وقتی بیان می شود که دشمن امروز با نظام اسلامی وارد جنگ نرم شده است یعنی در شرایطی قرار گرفته ایم که این جنگ چالش بر سر موجودیت جمهوری اسلامی است و مسأله بر سر (هست و نیست) و (بود و نبود) نظام با تمام ابعاد دینی و سیاسی آن است. باید دید ایا حالتی که امروز داریم حالت جنگی است؟ آیا جهد و تلاش مسئولان و دانشجویان به اندازه قرار گرفتن در شرایط جنگی است؟
به عنوان مثال در زمان جنگ و دفاع مقدس، توپ و تانک و خمپاره به همه نشان داد که جنگی وجود دارد و این جنگ بر سر موجودیت ماست از این رو تمامی تصمیمات، تقسیم بندی بودجه و اولویت ها بر اساس منطق جنگ انجام میگرفت. در شرایط فعلی هم تنها درک و باور شرایط جنگی است که نخبگان و مسولان را به سمت تعامل و هم افزایی و کنار گذاشتن اختلافات پیش می برد.
در این جنگ بدون شک رسانه اعم از خبرگزاری ها، روزنامه ها و نشریات از نظر انتقال پیام مهمترین ابزار به حساب می آیند.
نشریات و رسانه های دانشجویی به عنوان بستر بیان مواضع دانشجویان، نقد و نظارت مستمر با معیار انصاف، مطالبه گری آگاهانه و هدایت افکار را می توان از اصلی ترین وظایف نشریات و رسانه های دانشجویی دانست. رسالتی که میزان موفقیت آن منوط به استقلال و آزادی بر مبنای قانون و بنیان نیرومند فکری با استدلال های عقلی و منطقی است.
البته باید تفاوتی را میان آزادی با ولنگاری و همچنین تفاوتی را میان نقد سازنده با نق زدن های بچه گانه قایل شد. نه می توان انتشار بی نام و نشان تفکرات تجزیه طلبانه و الحادی را در فضای عمومی، آزادی دانست و نه میتوان سیاه و سفید دیدن مسایل و ورود به زندگی خصوصی اشخاص را به چشم انتقاد دید. منظور ما از آزادی بیان و قلم، آزادی در چارچوب منطق اخلاق و حقوق شرعی و اسلامی است و عاریه گرفته شده از شرق و غرب نیست.
در مورد مسئله استقلال نکته قابل اهمیت این است که علاوه بر استقلال نشریات، رسانه ها و به طور کلی جنبش دانشجویی، مدیران دانشگاهی نیز باید مرزبندی مشخصی با احزاب و جریان های سیاسی خارج از دانشگاه داشته باشند.
جریان های سود جویی که گاه با لباس دین نمایی و تحجر ظاهر می شوند و گاه با لباس برهنه تجدد که میتوان نمونه های آن را در به حاشیه کشیده شدن جریان علمی کشور در دوره های مشخصی از تاریخ مشاهده کرد.
نکته قابل ذکر دیگر در مورد مسئله آزادی نشریات این است که یکی از گله های همیشگی فعالان دانشجویی به خصوص در زمینه نشریات مکتوب ، برداشت های شخصی برخی از مسئولان از قوانین و دخالت نظرات سیاسی در چاپ و انتشار نشریات بوده است.این در صورتی است که نظارت قبل از چاپ عملی غیر قانونی محسوب می شود که چه در دولت های قبلی و چه در رویکرد های دولت فعلی نیز دیده می شود.
نکته دیگر، توجه به بهبود عدالت توزیعی در ارائه امکانات چاپ و انتشار می باشد. غالبا هر چه از مرکزیت شهر تهران فاصله می گیریم امکانات نشر از کمیت و کیفیت کمتری برخوردار می شوند. همین نسبت نابرابر در مورد نشریات دانشگاه های دولتی نسبت به دانشگاه های غیردولتی و پیام نور و دانشگاه های خارج از مراکز استان ها نیز دیده می شود. که بهبود این مسئله نیازمند تخصیص بودجه برنامه ریزی شده و دقیق نشریات، از سوی دانشگاه ها می باشد که متاسفانه تا به حال این اقدام در اکثر دانشگاه ها صورت نگرفته و سردرگمی و کم زیاد شدن امکانات مربوط به چاپ نشریات همواره وجود داشته است.
مسئله دیگر، اهمیت نشریات علمی و تخصصی می باشد که متاسفانه درصد بسیار کمی از نشریات دانشجویی را شامل می شود. ضعفی که به خصوص در پنج تشکل اصلی دانشجویی (بسیج دانشجویی، تحکیم وحدت، جنبش عدالتخواه، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل ، جامعه اسلامی) و دفاتر آنها در سراسر کشور نیز به شدت دیده می شود. چه بسا 60 درصد از این نشریات در حوزه فرهنگی و سیاسی و 40 درصد دیگر مختص نشریات حوزه طنز و گرافیگ و اقلیت آن هم در حوزه نشریات علمی باشد.
اما مبحث دیگر ارائه گذارشی مجمل از شورای مرکزی نظارت بر نشریات دانشجویی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می باشد که نگارنده این یادداشت (محسن غریبی) و جناب آقای میلاد بیگی از اعضای دانشجویی این شورا محسوب می شویم. طبق ظوابط ناظر بر نشریات دانشگاهی (وزارت علوم، بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی) سه دستگاهی هستند که به صورت منفک به بررسی مسائل مربوط به نشریات دانشجویی خود می پردازند.
در سال گذشته بررسی و پیگیری آماده سازی طرح پیشنهادی دستورالعمل ناظر بر نشریات و ضوابط ناظر بر نشریات در دستور کار اکثر جلسات قرار داشت و به مراحل پایانی آن نزدیک است. مسئله بسیار با اهمیت دیگر، پیگیری اجرایی شدن سامانه جامع نشریات دانشگاهی بود. سامانه ای که سال گذشته رونمایی شد ولی متاسفانه به مرحله اجرا نرسید و با پیگیری اعضای دانشجویی این شورا، وعده اجرایی شدن این سامانه با شروع سال 94 از سوی دبیر این شورا اعلام شد.
از جمله اقدامات دیگر پاسخ به استعلام، سوالات و شکایات ارسالی از دانشگاه ها، بررسی درخواست مجوز و تغییرات مطروحه نشریات اتحادیه های دانشجویی، طرح مسئله برگزاری کلاس های آموزشی به روش مجازی جهت دریافت مجوز نیز مورد بررسی قرار گرفت.
اتفاق دیگر سال 93، برگزاری پنج جشنواره منطقه ای نشریات دانشجویی بود. که متاسفانه در مورد برگزاری آن هیچ مشورت ، برنامه ریزی و سیاست گذاری در این شورا نشد و حتی ما اعضای دانشجویی هم پس از شروع برگزاری این جشنواره ها با خبر شدیم. این در صورتی است که طبق ماده 10، سیاست گزاری کلان در حوزه نشریات بر عهده این شورا می باشد. البته لازم به ذکر است که منظور ما ورود به حوزه اجرایی و جزئیات نیست و طرح کلی مسئله مدنظر است و امیدواریم تا با پیگیری های بیشتر این کم توجهی تبدیل به قاعده نشود و جشنواره ها و مسائل مربوطه بیشتر رنگ و بوی دانشجویی و کمتر دولتی داشته باشد.
در پایان نیز لازم به ذکر است که قطعا کمک ها و پیشنهاد های تمامی دانشجویان پشتوانه اصلی اعضای دانشجویی این شورا می باشد.
*عضو دانشجویی شورای مرکزی نظارت بر نشریت داشجویی
