به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اکنون پس از جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای در وین، برخی سیاسیون بویژه در رده‌های بالای نظام با استناد به جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای از ضرورت بهبود مناسبات میان این دو جبهه می‌گویند. با دکتر حشمت‌الله قنبری، مورخ و تحلیلگر تاریخ اسلام درباره فرصت‌ها و تهدیدهای جمع‌بندی شرایط فعلی گفت‌وگو کرده‌ایم.
***
لطفا تحلیل و برداشت خودتان از فرآیند مذاکرات و دستاوردهای مذاکرات 2 سال اخیر را بیان کنید.
ابتدا فرارسیدن عید عظیم‌القدر رمضان عید سعید فطر را به ملت بزرگ ایران شادباش عرض می‌کنم و از خداوند متعال عاجزانه درخواست می‌کنم یک‌ماه عبادت در ضیافت الهی خود را در تراز اولیایش از مسلمانان عالم پذیرا باشد، همچنین یک خدا قوت صمیمانه به گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای عرض می‌کنم، ان‌شاءالله خدا پاداش اخلاص و مجاهده آنها را از خزانه خاص خویش مرحمت فرماید اما در پاسخ حضرتعالی چند نکته قابل عرض است. اول اینکه اصل مذاکرات و گفت‌وگو و انذار مقتدرانه با دشمن یک وظیفه دینی و استراتژی درست و قابل دفاع است، لذا بالغ بر 12 سال تلاش و مذاکره در دولت‌های مختلف، خواست و محصول اراده نظام جمهوری اسلامی است و اگر این 12 سال پرماجرا و پرفراز و نشیب دارای دستاورد موثر نبود اولا فرصت چنین گفت‌وگو و مذاکره عزتمندانه‌ای در اختیار دولت محترم فعلی قرار نمی‌گرفت، ثانیا گروه مذاکره‌کننده مزیتی برای ارائه کردن در مذاکرات نداشتند، در همین دوران 12 ساله علم و دانش هسته‌ای در کشور ما به نقطه‌ای رسید که در کنار ذلت‌ناپذیری و صلابت ملت ایران، به عنوان قوت و دست همتراز در اختیار مذاکره‌کنندگان مسلمان ما قرار گرفت. نکته دوم این است که این حقیقت غیرقابل انکار است که هیات محترم مذاکره‌کننده دولت یازدهم اولا مورد اعتماد نظام بوده و هستند، ثانیا در میدان سخت و پرمخاطره و پرفریب طرف‌های مقابل خود مجاهدانه، سختکوشانه و باغیرت دینی و ملی عمل کردند. ثالثا همه باید باور کنند در بهترین حالت آنچه در این مذاکرات ممکن است به دست آمده باشد مطلوب مقدور ما بود نه غایت مطلوب ما و دولت یازدهم نیز با همین انگیزه و هدف وارد مذاکرات شد. لذا آنچه به دست آمده ممکن است دستاورد مهمی باشد و ممکن است نباشد، نباید فضای هیجانی امروز (ذوق‌زدگی بیجا/ یاس بی‌مورد) باعث غفلت یا خدایی ناکرده اختلاف و تفرقه و شکاف اجتماعی بشود. ایجاد شکاف و اختلاف در میان آحاد طبقات مردم بویژه خواص جامعه اسلامی آرزوی دشمن مستکبر است، این خط از لابه‌لای این مذاکرات و توافقات و فکت‌شیت‌های شیطنت‌آمیز و متقلبانه آنها قابل رصد کردن است که هدف اصلی آنها تغییر در نظام است.
