وقتی عربستان هم در تولید علم از کشور ما جلو افتاد +جدول

خبرنامه دانشجویان ایران: در این تحلیل به بررسی وضعیت رشد علمی کشور سال های گذشته و علل افت علمی کشور در سال 2013 بر مبنای رنکینگ های بین المللی پرداخته می شود. تحلیل رشد علمی کشور در این نوشتار بر مبنای سایت رنکینگ Scimago و داده های Scopus  صورت گرفته است.

به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تعداد مستندات علمی به تفکیک سالهای میلادی در جدول زیر آمده است. آمار مربوط به سال 2014 نیز تا تاریخ 26 اردیبهشت 1394، در این پایگاه داده ارائه نشده است.

این جدول نشان می دهد که سهم تولید علم ایران از سال 2005 تا 2012 مرتبا افزایش یافته و از سال  2013 این رشد متوقف شده و عقبگرد علمی کشور آغاز شده است.

طبق جدول فوق، در دولت نهم کشور همواره با رشد خیره کننده علمی روبرو بوده است. در زمان چهارساله دولت نهم، همواره شاهد رشد علمی کشور در تولید علم بوده ایم. این رشد در سال 2006 به عدد نزدیک به 50 رسیده است که در سطح جهانی یک عملکرد فوق العاده محسوب می‌شود.

عملکرد دولت دهم نیز از سال 2009 تا 2012 در روند تولید دانش در جهان مطلوب بوده و همانگونه که مشاهده می شود در این سالها، نرخ تولید علم کشور همواره در حال رشد بوده است.

بیشترین رشد در دولت دهم در سال 2011 و برابر 32 درصد رشد می باشد.

در سال 2013 با تغییر سیاست های وزارت علوم افت علمی کشور آغاز شده و متاسفانه شاهد افت 2.47% در تولید علم کشور هستیم. این در حالی است که در این سال ها هرگز با افت علمی کشور روبرو نبودیم.

در جدول زیر درصد افت علمی ایران در رشته های مختلف در سال 2013 نشان داده شده است. لازم به ذکر است در بسیاری از رشته های مربوط به علوم پزشکی، کماکان رشد علمی وجود دارد.

همانگونه که مشاهده می شود در سال 2013 افت علمی کشور در برخی رشته ها دراین نمایه، به نزدیک 50% نیز رسیده است . این آمار نشاندهنده سیاست های نادرست آموزش عالی و عدم توجه به رشد علمی در بسیاری از رشته هاست. 

در شکل زیر نیز، نمایی از تعداد مستندات در 18 ساله اخیر نشان داده شده است.

افت تعداد مستندات در سال 2013 به نسبت سال ماقبل، در شکل فوق به درستی مشخص شده است.

حال سوال اینجاست که آیا قرار است افت علمی کشور با حاشیه سازی های متعدد وزارت علوم ادامه یابد یا اینکه دست اندرکاران آموزش عالی در نهایت به فکر رسالت اصلی خود خواهند افتاد.

عقبگرد علمی کشور در حالی است که در کشور عربستان، با برنامه ریزی صحیح در حوزه آموزش عالی، شاهد رشد علمی فوق العاده در سال 2013 هستیم. در این سال کشور عربستان تولیدات علمی خود را از تعداد 11869 به عدد 14114 رسانیده و رشد 19 درصدی تولید علم را تجربه کرده است. در صورت عقبگرد ایران در سالهای آینده و رشد پرشتاب علمی در عربستان، انتظار می رود در سالهای آینده، کشور عربستان در کنار رقیب سنتی ایران یعنی ترکیه، به عنوان رقیبی جدید برای ایران محسوب شود. روند تولید علم در عربستان در شکل زیر آمده است.

از سوی دیگر در نمودار رشد علم می بینیم که کشور ترکیه در صورت حفظ افت علمی ایران، به زودی از ایران در نمایه Scopus  هم سبقت خواهد گرفت و عنوان اولین را  در منطقه خاورمیانه به خود اختصاص خواهد داد.

به نظر می رسد وزارت علوم به جای ایجاد جنجال های سیاسی و ایجاد حاشیه های بی مورد و عجیب برای خود، باید سیاست تولید علم خود با نگاه منطقه ای و جهانی را پیگیری کند و به عقب گرد علمی ایران به این صورت پایان دهد.

در مقالات آتی، به علل افت علمی کشور و رشدعلمی کشورهای رقیب در دوسال اخیر اشاره خواهد شد و راهکارهایی به منظور خروج از عقبگرد سخیف علمی پیشنهاد خواهد شد.