به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ پرونده حاضر با عنوان «کارنامه زمستانه» به رصد حوزه های «علم و فناوری»، «صنعت، معدن و تجارت»، «کشاورزی»، «آموزش و پرورش»، «بهداشت و درمان» و «نفت و گاز و انرژی» در فصل زمستان پرداخته است که در ادامه کارنامه زمستانه علم و فناوری مورد ارزیابی قرار گرفته است.
زمستان ۹۳ علم و فناوری کشور روی چرخ دیپلماسی خوب گردید. برگزاری اجلاس وزرای علوم کشورهای عدم تعهد، همچنین دیدار معاونت علمی با مسئولین علمی عراق، اتحادیه آفریقا و تاتارستان از جمله مهم ترین رویدادهای این حوزه بود. صدور دو فقره ضمانت نامه توسط بانک سینا، ارائه تسهیلات توسط صندوق نوآوری و شکوفایی، کاهش نرخ سود تسهیلات آن و اعطای ۳ میلیون تومان کمک بلاعوض به منظور حسابرسی شرکتهای دانش بنیان از مهم ترین اتفاقاتی بود که به حوزه دانش بنیان تعلق داشت. کم کاری وزارت علوم و درگیر شدن با موضوع انتخاب وزیر و پرونده بورسیه های غیر قانونی همچنین عدم شفافیت ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور و ناقص ماندن آئین نامه جدید نخبگان از نقاط مبهم در زمستان ۹۳ بود. در زمره سایر اخبار مهم نیز می‌توان به بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه نانو، سفرهای استانی معاونت علمی و مراسم روز ملی فناوری فضایی اشاره کرد.
نقشه جامع علمی کشور
ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور از دی ماه تا انتهای اسفند ماه طی پنج جلسه (۵۶ الی ۶۰) به بررسی سند ملی انرژی های تجدید پذیر پرداخت که نهایتا این سند اسفند ماه به تصویب رسید. طی این سه ماه کارگروه مشورتی نقشه جامع علمی نیز ۱۲ جلسه ( ۱۴۳ الی ۱۵۴) برگزار کرده است.
نکته قابل توجه اینجاست که تا به امروز تنها خبری که از این ستاد و کارگروه منتشر شده است تعداد جلسات و موضوع آن هاست اما هیچگونه گزارشی مبتنی بر عملکرد نهادها در قبال نقشه جامع علمی کشور و نتیجه نظارت این ستاد بر اجرایی سازی اهداف و برنامه های نقشه منتشر نگردیده است.
شرکت های دانش‌بنیان
تعداد شرکتهای دانش‌بنیان تا اسفند ماه به ۱۳۳۶ شرکت رسیده است که از این تعداد ۷۳۳ شرکت نوپا، ۵۳۴ شرکت غیر نوپا و ۲۶ شرکت صنعتی می‌باشند. این شرکت‌ها با مسائل و مشکلات فراوانی رو‌به‌رو هستند که دستگاه های متولی علم و فناوری با وضع قوانین حمایتی مختلف درصدد رفع آن برآمده اند.
- * حمایتهای قانونی
جهت صدور ضمانت نامه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری طی سال۹۲ و ۹۳ تفاهم نامه های زیادی را امضا کرد اما حاصلی مشاهده نشد و این تفاهمات صرفا درحد برگه کاغذی باقی ماند تا این که بهمن ماه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام کرد بر اساس توافقات به عمل آمده با بانک سینا، صدور ضمانت نامه بانکی جهت شرکتهای دانش‌بنیان با معرفی صندوق نوآوری و شکوفایی آغاز گردید و تاکنون دو فقره ضمانت‌نامه بانکی برای شرکتهای متقاضی صادر شده است.
- * حمایت مالی و تسهیلات
در راستای تأمین مالی شرکتهای دانش بنیان رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی اسفند ماه اعلام کرد تاکنون از میان ۱۳۳۶ شرکت، ۷۰۲ شرکت طرحشان را برای صندوق ارسال کرده اند و از این میان ۴۵۱ مورد بررسی شده است، ۶۷ طرح انصراف داده اند و ۳۴ طرح جهت تکمیل و اصلاح عودت شده اند که نهایتا ۲۷۸ طرح مصوب گردیده است. از نظر زمانی مراحل بررسی تا تصویب طرح‌ها نیز فقط در ۴۰ مورد بیش از ۳ ماه طول کشیده است.
