تلاش وکیل الدوله‌ها برای بی اثر کردن تلاش‌های کمیسیون برجام

خبرنامه دانشجویان ایران: رهروان ولایت تلاش خود را برای بی اثر کردن گزارش کمیسیون ویژه برجام با ارائه طرح دو فوریتی که در آن بیشتر سخنان دولتمردان تکرار شده است به انجام رسانده است.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دو ماه جلسات شبانه روزی کمیسیون ویژه برجام که مردم مستمر از جزییات آن باخبر می شدند روز گذشته به پایان رسید و متن نهایی این کمیسیون امروز منتشر شد اما در طرف دیگر ماجرا جریانی که در مجلس شورای اسلامی در مسئله هسته ای با دولت مشارکت سیاسی دارد اقدام به ارائه طرح دوفوریتی در خصوص مسئله هسته ای کرده است که هیچ نسبتی با کمیسیون تخصصی برجام که ماه ها کار کارشناسی در آن صورت گرفته است ندارد.

کمیسیون برجام امروز گزارش نهایی خود را منتشر کرد که از جمله نکات کلیدی آن:

• تعهدات طرف ایرانی روشن و صریح بوده،‌ اقدامات اجرائی آن نیز توسط آژانس بین‌المللی انرژی راستی‌آزمایی می‌گردد اما تعهدات سایر طرفها با توجه به احکام پیچیده مندرج در آن دچار آسیبهای جدی است.
• کمیسیون برجام، صدور قطعنامه 2231 را قبل از تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی و یا حداقل رفع موانع قانونی آن در خصوص قبول داوطلبانه پروتکل الحاقی به عنوان یک نقطه ضعف جدی در مسیر مذاکرات هسته‌ای 2 سال گذشته ارزیابی کرده است
• برخی از بخشهای کلیدی این قطعنامه که متزلزل‌کننده حوزه‌های دفاعی و امنیتی است
• کمیسیون این موضوع را که برجام به مدت 15 سال ـ و در برخی موارد بدون هرگونه سقف زمانی ـ جایگزین NPT برای ایران شده و عملاً ایران را از این معاهده استثناء کرده است، به عنوان یک نقطه ضعف جدی برای این توافق در نظر می‌گیرد.
• در حالی که قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1384 اجرای همه اقدامات داوطلبانه از جمله پروتکل الحاقی توسط دولت را ممنوع می‌کند و بند دوم قانون «الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته‌ای ملت ایران» مصوب تیرماه 1394 نیز منحصراً نظارت‌های ذیل پادمان (NPT) را مجاز دانسته و هرگونه نظارتی فراتر از آن را ممنوع دانسته است، دولت در برجام متعهد شده است که پروتکل را از روز اجرای توافق به نحو داوطلبانه اجراء نماید. کمیسیون این تعهد را که فراتر از اختیارات دولت و تیم مذاکره‌کننده دانسته، گام نهادن در خارج از حدود مجاز قانونی و به عنوان یک جنبه منفی در توافق در نظر گرفته و اعلام می‌دارد تا زمان عدم صدور مجوز جدیدی از سوی مجلس یا لغو قوانین فوق‌الذکر امکان اجرای این بخش از برجام منتفی است.
• کمیسیون پس از بررسی دقیق نظرات منتقدان و پاسخهای تیم مذاکره‌کننده به این نتیجه رسیده است که مکانیسم‌های داوری مندرج در قطعنامه 2231 و بندهای 36 و 37 برجام به‌طور کاملاً واضح و عامدانه بر ضد ایران تنظیم شده و این مکانیسم‌ها عملاً برای ایران غیرقابل مراجعه است. جمع‌بندی کمیسیون این است که ایران در هیچ مراجعه‌ای به این مکانیسم‌ها برنده نخواهد بود و بنابراین عملاً نمی‌تواند به هیچ نقض کلی یا جزئی از سوی 1+5 به نحوی واکنش نشان بدهد که منجر به بر هم خوردن توافق نشود.
