بهروز فرنو

زمانی برای تفکر

مخاطرات عالم مدرن، نگرانی از سراب مدرنیته را سبب شد و پرسش‌ها [از وضع مدرن] و [توجه به] مابعد مدرن را رقم زد و مهم‌ترین این تاملات بحث در زمان و عطف توجه به «زمان ادواری» بود. عهد و زمان از قدیم‌ترین ایام، همواره بستر اعتقادات آیینی و مذاهب بوده است، لیکن با غلبه...

مهدی رحمانی

پرسش‌گری، نقد و نوشتار

بعضا شخص اگر مجبور شود قلم بزند و یا یک نامه کوتاه بنویسد، آنقدر بد می‌نویسد که کسی متوجه هدف و مفهوم نمی‌شود، انگار بحث با زبانی متفاوت مطرح شده است. ذکر مصیبت کردن همیشه خوب نیست اما نیاز هست که گاهی درد جامعه بیان شود و برای حل آن راهکار اندیشید.

علیرضا معاف

نیاز انقلاب اسلامی به اصولِ فلسفه مطهری

با فقدان استاد شهید مرتضی مطهری امام در پاسخ به جوانان دانشگاهی «تحکیم وحدت»، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای را به‌عنوان جایگزین شهید مطهری معرفی می‌کنند، از این رهگذر آیت‌الله خامنه‌ای در دیدگاه امام، نزدیک‌ترین و هم‌افق‌ترین شخص به شهید مطهری تلقی می‌شود. درک صحیح از...

محمد علی‌بیگی

شهید مطهری و منتقدانش

استاد مطهری معمولا به‌عنوان شرح و بسط‌دهنده دیدگاه‌های علامه‌طباطبایی معروف است، اما با تامل در آثار وی می‌توان ابعاد متعددی از اجتهادها و استنباط‌های متفاوت را در آنها یافت. غرض آنکه استاد حتی نسبت به علامه هم رویکرد متفکرانه و نقادانه دارد، گرچه از ایشان با اعزاز و...

مهدی نیک‌صفت مطلق

تبیین آزادی ناگزیر از چارچوب

تعیین‌تکلیف چارچوب‌های آزادی در ایران پس از انقلاب، در این مطلب کوتاه البته ممکن نیست و حل این مساله، نیاز به مناقشاتی جدی‌تر و عمیق‌تر دارد. غرض در این مطلب، بیشتر پرداختن به این موضوع است که در منطق ولایت فقیه -که رهبری به آن معتقدند و ذیل آن منطق، کنشگری می‌کنند-...

مهدی نعلبندی

چرا باید آوینی بخوانیم

آوینی و اندیشه او خوانده نشد چون از سوی گفتمان رسمی فقط تجلیل شد و ثغور اندیشه و گفتمان او معیّن نشد. تجلیل شد و تحلیل نشد. چه از سوی دوستدارانش و چه مخالفانش. و این ظلم به این مولّف اندیشمند و اندیشه ورز است. آوینی مولّف بود، هم در اندیشه، هم در ساخت و هم در گفتمان.

محمد علی‌بیگی

گروکشی آگاهی کاذب!

مدعاهایی در فضای ژورنال مطرح است و از جمله آنها این است که «انقلاب‌ها برآنند تا ایدئولوژی را جایگزین علم کرده یا ایدئولوژی را بر علم مسلط کنند.» این مدعا البته حاکی از بی‌خبری مدعی است از «علم» و «ایدئولوژی» در عالم جدید.

علیرضا شجاعی‌زند

«تغییر ایدئولوژی» علم یا «ایدئولوژی‌زدایی» از علم؟

بدیهی است که به اقتضای ذاتِ ژورنالیسم و طبعِ مخاطبانش، لازم است از تفصیل در این باب صَرفِ نظر شود و بیش از طرح مقدمات و بیان مبانی و پرداختن به جوانب متعدده، به پاسخ‌هایی کوتاه از جنس اعلام مواضع اکتفا شود.

