به گزارش سرویس انرژی عیارآنلاین، رئیس سازمان محیط زیست نخستین کسی در دولت یازدهم بود که درباره آلایندگی بنزین پتروشیمی ها اظهار نظر کرد. وی این مسأله را مهمترین عامل آلودگی هوای کلانشهرها، به خصوص شهر تهران، می‌دانست. این موضوع در ابتدا از سوی مقامات وزارت نفت رد شد، به گونه‌ای که معتقد بودند بنزین پتروشیمی‌ها اصلا در تهران توزیع نشده است؛ اما اوایل اسفند ماه ۹۲ بود که وزیر نفت در جلسه شورای شهر تهران حضور یافت و با تأیید اظهارات متولی محیط زیست کشور، از توقف تولید بنزین پتروشیمی در سال ۹۳ و جایگزینی آن با بنزین یورو۴ وارداتی خبر داد. به دنبال این خبر وزیر نفت، مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران از سه برابر شدن واردات بنزین و رسیدن آن به ۱۰ میلیون لیتر در سال ۹۳ خبر داد.
اوایل بهار ۹۳، تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی کشور متوقف شد. وزارت نفت و سازمان محیط زیست معتقد بودند که بنزین پتروشیمی بسیار آلاینده بوده و دارای بَنزن بالا می‌باشد؛ این در حالی بود که بر اساس اسناد منتشر شده در رسانه ها که مورد تایید وزارت نفت هم قرار گرفته است، میزان بَنزن موجود در بنزین تولیدی پتروشیمی نوری (بزرگترین واحد تولید کننده بنزین پتروشیمی و تولید کننده حدود ۷۰% آن) تقریباً مشابه با بنزین وارداتی و بنزین تولیدی در اکثر پالایشگاههای نفت کشور است (بین ۱٫۵% تا ۲%). با این وجود، مسئولین دولتی و به خصوص سازمان محیط زیست از اتهام زنی به بنزین پتروشیمی ها کوتاه نمی آمدند.
علاوه بر این، بنابر اظهارات مدیران واحدهای پتروشیمی، آنها توانایی تولید بنزین با کیفیت بالاتر را نیز داشتند، ولی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی هیچگاه از آنها چنین چیزی را نخواست؛ به علاوه واحدهای پتروشیمی تنها به تولید اکتان افزا می‌پرداختند و تبدیل نهایی آن به بنزین در پالایشگاهها و تحت نظر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی صورت می‌گرفت.
از طرف دیگر، برخی از مخالفین تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی بر اقتصادی نبودن تولید این فرآورده برای پتروشیمی ها استدلال می کردند؛ این در حالیست که ریفرمیت به عنوان یکی از محصولات این واحدها، هم اکنون به برخی از کشورهای خارجی صادر می شود.
واردات بنزین یورو ۴؛ وعده‌ای که عملی نشد
وزارت نفت قرار بود که از ابتدای سال ۹۳، واردات بنزین یورو۴ را در دستور کار خود قرار دهد، اما آنالیزهای اعلام شده توسط مقامات مرتبط در وزارت نفت (امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران) و اسناد منتشر شده در رسانه ها نشان می‌دهد که بخش اعظم بنزین وارداتی در نیمه دوم سال ۹۲ و بهار ۹۳، مطابق با استاندارد یورو ۴ نبوده است.
بحث بنزین پتروشیمی ها به جایی رسید که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را مامور کرد که گزارشی در این زمینه آماده کند؛ این کمیسیون نیز با برگزاری جلسه‌ای در تاریخ اول تیر ماه، به بررسی وضعیت بنزینهای توزیع شده در کشور پرداخت. جلسه مذکور با حضور رئیس سازمان محیط زیست و نمایندگانی از پتروشیمی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، وزارت بهداشت، سازمان ملی استاندارد برگزار شد. پس از این جلسه، محمدحسین قربانی، سخنگوی این کمیسیون اعلام کرد که بر اساس نتایج جلسه کمیسیون متبوعش، تاکنون حتی یک لیتر بنزین یورو ۴ وارد کشور نشده است. این در حالی بود که مسئولین دولتی در اظهار نظرهای خود بارها از واردات بنزین یورو۴ و حتی یورو۵ در سال ۹۳ خبر دادند و روی این موضوع به عنوان یکی از تصمیمات اساسی دولت، تاکید می کردند.
بنزین پتروشیمی مشابه بنزین پالایشگاهی
اواخر شهریور ماه ۹۳ بود که کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گزارش بررسی موضوع بنزین پتروشیمی را با حدود ۳ ماه تاخیر به هیات رئیسه مجلس ارائه کرد. اگرچه این گزارش تاکنون رسانه ای نشده است، اما سید مهدی موسوی نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان جزئیاتی از این گزارش گفت: «در این گزارش آمده است که ترکیب بنزینهای پتروشیمی‌ها با بنزینهای تولیدی در پالایشگاهها اختلاف اندکی داشته و از آنجایی که بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها مستقیما در مراکز و جایگاه‌های سوخت قرار نمی‌گرفته است، نمی‌توان آن را عامل اصلی آلودگی و سرطان دانست.»
