به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، در پاسخ به سوال فوق علت های مختلفی گفته شده است اما یکی از مهم ترین آن و شاید هم ریشه ای ترین آن به «کسری بودجه» پیشنهادی دولت ها مربوط می شود. کسری بودجه یعنی اینکه میزان خرج بیشتر از درآمد باشد.
پس بنابراین اگر بودجه نویسی به شکل درستی انجام شود و پس از آن نیز به شکل درستی اجرا گردد قاعدتا نمی بایست کسری در بودجه ایجاد شود چرا که دولت ها مدعی اند میزان دخل و خرج را به درستی پیش بینی کرده اند با این حال هر ساله مشخص می گردد که بودجه ها دچار کسری است! (برخی از دلایل پیدایش کسری در بودجه را در این مطلــب بخوانید)
توجه به موارد فوق مشخص می سازد که اکنون دولت و مجلس در گیر چه مسئله مهمی هستند اما برخی کارشناسان معتقدند بودجه 94 هم همان اشکالات سال های گذشته را دارد که در نهایت به کسری منجر خواهد شد.
محمد خوش چهره استاد دانشگاه تهران در تحلیل بودجه سال ۹۴ که توسط دولت اخیراً به مجلس ارائه شد، تصریح کرد: بودجه ۹۴ در شرایطی بسته می شود که شرایط اقتصادی کشور نیاز به یک تدبیر ویژه دارد. مهمترین چالش هایی که فراروی اقتصاد ایران است وابستگی شدید اقتصاد به نفت است که برای برون رفت از این شرایط مخصوصاً در سال های اخیر و در سال ۸۹ که مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند که باید بیشتر مورد توجه باشد.
وی افزود: موضوع اقتصاد مقاومتی البته با اشکال و بیانات دیگری از همان ابتدای انقلاب توسط حضرت امام(ره) درقالب برنامه های بلند مدت و چشم اندازهای ۲۰ ساله مطرح بوده اما متاسفانه وابستگی به نفت علیرغم اینکه دولت های متفاوت با تابلوهای سیاسی مختلفی تحت عنوان سازندگی، اصلاحات و مهروزی و عدالت که هر کدام ۸ سال بر سرکار بوده اند و تابلو اخیر هم که تحت عنوان اعتدال و تدبر و امید برپاشده است متاسفانه همه این تابلوها با وجود تفاوتهای سیاسی در اقتصاد در بسیاری از موارد شبیه بودند. یکی از این موارد وابستگی به درامد نفت است که هر دولتی نسبت به دولت قبل در این مسئله رکورد شکنی کرده است.
خوش چهره متذکر شد: بودجه دولت اعتدال هم بیش از ۷۰ درصد به نفت وابسته است. این یکی از موضوعات مهم مورد قضاوت در بودجه ۹۴ است. بودجه ۹۴ با توجه به وابستگی به نفت با چالش روبرو است. این چالش به این دلیل است که به تعبیری قیمت جهانی نفت نصف شده است و این برای افراد اهل فن که درک محتوایی از اقتصاد مقاومتی دارند در یک شرایط الزامی دولت ها را به سمت انضباط مالی و کاهش وابستگی به نفت پیش می برد.
نماینده سابق مجلس با تاکید براینکه دولت باید از همه تجربیات برای اداره کشور استفاده کند و نباید به سمت آزمون و خطا برود، گفت: به هر حال قضاوت برای بودجه پس از بررسی مجلس خواهد بود و لایحه بودجه نقاط مثبتی هم دارد اما کماکان دغدغه این است که بوی نفت آن به شدت بالاست اما کاهش معنی دار قیمت نفت فرصت طلایی برای کشور است.
این اظهارات خوش چهره در حالی است که آمریکا و عربستان در یک هماهنگی توطئه نفتی را در جهت کاهش قیمت نفت تدارک دیده اند.
دکتر لطفعلی بخشی، اقتصاددان در خصوص قیمت نفت و دلار در بودجه سال 94 گفته است: متأسفانه کاهش قیمت واقعیت تلخی است که باید با آن کنار آمد ولی به نظر می‌آید که دولت در تعیین قیمت نفت اصلاً توجهی به اتفاقاتی که در منطقه افتاده نکرده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه افزود: این مسئله نشان میدهد دولت کمی زیاد از حد خوش‌بین است که چنین بودجه‌ای را تنظیم کرده و به مجلس داده است. طبیعتا بودجه 94 با توجه به شرایط ویژه کشور و همچنین مسائل بین المللی می بایستی نسبت به بودجه های قبلی خیلی متفاوت می‌بود، اما متاسفانه این گونه نیست و میتوان اذعان کرد بودجه 93 و 94 تفاوتی باهم ندارند.
این مسئله در کنار این که دولت در برخی موارد دیگر نیز محتاطانه عمل می کند، قابل توجه است مثل اینکه یارانه ثروت مندان قطع نمی شود.
یک روزنامه نزدیک به دولت در این باره نوشته است: شناسایی بقیه افراد متمول نیز تا حدی امکانپذیر است. اما اینکه واقعا چرا تا به امروز دولت اقدام به حذف یارانه‌بگیران پردرآمد نکرده است، مشخص نیست. البته یک دلیل می‌تواند این باشد که امکان شناسایی افراد پردرآمد به سادگی نیست، چراکه دولت برای این کار باید یکسری از اطلاعات و آمار را در اختیار داشته باشد. اطلاعات دارایی‌ها، اطلاعات بانکی، شغل، دارایی‌های ثبت شده و امثال آن تمام مواردی هستند که از طریق آنها میتوان این افراد را شناسایی کرد. البته چنانچه دولت اراده کند، شناسایی این افراد امکانپذیر است. البته یک دلیل دیگر هم این می‌تواند باشد که افراد ثروتمند احتمالا به این یارانه ۴۵هزار و پانصد تومانی نیاز دارند که از دریافت یارانه انصراف ندادند وگرنه انصراف می‌دادند! بحث دیگر این است که دولت نمی‌تواند به حساب‌های مردم سرکشی کند چراکه ممکن است مساله‌آفرین شود.
اشاره روزنامه آرمان به «مساله آفرین شدن رفتن دولت به سمت شفاف سازی اطلاعات اقتصادی» به نگرانی های ریزش پایگاه رای در انتخابات باز می گردد که این روزنامه ترجیح می دهد نسبت به آن سکوت کند.
به نظر می رسد بودجه 94 با اشکالات مهمی دست و پنجه نرم می کند که نیازمند دقت نظر بیشتر نمایندگان باشد.
مهم ترین آن بوی نفتی است که از بودجه بر می خیزد.