درباره این هدف تغییر در سیاست‌های نظام بیشتر توضیح می‌دهید؟
ببینید! خاصیت و توقع از دشمن، دشمنی است، دشمن غدار و مکار ملت ایران، دعوی آقایی بر جهان را دارد و نظام سلطه نژادپرستانه‌ای را رهبری می‌کند که با هیچکدام از مبانی اسلام و انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی کنار نخواهد آمد و بدون تردید تاکنون نیز در رسیدن به اهداف مطلوب خود ناکام مانده‌اند، لذا از آنجا که در این مذاکرات هیمنه و اقتدار فرعونی او خدشه‌دار شده و از تسلیم ذلت بار ایران مایوس شده است، به طور طبیعی با عربده‌کشی و لفاظی‌های متکبرانه به دنبال حفظ ژست استکباری خود از یک سو و آرامش بخشیدن به همپیمانان معاند و افراطی خود از جبهه یهود تا ارتجاع عرب بدتر از یهود به سرکردگی آل‌سعود از طرف دیگر و مدیریت بر فضای انتخابات آتی ریاست‌جمهوری آمریکا از سوی دیگر است ضمن اینکه اگر در سایه فضای ارعاب و هیجان بتوانند نظام روحی و روانی مردم ایران و سلایق مختلف موجود در کشور را دچار گسست و تفرقه کنند، برای فتنه‌انگیزی‌های اساسی راه را باز خواهند کرد.
آقای قنبری! به نظر شما، فرصت‌ها و تهدیدهای تفاهمنامه وین چیست؟ به طور کلی شرایط جدید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروز ما در شرایط جدیدی قرار گرفته‌ایم، جنس و نوع بیم و امیدهایمان متفاوت شده است یا به عبارت مناسب‌تر فرصت‌ها و تهدیدهای جدیدتری پیش روی ما قرار گرفته است که باید با هوشمندی و خردمندی سیاسی آنها را شناخت و مدیریت کرد. یکی از فرصت‌ها ممکن است این باشد که تیغ دروغ‌پردازی و تحریف رژیم تبهکار صهیونیستی و ارتجاع متحجر و بی‌منطق برخی از دولت‌های عربی کند شود و از اثربخشی سیاسی و رسانه‌ای آنها بر افکار عمومی جهانیان کاسته شود. فرصت دیگری که ممکن است در اختیار ما قرار گیرد حضور در بازار و تجارت جهانی و استفاده بهینه از درآمدهای ملی و ارزان به دست آوردن نیازهای کشور و اصلاح ساختار صنعتی، مالی و بازرگانی کشور و معمولی شدن مناسبات مالی، اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی با سایر کشورهای دنیا باشد.
اما نباید از مخاطرات شرایط جدید غافل شد، یکی از مهم‌ترین تهدیدها خوش‌خیالی و ذوق‌زدگی هیجانی است، یعنی اینکه شما باورتان بشود آمریکا و همپیمانان او بعد از این تفاهم زاهد شده و از این به بعد درصدد جبران رفتارهای ضدبشری و جنایت‌ها و خیانت‌های تاریخی خود نسبت به ملت ایران خواهند بود و خطرناک‌تر از این تهدید، این است که برخی افراد موثر و اهل سیاست و خط و ربط‌های سیاسی، ولو اینکه تعدادشان کم باشد به این توهم دچار شده باشند که ملت ایران از انقلاب و گذشته پرافتخار خود پشیمان شده و راه فروغلتیدن به دامن استکبار و تبعیت از خواست‌های استکباری آمریکا باز شده است و از فردا مهر روادید انگلیس، آمریکا و فرانسه بر صفحات پاسپورت مقامات سند عزت و شرافت و احترام به حساب آید.