پرویز امینی

دستان خالی علوم انسانی در ایران

در جامعه فکری‌ای که جدال اصلی فکری دعوای پوپر و هایدگر است -که در هیچ آکادمی در دنیا موضوعیت ندارد و اساسا بی‌معنا و بی‌سابقه است- چه‌کسی می‌تواند مدعی داشتن علوم انسانی باشد؟

محمد ایمانی

راز عذرخواهی در حکمت متعالیه ولایت فقیه

فراز و نشیب تحولات، مانند دزدگیر عمل می‌کند. «منافق‌گیر» است، همچنان‌که «مومن‌یاب» است. دگرگونی حالات و شرایط، سنت الهی است تا عیار انسان‌ها و صدق و کذب دعاوی آنها معلوم شود. مومن سرشار از امید و حسن ظن به وعده‌های نصرت و هدایت الهی است. به همین دلیل، دریافت مومن و...

محسن راحمی

ارتجاع شیک؛ تفکیک جمهوری اسلامی از انقلاب

به زعم قوچانی این «اندیشه‌های مارکسیستی» و «تئوری تضاد» است که انقلاب ‌اسلامی را در مقابل جمهوری ‌اسلامی قرار می‌دهد. در نظر مارکسیست‌ها تضاد در حرکت به‌مثابه بیرون آمدن جوجه از تخم‌مرغ بود و پس از آن جوجه می‌توانست بی‌نیاز از تخم‌مرغ، به حیات خود ادامه دهد و حال که...

داود مهدوی‌زادگان

انقلاب دینی رهایی‌بخش

آن‌چنان‌که زمزمه‌های سنت‌گرایی در گوشه و کنار دنیای مدرن به گوش می‌رسد ولی از نحوه مواجهه پیروانش با قفس زندگی کاملاً پیداست که سر نزاع و رویارویی با متولیان جدید ندارند و فقط خواهان زندگی بی‌دردسر هستند. به همین خاطر، نگهبانان دنیویت جهانی شده نگرانی از آنان ندارند...

محمدحسن صادقی

مشق مغالطه

در اندیشه مجتهد‌شبستری همواره چند مفهوم نقش «دال مرکزی» و چند گزاره نقش «اصل موضوع» دارند (یعنی اثبات نمی‌شوند) و از آن پس هرچه مجتهد می‌گوید و می‌نویسد، قرائنی است برای اثبات ضمنی آن «اصل موضوع» و باقی مطلب، تماما تلاش برای فربهی آن مفهوم مرکزی است.

محمد علی‌بیگی

نافلسفه به سوی ناپیشرفت

فروغی گزارشی از فلسفه ارائه داده که در مبدأ و مقصد، به دنبال توجیه و القای پیشرفت است و از این جهت گزارش او از تاریخ فلسفه، مخدوش است. فی‌المثل همین مطالب که در فصل دکارت راجع به کاروانسرای فلسفه و کاروان علم گفته است، با قول دکارت در باب درخت علم سازگار نیست و فروغی...

حامد سرلکی

چپ‌ها باز می‌گردند؟

با بدل شدن چپ‌های اسلامی ابتدای انقلاب اسلامی در قالب اندیشه‌های تکنوکراسی یا لیبرالیسم می‌بینیم اساسا خیمه چپ‌اندیشی در سپهر سیاسی کشور برپا شده است اما هیچ ساکنی در آن وجود ندارد.

محمدرضا کردلو

پیاده‌روی اربعین در افق استراتژیک

شاید اگر به هر ایرانی بگویید شما هم در مبارزه با داعش نقش اساسی دارید، در وهله اول متوجه نشوند درمورد چه مساله‌ای صحبت می‌کنید اما اگر اهمیت و نقش پیاده‌روی اربعین در افزایش قدرت نرم نیروهای مقاومت و بالابردن بنیه امنیتی و دفاعی را برایشان توضیح دهید...

عبدالله صلواتی

خودکشی در غیبت معنا

بی‌تفاوتی وجودی در دو ساحت فردی و ساختاری ظهور می‌یابد. بی‌تفاوتی وجودی در ساحت فرد، انسان را نسبت به همه مسئولیت‌های اجتماعی و فردی بی‌تفاوت می‌کند. در این فضا، نه خدا، نه ارزش‌های الهی و نه ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی هیچ‌کدام مورد توجه نیست و بودن و نبودن آنها...