مبلغ کل درخواستی این شرکت ها(که طرح آنها به تصویب رسیده است) ۱۸۳ میلیارد تومان بوده است که از طرف صندوق مبلغ ۹۶ میلیارد تومان به این طرح ها تعلق گرفت. مبلغ درخواستی طرح های در صف بررسی نیز ۱۹۷ میلیارد تومان می‌باشد.
اواخر پاییز و اوایل زمستان با مطرح شدن مساله بودجه علی‌رغم درخواست ۱۵۰۰ میلیارد تومان توسط صندوق، مبلغ ۸۰۰ میلیارد تومان در لایحه بودجه جای گرفت. اما سرانجام مبلغ ۳۰۰ میلیون دلار از طرف مجلس به جهت حمایت از شرکت های دانش‌بنیان از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شد ولی با این تفاوت که کلمه صندوق حذف شد و بجای آن بانک ها جایگزین شدند. توجیه نمایندگان برای این عمل، عدم تخصیص اعتبارات از طرف صندوق به شرکت ها بود. این‌ها در صورتی بود که به عقیده کارشناسان اگر صندوق به تمام طرح های ارسالی نیز وام اعطا می‌کرد اعتبارات صندوق تمام نمی‌شد و مشکل اصلی را می‌توان در روند کند ارزیابی طرح ها جستجو کرد و در راستای سرعت بخشیدن به آن کوشید. از طرفی بانک ها در زمینه اعطای وام به شرکت ها سابقه درخشانی نداشتند. نهایتا با بررسی مجدد در مجلس کلمه بانک ها از لایحه حذف گردید و به اذعان مسئولین دولتی قرار شد مانند گذشته حمایت ها از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی ارائه شود. یکی از اصلاحات صورت گرفته در این مورد کاهش کف سود تسهیلات از ۱۷ به ۱۱ درصد توسط هیأت وزیران بود. اسفند ماه نیز طی حکمی از سوی رئیس جمهور، دکتر ستاری به عنوان نایب رئیس هیات امنای صندوق نوآوری و شکوفایی منصوب شد.
همچنین اواسط اسفند ماه، کارگروه ارزیابی شرکتهای دانش‌بنیان تصمیم گرفت جهت تشویق شرکتهای دانش بنیان به شفافیت مالی بیشتر و ساماندهی و ارتقای کیفیت حسابرسی، به این شرکت ها تا سقف ۳۰ میلیون ریال کمک بلاعوض کند.
- * گفتمان سازی
گسترش فرهنگ اقتصاد دانش بنیان یکی از مهمترین اولویت های معاونت علمی و فناوری در ماه های اخیر بیان شده است. به همین منظور طی این مدت با سفر به استان های زنجان، چهارمحال و بختیاری، هرمزگان، آذربایجان شرقی، البرز و آذربایجان غربی ضمن بازدید از مراکز علمی، دانشگاهی و تحقیقاتی و شرکت های دانش‌بنیان گفت‌وگو با اساتید دانشگاه، صاحبان علم و فناوری دیدار کرد و با تبیین مشکلات و مسائل علم و فناوری کشور، راه های برون رفت از آن را برشمرد
تجاری سازی
در سه ماهه زمستان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دو تفاهم نامه امضا کرد. اولین تفاهم نامه با شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت به منظور سرمایه گذاری صندوق در طرح‌های پیشنهادی معاونت با هدف تجاری سازی امضا شد. دومین تفاهم نامه هم با وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای حمایت از کسب و کار دانش‌بنیان و تجاری سازی محصولات فناورانه و کمک به شکل‌گیری، انسجام و تقویت حلقه‌های زنجیره ایده تا صادرات منعقد گردید.
در مورد بورس ایده نیز با اینکه یکسال از تشکیل آن می‌گذرد بنا به اذعان معاون توسعه مدیریت و منابع معاونت علمی تا بهمن ماه تنها دو طرح به فروش رسیده است و قرار بر اینست تا با هدف تشویق، به خریداران ۱۰ طرح اولیه بورس ایده تسهیلات قرض الحسنه پرداخت شود. عدم موفقیت بورس ایده تا به امروز را می‌بایست در عملکرد مسئولین جستجو کرد.