در این گزارش همچنین به این موضوع اشاره شده است که عدد اکتان بنزین پتروشیمی ها منطبق با عدد اکتان بنزین سوپر وارداتی می باشد، در حالی که عدد اکتان بنزین پالایشگاهی تا سال ۹۳ به طور متوسط ۸۷ بوده است. همچنین بنزین تولید شده در مجتمع پتروشیمی برزویه (نوری) –که بخش عمده بنزین پتروشیمی را تولید می کرده است- دارای میزان بنزن حداکثر ۲ درصد بوده است که این عدد تقریبا مشابه با بنزین تولید شده در اغلب پالایشگاههای کشور است.
بنزین بی کیفیت را گرانتر وارد کردیم
یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز درباره گزارش مذکور به خبرگزاری فارس گفت: «بررسی نتایج آزمایش کیفیت بنزین وارداتی توسط یک آزمایشگاه مرجع خارجی در فروردین و اردیبهشت ۹۳ نشان داد که بنزینهای وارداتی در سه ماهه نخست ۹۳ به هیچ عنوان استاندارد ملی ۴۹۰۴ و یورو ۴ را نداشته است و در برخی موارد حاوی مواد ممنوعه نیز بوده‌اند. مقایسه قیمت بنزین یورو ۴ فوب خلیج فارس با توجه به قیمت‌های مجله معتبر پلتز و بنزین وارداتی در اوایل سال جاری نشان می‌دهد که متوسط قیمت خرید بنزین وارداتی با مشخصات یاد شده که استانداردهای ملی و یورو ۴ را نداشته است در هر بشکه ۵ تا ۱۲ دلار بالاتر از نرخ بنزین یورو ۴ فوب خلیج فارس بوده است.»
تاکید کمیسیون بهداشت بر حفظ ظرفیت تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی
وی همچنین گفت: «کمیسیون بهداشت در این گزارش پیشنهاداتی از جمله تسریع در بهره‌برداری از طرح‌‌های پالایشگاهی، الزام خودروسازان به بهبود کیفیت محصولات خود، واگذاری نظارت بر استاندارد بنزین وارداتی از وزارت نفت به سازمان استاندارد ارائه کرده و خواستار حفظ ظرفیت تولید ریفورمیت در پتروشیمی‌ها البته تا جای ممکن با نگاه صادراتی شده است.»
محیط زیست همچنان بر مواضع خود پافشاری می کند
با وجود همه این اسناد و مدارک که بر نادرست بودن ادعای مسئولین سازمان محیط زیست حکایت دارد، رئیس این سازمان همچنان بر موضع خود اصرار دارد. ابتکار در واکنش به گزارش کمیسیون بهداشت اظهار داشته است: «باید بگویم ما گزارش کامل را در زمینه بنزین پتروشیمی ارائه دادیم و از نظر ما موضوع قطعی و تمام شده است و جای شک و شبهه‌ای نیست. وزارت نفت و وزارت بهداشت نظرش مانند ماست؛ سازمان محیط زیست به عنوان متولی گزارش و اطلاعات را به مجلس ارائه داده و به سوالات در مجلس شورای اسلامی پاسخ داده و در مجلس حضور یافته است و اگر باز هم نیاز باشد و بخواهند در مجلس حضور پیدا می‌کنیم و توضیحات را ارائه می‌دهیم.»
اخیرا سازمان محیط زیست در اقدامی عجیب، گزارشی را در رد بنزین پتروشیمی و در جهت اثبات آلایندگی آن به دولت ارائه کرده است. معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در این باره گفت: «این گزارش حاوی هماهنگی دستگاههای دولتی ازجمله وزارت خانه های نفت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، موسسه استاندارد و سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه حذف بنزین آلوده پتروشیمی و اجرای برنامه های کاهش آلودگی هوا بود.»
اما آنچه در این گزارش مشاهده می شود، جمع آوری و تکرار همان مواضع گذشته سازمان محیط زیست است که از هیچ کدام این موضوع برداشت نمی شود که بنزین تولید شده در واحدهای پتروشیمی عامل اصلی آلودگی هوای کلانشهرهاست. همچنین مسئولین محیط زیست کشور هیچ حساسیتی نسبت به بنزین وارداتی و یا بنزین تولید پالایشگاههای کشور ندارند. سازمان محیط زیست به این نکته توجه نمی کند که اگر کشور در شرایطی قرار گیرد که قادر به تامین بنزین خود از طریق واردات نباشد، مابه التفاوت مصرف بنزین داخل و تولید پالایشگاههای داخلی از چه طریقی تامین خواهد شد؟
