به گزارش خبرنگار صنفی – آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از مسائل استراتژیک در جمهوری اسلامی، بحث "عدالت آموزشی" است در سند تحول نیز یکی از راهبردهای اصلی را بسط و گسترش "عدالت آموزشی" قرار دادهاند که میشود آن را به عنوان یکی از شرایط لازم جامعه متعالی، پویا و توسعهیافته برای دستیابی به عدالت، هم به معنای عام آن و هم به معنای خاص آن دانست.
عدالت آموزشی زمینه دستیابی به عدالت اجتماعی است و اگر نظام نتواند آن را تعمیم دهد، شکاف و فاصله طبقاتی، گسترش و نهایتا نارضایتی و ناهنجاری در سیستم به وجود خواهد آمد.
اما مدتهاست که قانونی برای برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تخصصی نمیبینیم.
پذیرش دانشجوی پولی چند سالی است که با توجه به افزایش ظرفیتها صورت میگیرد و این در حالی است که میزان این نوع از پذیرش دانشجویان تقریبا 10 تا 15 درصد پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی است.
پذیرش دانشجوی شهریه پرداز یا پولی بر اساس مصوبه مجلس تقریبا با شرایطی مانند دورههای شبانه دانشگاههای دولتی با برگزاری آزمون ورودی امکانپذیر است.
هرچند تاثیرات منفی بر رشد علمی کشور در سالهای اولیه اجرای این طرح در آموزش عالی نمایان نشود اما به راحتی میشود فهمید که ظهور پدیده دانشجوی پولی، قطعا هیچ کمکی به رشد علمی کشور نخواهد کرد؛ این را میشود ناظر به کلیت این ماجرا و تمامیت رشتههای تحصیلی دانست؛ حال آنکه رشتههای پر ریسک و موثری مانند شاخههای علومپزشکی بعد از روانه شدن سیل فارغالتحصیلان دانشجویان پولی به بازار بهداشت و درمان کشور، آینده واضح و روشنی ندارند.
این طرح اما از همان ابتدا حاشیههایی را نیز به همراه داشته است؛ ماجرای پارتیهای مختلط دانشجویان دانشگاه امیرکبیر در بیرمنگام و جنجالهایی که به راه افتاد، نمونه کوچکی از معضلات این طرح بود که منتشر شد.(اینجــــــــا)
در همان روزهای ابتدایی اجرای این طرح، 1900 نفر از دانشجویان دانشگاههای علومپزشکی کشور در نامهای سرگشاده به روسای قوا و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی اعتراض خود را نسبت به روند پذیرش دانشجوی شهریهپرداز در پردیسهای دانشگاههای علومپزشکی کشور اعلام کردند.(اینجـــــا)
گلایه این دانشجویان از دو منظر قابل توجه بود:
- اول اینکه روانه شدن سیل فارغ التحصیلان پولی دانشگاهها به مراکز درمانی، بدون داشتن پایهای قرص و محکم از آگاهی در علوم نظام سلامت، برای عموم مردم خطرآفرین است.
- دوم نیز اشباع بازار کار از نیروی مورد نیاز متخصص است؛ در شرایطی که بسیاری از فارغالتحصیلان نخبه علومپزشکی، بدون هیچ سرمایه اولیهای منتظر کار و شغل مناسب تخصصشان هستند، سیل عظیمی از فارغ التحصیلان دیگر وارد بازار کار میشوند.
در قسمتی از نامه 1900 دانشجو آمده است: با توجه به اینکه دانشگاه های برتر دنیا به صورت رایگان نخبگان ایرانی را جذب می کنند، نخبگانی که به دلیل کاهش ظرفیت رایگان دانشگاه ها، توان ورود به دانشگاه های کشور را نخواهند داشت، بی شک به فکر ترک وطن خواهند افتاد.
دانشجویان در این نامه ابراز عقیده کردند: اگر در گذشته کنکور فرصتی بود برای شکوفایی استعدادها و کمرنگ تر شدن مرزهای اقتصادی، امروز گویی کنکور سراسری همان مرزها را دوباره غلیظ و غلیظ تر می کند. اگر کنکور فرصتی بود برای فراموش کردن فاصله طبقاتی، امروز تهدیدی است در جهت هر چه بیشتر طبقاتی شدن و دوقطبی شدن جامعه. در دراز مدت احتمالا فقط تعداد معدودی خواهند توانست جواز ورود به دانشگاه را بگیرند
این مسئله طی سال های گذشته به شکل جدی تری از سوی دانشجویان و تشکل های دانشجویی پیگیر شد؛ در مراسم 16 آذر ماه 94 نماینده دفتر تحکیم وحدت در آن جلسه محمدحسین قائدشرف بود وی در دیدار با رییس جمهور به دانشجوی پولی اشاره میکند: "آقای رئیسجمهور دانشجوی پولی خود صاحب دانشگاه پندار که امروز از آن به عنوان پردیسی یاد میشود، نماد بارز بیعدالتی آموزشی و اجتماعی است. بنده و تمامی این دانشجویان که از سد کنکور در رقابتی علمی، البته با تمام نقطه ضعفها و قوتهایش، عبور کردیم، این جفای بزرگ را در حق نظام آموزش عالی کشور نمیپذیریم. ظلمی که نتیجه مستقیم آن، دلسردی و خشکیدن بذر امید در دل نخبگان و نابودی تدریجی قوت و اعتبار علمی دانشگاههای ماست."
در مهر ماه 93 پس از حضور حسن روحانی در دانشگاه تهران، دانشجویان علوم پزشکی تهران در اعتراض به افزایش پذیرش «دانشجوی پولی» اعتراض کردند. این دانشجویان دست نوشته هایی در دست داشتند که روی آنها نوشته شده بود: «علم بهتر است یا ثروت؟». مطالبه ای که در نامه هایی به رییس جمهور و رییس مجلس و وزیر بهداشت، پیشتر مطرح کرده بودند.
در مهرماه 93 دانشجویان پزشکی نامه ای به علی لاریجانی نوشتند وبه دانشجوی پولی معترض شدند. در این نامه آمده بود: «مدتی از ورودمان نگذشته بود که متوجه حضور تعداد زیادی دانشجو در دانشکده شدیم که از لحاظ بار علمی و فرهنگی متفاوت از دانشجویان سراسری بودند... مانطور که گفته شد علیرغم اختلافات زیاد بار علمی و فرهنگی دانشجویان سراسری و بین الملل، شاهد حضور همزمان این دو گروه در یک کلاس و ارزیابی و نمره دهی متفاوت نیز هستیم که در نهایت همین نمره ها ملاکی برای سنجش رتبه های کلاسی و برخورداری از امتیازات و مزایای رتبه های برتر پزشکی و به تبع آن باعث بی انگیزگی و ناامیدی دانشجویانی می شود که با زحمت و مشقت، موفق به کسب رتبه های برتر شده اند.»
این مسئله حتی در سال گذشته و در دیدار دانشجویان با رهبری انقلاب مطرح شد و دانشجویان خواستار اهمیت این مسئله از سوی مسئولین شدند
به هر حال آنچه که در سال 95 در سیستم آموزشی کشور دیده می شود، فراموش شدن تبعات افزایش ظرفیت «صندلی های پولی» به خصوص در رشته های پزشکی است، مسئله که چند ماهی است که دانشگاه ها در عدم واکنش تشکل های دانشجویی در حال ادامه تحرکات اینچنینی خود هستند و اگر اقدام مناسبی صورت نگیرد تا چندسال آینده باید شاهد حضور «پزشک نماهای تحصیل کرده» در جامعه باشیم.