تهدید دیگر، نگاه قشری و تحلیل صنفی و گروهی نسبت به دستاورد مذاکرات است، همانطور که بی‌احترامی و ناسپاسی نسبت به تلاش‌های شبانه‌روزی و سخت و پیچیده افسران عرصه دیپلماسی غیراخلاقی و ظالمانه است، حبس کردن و اختصاص دادن این توفیقات به یک دولت و یک جریان سیاسی نیز ساده‌لوحانه و خودخواهانه است، هیچ دولتی در ایران نمی‌تواند خارج از اراده نظام و میثاق‌های ملی و خواست ملت حرکت کند، در نظام جمهوری اسلامی اقتدار دولت‌ها برخاسته از اراده ملت و تبعیت از ولایت امر مسلمین است. اخلاص و خداباوری و اراده ملت و حضور امام و رهبری بیدار، بصیر، حکیم و هوشمند اصلی‌ترین سرمایه دولت‌ها برای خدمت به مردم و سینه ستبر داشتن در مقابل دشمنان مستکبر است.
تهدید دیگر این است که برخی سیاسیون، مسؤولان و کارگزاران کشور سرمست از توافق هسته‌ای همه چیز را گل و بلبل بدانند و دستاورد مذاکرات هسته‌ای را ابزار تکبر و تفاخر و خود‌برتربینی دانسته و منتقدین خود را تخفیف دهند و دنبال آرایش سیاسی برای انتخابات‌های آتی باشند. این تفکر غلط و خطرناکی است که در کشور آثار و عوارض مصیبت‌باری به جای خواهد گذاشت.
اولا تحریم‌های ظالمانه منشأ و مبدأ همه مشکلات کشور نبوده و نخواهد بود، بیماری مزمن نظام صنعتی و اقتصادی کشور و بی‌اعتنایی به تولید ملی، بیش از آنکه ریشه در تحریم داشته باشد، ریشه در مناسبات غلط قانونی و قوانین ضعیف و غیرکارساز و ناتوانی نظام دیوانی و ناکارآمدی مدیریت در رده‌های مختلف دارد. ثانیا آثار سوء و ویرانگر تبارگرایی، خویشاوند‌بازی، گروه‌سالاری، امنیت داشتن مفسدین شناسنامه‌دار، تجمل‌گرایی و اشرافیت طلبی و بی‌اعتنایی به ارزش‌های اسلامی و هنجارهای اخلاقی و توزیع ناعادلانه امکانات و ثروت کشور در میان طبقات مردم هیچ ربطی به تحریم‌ها ندارد و اینها اصلی‌ترین گرفتاری‌های مردم و معضلات کشور است. من امیدوارم همانقدری که اعتمادسازی برای آمریکا و همپیمانان تبهکارش برای بعضی‌ها مهم است، ایجاد روح اعتماد و تعامل با برادران مسلمان و انقلابی نیز برای‌شان مهم باشد و گروهی نیز که خود را میزان درست و نادرست بودن قول و عمل دیگران می‌دانند، در سایه هدایت حضرت آقا برادران ایمانی خود را ضد انقلاب و خائن ندانند و همه دست در دست هم به سوی قله‌ای برویم که همیشه بتوانیم نهایت مطلوبمان را که سعادت ملت بزرگ ایران و جامعه بشری است تبیین کرده و در پیش روی جهانیان قرار دهیم و با افتخار به آنها برسیم.
به نظر شما چه غفلت‌هایی ممکن است در این رابطه صورت گیرد؟! هر آنچه ممکن است یک فرصت به حساب آید به خودی خود یک تهدید هم هست، مثلا آزاد شدن پول‌هایی که به ناحق بلوکه است. برنامه دولت برای هزینه کردن این پول‌ها چیست؟ سرمایه‌گذاری در تولید و اشتغال و عمران و آبادانی کشور از چه سهمی برخوردار است؟! آنگونه که از شواهد و قرائن به دست می‌آید طرف‌های متخاصم و نابکار برای این بخش نیز خواب‌ها دیده‌اند و هر کدام بنا دارند بخشی از این پول‌ها را به پاداش دشمنی خود با ملت ایران به جیب بزنند.