برگزاری مراسم اعطای سومین جایزه ملی مدیریت فناوری و نوآوری و پنجمین جشنواره و نمایشگاه ملی علم تا عمل نیز در اسفند ماه جزو آخرین اخبار این حوزه بود.
آموزش عالی
- * ماجرای ناتمام بورسیه ها
طی یکسال گذشته بحث های فراوانی پیرامون دانشجویان بورسیه صورت پذیرفته است. در این باره زمستان ۹۳ وزارت علوم وکمیسیون آموزش درگیری های بسیاری را تجربه کردند. ازجمله اینکه فراکسیون سه نماینده را برای حضور در کمیته بررسی اعتراضات بورسیه‌ها به وزارت علوم معرفی کرد اما با ممانعت وزارت علوم از حضور این افراد مواجه شد. در هرصورت با توجه به پایان سال، وعده مسئولین وزارت علوم در مورد تعیین تکلیف بورسیه ها قبل از سال ۹۴ محقق نشد.
- *تعیین تکلیف سرپرستان دانشگاه
اوضاع مبهم ریاست دانشگاه‌ها در یک سال اخیر موجب شد تا ۳۴ دانشگاه و موسسه آموزشی کشور مدت زیادی بدون رئیس اداره شوند. اگرچه در این حوزه سهل انگاری دولت قابل قبول نیست، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی این امر را ناشی از ضعف قانون می‌دانند و در این مورد به رئیس جمهور طی نامه ای ماده واحده ارائه داده‌اند که هنوز در دستور شورا قرار نگرفته است. در بین این دانشگاه‌ها می‌توان نام دانشگاه تهران را مشاهده نمود که به عنوان مهمترین دانشگاه کشور همچنان بدون رئیس اداره می‌شود. البته به گفته وزیر علوم، گزینه پیشنهادی دولت بیش از دوماه قبل به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شده است اما هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است.
دیپلماسی علم و فناوری
- * سند دیپلماسی
سند دیپلماسی علم و فناوری که توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تدوین شده بود، در نشست ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور مورد بررسی قرار گرفت و به موافقت وزارت امور خارجه رسید ولی عدم انتشار این سند تا پایان سال ۱۳۹۳ خود حاکی از عدم قطعیت در جزئیات می‌باشد و ظاهرا وزارت خارجه و ستاد راهبری نقشه جامع صرفاً بر سر اصل موضوع همراه شده اند.
- * وزرای علوم عدم تعهد در تهران
سوم اسفند تهران با میزبانی اولین اجلاس وزرای علوم و فناوری کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، شاهد بزرگترین رخداد دیپلماتیک علمی کشور در سال گذشته بود. هدف از برگزاری این نشست که برای اولین بار به‌صورت نشستی مستقل در زمینه علم و فناوری کشورهای جنبش عدم‌تعهد به میزبانی ایران برگزار گردید، سیاستگذاری کلان علم و فناوری در کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها و توسعه دیپلماسی‌علم و فناوری عنوان شد. رئیس جمهوری اسلامی ایران در مراسم افتتاحیه این نشست پیشنهاد تاسیس مرکز همکاری های علمی با مرکزیت ایران را ارائه داد. این کنفرانس سه روزه در حالی برگزار گردید که طی آن وزیر علوم با همتایان خود از کشور های سوریه، سومالی، تانزانیا، توگو، لبنان، عمان، گینه، جمهوری آذربایجان، تایلند، مراکش، زیمباوه، صربستان، بلاروس، مالی، بورکینافاسو و … دیدار و گفتگو کرد. نتیجه این دیدارها منجر به تفاهماتی مبنی بر توسعه و گسترش روابط دیپلماتیک ایران با این کشورها گردید. در حاشیه این کنفرانس نیز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تعدادی از مسئولین علمی کشورهای عدم تعهد دیدار و گفتگو کردند.
- * رایزنی های فناورانه
در سه ماهه زمستان ۹۳ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در تهران به میزبانی از کمیسیونر منابع انسانی، علوم و فناوری اتحادیه آفریقا، وزیر ارتباطات عراق و رئیس جمهوری تاتارستان پرداخت. این دیدارها منجر به گفتگو و تبادل نظر پیرامون همکاری های علمی و فناوری و نهایتا انعقاد چند تفاهمنامه همکاری در زمینه تبادل علوم در حوزه اقتصاد دانش بنیان، فناوری ارتباطات، نانو، لیزر و مواد پیشرفته و … گردید.
