حرف حق باشد براحتی می پذیرد. و این می تواند تجدید مطلع خوبی باشد و ما را مجددا به یک دوران اوجی از نظر بیان موضوعات مرتبط با انقلاب برگرداند.

در دهه هفتاد و هشتد فقط تک کار های خوب شنیدیم و مداومت برآنها نبود، تک کار هایی جود داشت مثل برخی کارهای محمد اصفهانی که به موضوعات دفاع مقدس می پرداخت به نظرم سوز جذابیت خاصی داشت، ولی کارهای قابل ذکر شاید به تعداد انگشتان دست هم نرسد، که حرف اجتماعی در موسیقی زده شود و و رنگ و بوی انقلاب در آن باشد.

خبرنامه دانشجویان ایران: ویژگی ترانه های انقلابی چیست؟ امروزه و با توجه به مسائل روز چه ویژگی هایی وجود دارد که ترانه انقلاب با آن شناخته می شود؟

به نظرم مهمترین ویژگی که در ترانه ی انقلاب باید به دنبال آن بگردیم بی تفاوت نبودن آن نسبت به مسائل روز کشور و اتفاقات منطقه و جامعه جهانی و دیدن درست این مسائل است، به نظرم اگر این دیدن وجود داشته باشد خود به خود بسیاری  از این کارها مسیر درستی خواهد داشت.

خبرنامه دانشجویان ایران: آیا این نگاه نباید مبتنی بر مبانی انقلاب باشد؟ چرا که نگاه به مسائل با توجه به مبانی غیراسلامی  و انقلابی متفاوت است نسبت به نگاه با توجه به مبانی اسلامی و انقلابی.

به نظرم به طور طبیعی فطرت هر هنرمند به حق و حقیقت گرایش دارد و اگر هنرمند نسبت به مسائل جامعه بی تفاوت نباشد خود به خود حق و حقیقت درآثارش جلوه گر خواهد شد.

خبرنامه دانشجویان ایران: خب ببینید مثلا در قضیه فتنه برخی از هنرمندان برای فتنه اثر خلق کردند و برخی هم برای انقلاب، بالاخره اگر اینطور باشد که هنرمند ذاتا به سمت حق گرایش دارد نباید اینطور می شد و عده ای هنر را در خدمت فتنه به کار ببرند؟

**شعرا بگویند بهتر از نگفتن است حتی اگر بر علیه ما باشد

درست است اما بالاخره گفتن بهتر از نگفتن است، سخن مقام معظم رهبری در دیدار شاعران سال 88 این بود که واقعیت ها را ببینید و بگویید ولو اینکه خطا باشد، یعنی منظور ایشان این بود که شعرا بگویند بهتر از نگفتن است حتی اگر بر علیه ما باشد، حتی اگر آن چیزی که ما دوست داریم را نگویند، به نظرم در شعر یک تقدسی وجود دارد که شاعر به هر حال با آن به سمت حقیقت سوق پیدا می کند، حتی اگر به ظاهر به مذاق خیلی ها هم خوش نیاید. این فرق می کند با شاعری که چشم خودش را کلا نسبت به مسائل بسته است.

به نظرم شاعری که حتی ضد انقلاب شعر می گوید باز هم شرف دارد بر شاعری که چشم خود را بر همه مسائل و اتفاقات و حقایق دوران خود و کشور و سرزمین خود بسته است و فقط در حال و هوای عاطفی و شخصی خود سیر می کند. و در شعر و بحث ادبی باید مسال سیاسی و جناحی را کنار بگذاریم و نباید بگذاریم شاعر سخنگوی یک حزب و یک جناح باشد.

**گاهی حتی بهتر است بجای سیاستمداران به حرف شاعران و هنرمندان گوش کنیم

خبرنامه دانشجویان ایران: درست اما شاعر باید سخنگوی انقلاب باشد، و در چارچوب انقلاب باشد یا منظورتان این است که چنین هم نباید باشد؟
بله سخنگوی انقلاب باید باشد اما انقلاب را نباید در یک حزب و دسته خلاصه کرد و آن را محدود به حزبی خاص دانست، و خیلی اوقات با معیارهای ظاهری و جناحی به هیچ وجه جور در نمی آید و در این مسائل گاهی حتی بهتر است بجای سیاستمداران به حرف شاعران و هنرمندان گوش کنیم چراکه بسیار بی غرض تر  و دلسوزانه تر و پاک تراست.

خبرنامه دانشجویان ایران: با توجه به این که میگویید شاعران به سمت حق گرایش دارند و باید فراتر از مسائل جناحی با شعر و ادبیات و هنر برخورد کرد، این حواشی اخیر که در جشنواره شعر فجر اتفاق افتاد، مثلا اینکه برخی شاعرانی که در ایام فتنه علیه نظام موضع داشتند از مسئولین جشنواره فجر بودند و در نتیجه تصمیمات آنها از کسی مثل یدلله رویایی دعوت میشود، را چگونه توجیح می کنید؟ بالاخره خودتان هم گفتید نمیتوان نسبت به مسائل جامعه بی نفاوت بود آیا باید نسبت به حضور افرادی که روزی شاعر بودند اکنون سیاستمدار ضد انقلاب در جشنواره شعر قجر انقلاب بی تفاوت بود؟
ببینید این اتفاقات بخاطر این است که خیلی از شاعران از شاعرانگی خود فاصله گرفته اند و بازیچه مسائل سیاسی و جناحی شده اند، وگرنه اگر شاعر آن آزادگی و حریت خود را حفظ کند ای دعواها و این مسائل رخ نمی دهد، خیلی از این مسائل بخاطر بردن شعر در چارچوب های خشک سیاسی اتفاق می افتد.

خبرنامه دانشجویان ایران: به عنوان آخرین سوال آینده جریان ترانه ی انقلاب را چگونه ارزیابی می کنید؟
به آینده آن میشود امیدوار بود چراکه تجدید مطلع خیلی خوبی داشته، و خیلی از چهره های جوان در جال پیوستن به این جریان هستند، منتهی باید دید که چگونه مدیریت خواهد شد و به کجا کشیده خواهد شد. اما اگر به طور طبیعی به کار خود ادامه دهد به یک جریان قوی و خوب تبدیل خواهد شد.