• بررسی‌های کمیسیون مشخص نمود که بیان لغو شش قطعنامه قبلی شورای امنیت در بند7 و8 قطعنامه2231 از نقاط خوب نتایج مذاکرات و این قطعنامه است؛ با توجه به بند12 این قطعنامه و امکان بازگشت‌پذیری همه قطعنامه‌های قبلی با هر بهانه‌ای، کمیسیون آن لغو را نه لغو کامل که «لغو مشروط» یا «تعلیق قطعنامه‌های گذشته» استنباط می‌کند.
• بر اساس استماع مجموعه نظرات و مشورت با مقام‌های مسؤول و صاحب صلاحیت در امور نظامی و امنیتی، کمیسیون به این جمع‌بندی رسیده است که برجام دارای خلأها و ضعف‌های اساسی در حوزه نظامی و امنیتی است که در صورت عدم تجدیدنظر درباره بازرسی از مراکز نظامی و دفاعی و امنیتی و عدم دقت نظر در حین اجراء، مشکلاتی را پیش‌روی کشور قرار خواهد داد. این موضوع برای کمیسیون محرز شده است که با استناد به متن برجام دسترسی به تأسیسات نظامی ایران ممکن شده است.
• درباره رآکتور آب‌سنگین اراک جمع‌بندی کمیسیون این است که اگرچه راکتور بازطراحی شده بنابه تعریف یک راکتور آب سنگین خواهد بود ولی مزایای راکتورهای آب سنگین در استفاده از اورانیوم طبیعی ـ به‌عنوان سوخت طبیعی خام ـ را از دست خواهد داد؛ در عین حال کمیسیون به علت ملاحظات سیاسی و ایستادگی در برابر ادعاهای بی‌اساس مقامات آمریکایی حفظ ویژگی آب سنگین بودن این راکتور را علی‌رغم تحمیل هزینه بیشتر دستاورد خوب برجام برمی‌شمرد.
• کمیسیون پس از استماع نظرات مختلف درباره جایگاه قطعنامه 2231 طبق منشور ملل متحد، در مجموع ارزیابی کرده است که قرار گرفتن کل این قطعنامه ذیل ماده25 منشور ملل متحد و لحن ملایم‌تر آن نسبت به قطعنامه‌های پیشین شامل قطعنامه 1929، یک امر مثبت تلقی می‌شود ولی از آنجا که محدودیت‌های اصلی قطعنامه2231 عیناً مثل قطعنامه1929 ذیل ماده41 منشور ملل متحد اعمال شده و با یادآوری اینکه نه در قطعنامه2231 و نه در قطعنامه1929 و یا هیچ‌یک از قطعنامه‌های پیشین عبارات «نقض صلح و امنیت بین‌الملل» و یا «تهدید صلح و امنیت بین‌الملل» برای ایران به کار برده نشده، لذا از این حیث هیچگاه ایران ذیل فصل7 نبوده است.

و نکات بسیار دیگری که نشان از ضعف های موجود در متن برجام دارد که در گزارش های بعدی می شود بدان پرداخت اما آنچه موجبات تعجب را برمی انگیزد طرح دوفوریتی است که همراهان لاریجانی-شریک سیاسی روحانی در پرونده هسته ای- ارائه داده اند که هیچ تناسبی با گزارش کمیسیون برجام نداشته است.

هفتاد و چند نماینده مجلس که تقریبا همه از فراکسیون رهروان –همراهان لاریجانی- هستند در طرحی دو فوریتی که به هیئت رئیسه مجلس ارائه کرده اند که در آن حرف های دولت در مورد برجام تکرار شده است و محدودیت های موثری که می تو.انست حافظ منافع ملی کشور باشد در آن دیده نمی شود.

اگرچه نکات کلیدی در متن گزارش کمیسیون ویژه برجام آورده شده است اما طرح دو فوریتی برخی نمایندگان مجلس به چند بند کلی و غیر موثر بسنده کرده و همه چیز را به شورای عالی امنیت ملی ارجاع داده است که احتمالا تنها ناظر به بی اثر کردن گزارش و تحقیقات کمیسیون برجام است.