نخبگان
طی ماههای گذشته خبر تغییرات آئین نامه های بنیاد ملی نخبگان و اینکه آئین نامه های جدید با ویژگی های متفاوتی در راه است شنیده می‌شود اما هنوز نسخه نهایی و کامل آن منتشر نگردیده و تنها در فصل پاییز قسمتی از آن به دانشگاه ها ابلاغ شد. در هرصورت تا به امروز از بنیاد ملی نخبگان انتظار می‌رفت در این امر اهتمام بیشتری داشته باشد. تنها اتفاق دیگر در این حوزه تغییر اعضای شورای نخبگان و دبیر این شورا توسط ستاری، رئیس بنیاد ملی نخبگان بود.
سایر
- * حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی بهمن ماه از نمایشگاه دستاوردهای فناوری نانو بازدید کردند و از نزدیک در جریان پیشرفت‌های «نانو و بیوتکنولوژی» قرار گرفتند.
در جریان این بازدید ایشان طی سخنانی «برنامه‌ریزی دقیق»، «ثبات در مدیریت» و «فرهنگ سازی و گفتمان سازی به منظور شناسایی و بروز استعدادهای برتر» را از جمله عوامل حفظ پیشرفت‌های صنعت نانو برشمردند و تاکید کردند «یکی دیگر از مهمترین عوامل استمرار پیشرفتها، این است که اجازه ندهید انگیزه‌های سیاسی به درون فضاهای علمی و تحقیقاتی نفوذ کند». ایشان در بخشی دیگر از سخنان خود فرمودند: «یکی از عوامل مهم تضمین تداوم پیشرفتها در صنعت نانو این است که مردم، آثار کار علمی و تحقیقاتی شما را در محیط زندگی خود مشاهده کنند».
- * امسال با توجه به حجم کاری رئیس‌جمهور مراسم روز ملی فناوری فضایی با دو هفته تاخیر برگزار شد. و تنها پرتاب چهارمین ماهواره بومی ایران توسط وزارت دفاع با نام «فجر» به فضا در آستانه ۱۴بهمن برای این صنعت راهبردی کشور آبروداری کرد. اگرچه انتظار می‌رفت امسال ماهواره شریف ست نیز پرتاب شود. در همین اثنا سازمان فضایی به وزارت ارتباطات بازگشت و پژوهشگاه فضایی در اختیار وزارت علوم قرار گرفت. این ها در حالی است که پیشرفت در فناوری هوافضا طی این سال‌ها مرهون عملکرد خوب سازمان فضایی همزمان با الحاق آن به نهاد ریاست جمهوری در سال ۸۹ و با تخصیص بودجه ای مستقل بوده است. به عقیده کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس، تقلیل این سازمان به یکی از مجموعه های ذیل یک وزارتخانه، آینده ی فناوری هوافضا در کشور را با مخاطره روبرو خواهد کرد. مرکز ملی فضایی ایران براساس دستور رییس جمهوری در آینده نزدیک و تحت نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یک واحد مستقل کار خود را با هدف هماهنگی، سیاستگذاری، برنامه ریزی و نظارت آغاز می کند. این مرکز یکی از واحدهای تابعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری خواهد بود. اسفندماه نیز دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری طی حکمی دکتر جهانگیر جُدَی را به سمت ریاست این مرکز منصوب کرد.
- * اسفندماه مصوبه هیئت وزیران درباره برنامه ملی آینده نگاری علم و فناوری برای اجرا از طرف معاونت اول ریاست جمهوری به معاونت علم و فناوری ابلاغ شد. در این مصوبه معاونت علمی و فناوری رییس جمهور موظف است ظرف شش ماه شیوه نامه طراحی و تدوین برنامه ملی آینده نگاری علم و فناوری را برای بررسی و تصویب نهایی به شورای عتف تحویل دهد. این معاونت همچنین موظف است برنامه ملی آینده نگاری علم و فناوی کشور را برای حوزه های اولویت دار طراحی، تدوین و برگزار نماید.
منبع:: پایگاه عیارآنلاین