دولت و مجلس باید هشیار و مراقب باشند که آزادی پول‌های بلوکه به معنای سرازیر شدن آنها به حساب دشمنانی نباشد که تا آخر پای تحقیر ملت و کشور ما ایستاده‌اند، ورود تجار، سرمایه‌گذاران و کالاهای خارجی باید تحت قاعده روشن و هشیارانه‌ای باشد تا منابع مالی و اقتصادی و بازار بزرگ کشور در خدمت رونق اقتصادی دولت‌های معاند و بدخواه قرار نگیرد. اوباما در مصاحبه خود با خبرنگاران عبارت دقیقی را بیان کرد و گفت جامعه جهانی پذیرفته است که ایران دارای دانش هسته‌ای صلح‌آمیز باشد. ما باید تعاملات اقتصادی و مالی خود را با جامعه جهانی‌ای توسعه دهیم که آمریکا نتوانست آنها را نبیند.
نکته‌ای هم که برادرانه و خاضعانه به مسؤولان محترم کشور عرض می‌کنم این است که توجه داشته باشند (ولو اینکه مطمئنا توجه دارند) آنها با برادران دینی خود قهر نبوده‌اند تا حالا که میان آنها آشتی برقرار شده با کظم غیظ و فراموش کردن گذشته آنها را در آغوش بگیرند،آنها دشمن هستند، دشمنی که همه مختصات یک جبهه و جریان ضدتوحید و برانداز اسلام را دارد، باور کنید در گفت‌وگو و آمد و رفت با امثال رؤسای دولت پیر استعمار و دولت مستکبر آمریکا و دولت تبهکار فرانسه هیچ عزت و شرافتی نهفته نیست و از آنها هیچ خیری به ملت ما نخواهد رسید لذا در بازگشایی سفارتخانه‌ها عجله نکنید و بدون حساب نروید و نیاورید، اینها کماکان دشمن هستند، حتی اگر با آنها صلح و ترک مخاصمه هم بشود به آنها اعتمادی نیست، دین و اولیای دین اجازه چنین اعتماد غافلانه‌ای را نمی‌دهند، امیرالمومنین در شرایطی مانند امروز ما، به مالک و والی دولت اسلامی این‌گونه راهنمایی فرموده‌اند:
لا تَدْفَعَنَّ صُلْحاً دَعاکَ اِلَیْهِ عَدُوُّکَ وَ لِلّهِ فیهِ رِضًی، فَاِنَّ فِی الصُّلْحِ دَعَةً لِجُنُودِکَ، وَ راحَةً مِنْ هُمُومِکَ، وَ اَمْناً لِبِلادِکَ.
از صلحی که دشمنت به آن دعوت می‌کند و خشنودی خدا در آن است روی مگردان، زیرا صلح موجب آسایش و آسوده خاطری رزمندگان مسلمان و امنیت شهرهای توست.
اما بلافاصله هشدار داده و می‌فرماید:
وَلکِنِ الْحَذَرَ کُلَّ الْحَذَرِ مِنْ عَدُوِّکَ بَعْدَ صُلْحِهِ، فَاِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّما قارَبَ لِیَتَغَفَّلَ. فَخُذْ بِالْحَزْمِ، وَ اتَّهِمْ فی ذلِکَ حُسْنَ الظَّنِّ.
اما پس از صلح به طور کلی از دشمن دوری و حذر کن، چه بسا که دشمن برای فرصت‌طلبی و غافلگیر کردن شما تن به صلح دهد. در چنین شرایطی راه احتیاط برگزین و به طریق خوش‌گمانی و حسن ظن به دشمن قدم مگذار.
به اعتقاد بنده امروز اساسی‌ترین تکلیف دولت، مجلس، دستگاه دیپلماسی، سیاستمداران و عالمان و نخبگان این است که در فضایی آرام و برادرانه بند‌بند پیش‌نویس توافق وین را تحلیل و بررسی کنند و توجه داشته باشند اولا نشستن پشت میز مذاکره با جمهوری اسلامی ایران برای دشمنان انقلاب اسلامی یک آرزو و افتخار به حساب می‌آمد و اگر گزینه مناسب‌تری در اختیار آنها بود هرگز با دولت ما وارد مذاکره نمی‌شدند.