محمدمحسن راحمی‌

ابر بحران دنیای نا‌قشنگ نو

در دنیای جدید ما، «مجاز» جای «حقیقت» نشسته است. دیدار با هر انسانی ملاقات با دو ساحت وجودی متفاوت است؛ یکی نشئه‌ای مربوط به دنیای رئال و عینی و دیگری شخصیتی که ملهم از وجود مجازی او در شبکه‌های اجتماعی است.

علی خضریان

در ستایش آزاداندیشی و مذمت هتاکی

برخی نیز تلاش دارند این‌گونه القا کنند که آزاداندیشی به مثابه آن است که صرفا آن چیزهایی که از غربی‌ها یاد گرفته‌اند را بتوان بیان کرد و همچون یک نمایندگی انحصاری از شرکت‌های خارجی، افکار آنها را عرضه کنند و در همین خصوص با تشکیل یک باند شبه علمی در نهادهای آموزشی و...

محمد علی‌بیگی

گذری به ذات غرب با همراهی نیچه، شلر و هایدگر

اما کین‌توزی چیست و از کجا می‌آید و شرایط بالیدن و بر دادنش چیست. آن‌کس که به بحث از کین‌توزی آغاز می‌کند، نیچه است. نیچه در آغاز، آن را انتقام یا der Rache می‌خواند یعنی امری نفسانی که بر اثر ترس پیدا می‌شود و انفعالی است.

جعفر حسن‌خانی

جامعه‌شناسی آپارتمانی و پدیده حججی

«پدیده شهید حججی» جزئی از یک کل است. پدیده بزرگ‌تر «پدیده مقاومت» است که تاثیر مستقیم بر جامعه ما دارد. اما جامعه‌شناسی ما هیچ‌گاه تلاش نکرده این پدیده را که تضمین‌کننده امنیت عمومی و اقتدار ملی ماست، تجزیه و تحلیل کند، چه رسد به آنکه بخواهد درجهت قوام آن...

محمد زعیم‌زاده

ما، لیبرال‌ها در عمل

این بار اول نیست که مسائلی مانند فیلترینگ همه یا بخش‌هایی از شبکه‌های اجتماعی یا انتقال سرور‌های آنها به داخل در رسانه‌ها ضریب می‌گیرد؛ اتفاقی که با توجه به گستردگی شبکه‌های اجتماعی همواره حاشیه‌ساز شده است و واکنش‌های مختلفی را در پی داشته، واکنش‌هایی که فصل مشترک و...

زهرا جمشیدی

یک دختر؛ یک بانو

حق حضور در اجتماع موجب شده است امروزه زنان و دختران برای رسیدن به جایگاه‌های بالا در عرصه‌های مختلف، تلاش کنند، بدون آنکه بترسند که ممکن است روزی دین یا اجتماع جلوی فعالیت آنها را بگیرد.

پرویز امینی

مهرنامه؛ نماد رکود در علوم‌انسانی

مسئله علوم انسانی ایران، سکولار بودن یا اسلامی کردن آن نیست بلکه مسئله این است که فعلا چیز محصلی که بتوان آن را «علوم انسانی» در ایران دانست، وجود ندارد.

محسن جبارنژاد

شریعتی و اسلام سیاسی

عده‌ای شریعتی را تا حد یک انسان مطلق و افسانه‌ای بدون کوچک‌ترین خطا و اشتباهی بالا بردند و عده‌ای نیز او را متهم به خیانت به اسلام کردند و همین هم باعث شد تا به تعبیر رهبر انقلاب، شریعتی در جامعه ما مظلوم باشد.

جعفر حسن‌خانی

حال چه باید کرد؟

برای دولت سازی اسلامی، نگاه ساختاری و کارگزاری را توامان باید لحاظ کرد. صرف نگاه کارگزاری راه حل جامع و کامل نیست. توجه به ساخت های اجتماعی موجود و کنش معطوف به صورتبندی ساخت های مورد نیاز اجتماعی باید در اولویت قرار گیرد.