سـربـازی بهتر از این نمـی‌شـه

خبرنامه دانشجویان ایران: روز گذشته بود، که جانشین منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد: با توجه به کاهش میزان موالید، دوره خدمت سربازی 24 ماهه شد. البته وی گفت که  قانون جدید از ابتدای سال 94 لازم‌الاجرا خواهد بود.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سردار کمالی خبرهای خوشی برای سربازان متاهل داشت و گفت: دوره متأهلان 3 ماه کاهش می‌یابد و به ازای هر فرزند نیز 3 ماه از دوره خدمت وظیفه کاسته می‌شود.

خبر دیگر اینکه کسر خدمت "تاهل" شامل سربازانی که مشغول خدمت هستند، نمی‌شود و کسر خدمت تاهل و فرزند برای مشمولانی که از ۱۹ مهرماه اعزام شوند، لازم الاجراست.

افزایش مدت زمان دوره خدمت سربازی به 24 ماه، خبری است که باید با تامل بیشتری درباره آن صحبت کرد و از نظردادن های شتابزده درباره آن اجتناب کرد.

سربازی یا خدمت نظام و ظیفه که در لغت به معنای باختن سر و جان فشانی کردن تا پای جان است از دیر باز و از آغازین امپراطوری ایرانیان مرسوم بوده به طوری که در لشکر هخامنشیان حدودا ۲۰۰۰۰۰ سرباز خدمت می کردند. بعد از اسلام نیز پرشمارترین نیروی نظامی ایران به دوره ی افشاریه با ارتشی 85000 نفره باز می گردد. پس از ضعف ارتش و سیستم نظامی در دوره ی قاجار با ظهور پهلوی اول سربازی به امری متعارف در عموم جامعه تبدیل می شود . به طوری که در 1306 با تصویب مجلس شورای ملی فرزندان ذکور خانواده های ایرانی که به سن 21 سالگی می رسیدند از سوی دولت به مدت دو سال به خدمت نظام اجباری یا همان سربازی فراخوانده شدند.

به خاطر سیاست ثبات به پشتوانه ارتش تعداد نیروهای نظامی افزایش یافت. تاسیس دانشکده های افسری نیزبراهمیت این قضیه افزود . تا آنجا که شاه در مصاحبه سال 57 با نیوز ویک از ارتش 700 هزار نفری سخن گفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری سپاه نهاد دیگری برای خدمت وظیفه ی عمومی ایجاد شد که البته سرباز گرفتن سپاه پاسداران به ماههای پس از قبول قطعنامه و پایان جنگ باز می گردد.

آنچه از اهمیت به سزایی در روند خدمت سربازی برخوردار است، ویژگی امنیتی و نظامی سرباز است که در هیچ دوره حکومتی هیچ زمامداری منکر آن نشده، چرا که حس امنیت و آرامش در جوامع به وسیله یک سری  از قوا شکل می گیرد که آموزش دیده، مجرب و آگاه باشند و این خلا جز با وجود نیروهای نظامی پر نمی شود. پس وجود نیروی نظامی کار کشته که در دوره های ویژه آموزش هم دیده باشد،تقریبا در هر کشوری لازم است .

اما نکته ای لازم به ذکر است و آن کاربردی نبودن خدمت سربازی برای سرباز و محل خدمت اوست، چرا که در بسیاری از موارد سرباز متناسب با تخصص و کارآمدی اش مورد استفاده قرار نمی گیرد. پس از مصاحبه با گروه زیادی از سربازان متوجه شدیم که کم نبوده مواردی که سرباز به دست راست مافوق خود تبدیل می شود و تقریبا همه ی کارهای شخصی او را انجام می دهد.
وجود و لزوم سربازی امری است که هیچکس منکر آن نیست، ولی کیفیت فعلی خدمت دوساله قابل توجیه نیست .آنهم دو سالیکه بر اثر نبود برنامه متناسب با سرباز به دو سال عقب افتادگی وی منجر می شود.

از اولین اصلاحیه ی خدمت وظیفه ی عمومی در سال 62 بیش از 30 سال می گذرد در این مدت قانون وظیفه ی عمومی تغییرات فراوانی داشته است که مهم ترین و تاثیر گذارترین آنها کاهش مدت سربازی از 24 ماه به 18 ماه بود .قانونی که همین دیروز دوباره برعکس شد و سربازی به 24 ماه افزایش یافت. با توجه به اینکه دانشجویان یکی از قشرهایی هستند که خدمت وظیفه ی عمومی نقش به سزایی در روند تحصیل و اشتغال آنها دارد لذا قوانین مربوط به سربازی از مواردی است که طی سالهای گذشته به دغدغه اصلی ایشان تبدیل شده است .

به طور مثال دانشجویی که وارد مقطع کارشناسی شده، اما رشته تحصیلی اش با علایق واقعی اش فاصله دارد،جرات انصراف ندارد، چون می داند اگر از آن رشته انصراف دهد، دیگر دانشجو نیست وظرف یک ماه پس از تحصیل باید خود را به سازمان نظام وظیفه معرفی کند. حال آنکه بر اساس آمار 30 درصد دانشجویان کشور به رشته ی تحصیلی خود علاقه ندارند وچون میزان افت تحصیلی و مشروط شدن در میان دانشجویان پسر بیشتر است لذا قانون مذکور نه تنها موجب هدر رفت سرمایه های مالی کشور می شود، بلکه منجر به هدر رفت نیروهای انسانی و خلاقیت سوزی و انگیزه کشی در آن ها می شود یعنی عده ای از جوانان حدود 20 ساله کشور که باید در اوج نوآوری باشند، باید این سالها را در وضعیت خدمت این چنینی به سرکند.

نکته ی دیگری که باید آن را مورد توجه قرار داد این است که بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی پس از انجام خدمت سربازی موقعیت مناسبی برای ادامه تحصیل پیدا نمی کنند و هزینه ای که کشور برای تحصیل این افراد در دوره کارشناسی یا مقاطع بالاتر متحمل شده است بی آنکه نتیجه ای داشته باشد به هدر می رود. لذا باید تدابیری اندیشید.

متاسفانه همانطور که مشاهده می شود در ایران به رغم برخی بهبودها در مقایسه با دیگر کشورها کمترین میزان بهینه سازی و اصلاح در مورد نظام وظیفه انجام شده است.

در شرایطی که پسران با این موانع روبرو هستند، دختران با آرامش کنکور میدهند و به دانشگاه میروند و وقتی مدارک بالای دانشگاهی گرفتند، پسران از آنها عقب می مانند و مجبور میشوند با دختران نسلهای بعدی ازدواج کنند. با این سیاست، نسلی از دختران در این وسط مانده و امکان ازدواج پیدا نمی کنند؛ این قضیه نیز خود یک بحران جدی است.