ثانیا ما از حق خود دفاع می‌کنیم و آنها بر افزونخواهی ظالمانه و نادرست خود اصرار دارند، آنچه آنها به دست می‌آورند متعلق به آنها نیست اما ما بدون حجت شرعی در قبال هر آنچه از دست می‌دهیم در پیشگاه گذشته و آینده تاریخ مسؤول هستیم، از خطوط قرمز نظام نباید عدول بشود، اکثریت قاطع ملت ایران دانش هسته‌ای را صنع فرزندان خود و نشان‌دهنده خردمندی و دانشمندی ایرانی‌ها می‌دانند و همانند دوران دفاع‌مقدس 8ساله تا آخر پای صیانت از ارزش‌ها و توانایی‌های علمی فرزندان خود ایستاده‌اند، دشمن هم جز گفت‌وگو و کنار آمدن با اقتدار ملت ایران و پذیرش قدرت بی‌انکار ملی و اثربخشی عظیم در تحولات منطقه‌ای از ناحیه ایران گزینه دیگری را روی میز و زیر میز ندارد البته ما اهل ماجراجویی نیستیم، تجاوزکار نیستیم و به فرمان دین و منش اسلامی و ایرانی به میثاق و پیمان خود وفادار هستیم، دقیقا به همین میزان و بیشتر باید مراقب خدعه‌گری و فریبکاری آمریکا و همپیمانان او باشیم، امتیاز بیهوده دادن و دست دشمن را برای پیمان‌شکنی و فتنه‌انگیزی باز گذاشتن گناهی نابخشودنی است، مراقب باشید کدخدای ظالم و مدعی بی‌انصاف و ناجوانمرد را میان خود و او حکم قرار ندهید، مطمئن باشید دست معاویه و عمرو عاص خالی است اگر پا و زبان ابوموسی‌ها در بند غیرت مالک‌ها باشد.
آقای دکتر! در این شرایط چه توصیه‌ای به مردم دارید؟
یک تهدید بزرگی که پیش روی ملت ماست این است که دشمن مستکبر از بیرون و خط سازش و وابستگی به دنبال این باشند که در فضای رسانه‌ای خود این خط را پیگیری کنند که دولت ایران و کشورهای 1+5 و اتحادیه اروپایی به دنبال اصلاح سوءتفاهمات فیمابین هستند اما رهبری انقلاب اسلامی مانع این کار هستند و اجازه نمی‌دهند این کار به سرانجام خوشی برسد، اگر چنین حالتی روی خود را نشان داد، در حقیقت این همان فتنه بزرگ و توطئه خطرناکی است که استقلال کشور، حاکمیت ملی، عزت اسلامی و اقتدار ملی ایران را نشانه رفته است، گسست پیوند مستحکم امام و امت یکی از اصلی‌ترین اهداف چنین ائتلاف شومی است، اگر چه این خواسته یک آرزوی مستانه و یک رویای غیرقابل تعبیر است اما نباید از آن غفلت کرد، ارکان نظام مخصوصا دولت محترم باید در این رابطه موضع شفاف و بین داشته باشد، مردم بزرگ، ولایتمدار و دشمن‌شناس ایران باید بیش از گذشته مراقب اتفاق‌هایی که ممکن است در انتخابات‌های آتی به وقوع بپیوندد باشند، خیل عظیم گروه‌ها، احزاب و شخصیت‌های انقلابی و اسلامی، اصحاب قلم و کلام در نهایت متانت باید مراقب جوانب این خط تاریک و انحرافی باشند و از عکس‌العمل‌های احساسی و هیجانی خودداری کنند، وعده خدا حق است و آینده متعلق به اهالی ایمان است اگر بر صراط مستقیم امامت و ولایت باقی بمانند؛ ان‌شاءالله.
