به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشویان ایران»؛ ارائه و ویرایش مقالات انگلیسی برای هر دانشجویی یکی از مشکلات همیشگی است، به طوری که اغلب این افراد با صرف هزینه گزاف کار خود را به موسسات ترجمه میدهند. در ادامه سعی داریم به برخی نکات مهم در آماده سازی مقالات علمی فارسی، قبل از ترجمه به انگلیسی بپردازیم. دکترمھرداد جلالیان به ما در تهیه این گزارش کمک کرده است.
این نکات از این جھت مھم است که به کیفیت بالاتر ترجمه مقاله از فارسی به انگلیسی توسط مترجم کمک می کند و به درک معنی صحیح یکایک جملات مقاله توسط مترجم کمک می کند و بنابراین بصورت مستقیم، احتمال آنکه مترجم معنی جملات مقاله را متوجه نشده و یا برداشت اشتباه کند و نھایتا جمله ای بنویسد که معنی اش با مفھومی که در ذھن نویسنده مقاله فارسی بوده است از زمین تا آسمان متفات باشد را کاھش می دھد. بدیھی است که اگر مترجم جمله ای را به اشتباه درک کند، آن جمله را به اشتباه به انگلیسی ترجمه خواھد کرد. حتی بعدا ویراستار انگلیسی الاصل ھم که آن جمله را مطالعه کند، ھمان جمله انگلیسی را ازنظر گرامر و مفھوم مورد نظر خودش اصلاح خواھد کرد ولی معنا و مفھوم آن جمله دقیقا ھمان چیزی نبوده است که در ذھن نویسنده مقاله فارسی بوده است و نھایتا این از ھم گسیختگی جریان معنای جملات و پاراگرافھای یک مقاله انگلیسی را داوران مجله ھستند که شناسایی خواھند کرد و اعلام خواھند کرد که برخی از جملات معنی مبھم دارد و یا ازنظر نگارش انگلیسی سلیس نیست، درحالی که آن مقاله قبلا توسط ویراستار انگلیسی الاصل ھم ممکن است ویرایش شده باشد.
فرض را بر این بگزارید که یک مقاله فارسی حاوی دویست جمله باشد. اگر مترجمی که این دویست جمله را می خواند معنی و مفھوم بیست جمله را به اشتباه متوجه بشود، بیست جمله را با معنی و مفھوم اشتباه به انگلیسی ترجمه می کند. اگر این را درکنار ده تا بیست جمله دیگری ھم که مترجم علی رغم درک صحیح از معنی جمله فارسی، ولی خودش دچار اشتباه شده باشد، بگذاریم، خواھیم دید که نزدیک به یک چھارم جملات یک مقاله انگلیسی ممکن است مفھوم و معنی ای واقع در محوطه آفساید داشته باشند.
حالا اگر خود مقاله فارسی ھم وضع بسیاری از جملاتش در محدوده آفساید واقع بوده باشد که خدا می داند نتیجه نھایی چه خواھد شد. بدیھی است که ویراستار انگلیسی الاصل ھم جملات را که ازنظر گرامر و ساختار جملات و دوباره نویسی جملات با کیفیت بالاتر مد نظرقرار می دھد, نخواھد بدرستی فھمید که منظور نویسنده چه بوده است و این را درکنار اشتباھات خود ویراستار ھم که قرار دھیم خواھیم دید که مجموعه ای از اشتباھات نویسنده، اشتباھات مترجم و اشتباھات ویراستار انگلیسی الاصل، مقاله را در مرحله ای خواھد رساند که وقتی داوران یا سردبیر مجله علمی مقاله مربوطه را مشاھده کند، در درک معنی مورد نظر نویسنده دچار اشتباھات اساسی شده و این احتمال وجود دارد که ھمین امر دلیلی مھم بر مردود کردن مقاله باشد.
نکته شماره یک. تنظیمات فورمت صفحات و سطرھا و فونت:
بدیھی است که ھر مجله فورمت و تمپلت خودش را دارد. ولی در فرایند تدوین مقاله تا قبل از ارسال مقاله به مجله که در آن زمان لازم است سیز فونت و فاصله سطرھا را براساس فورمت مجله تنظیم کرد، پیشنھاد من این است که در کل مسیر تالیف مقاله تا قبل از ارسال به مجله, مقاله را با مشخصات زیر تنظیم کنید:
Font: Times New Roman
Size: 10
که در لیست فونتھا قرار دارد Times New Roman (headings) توجه بشود که در بین فونتھای مربوطه اشتباھا فونت اشتباھا انتخاب نشده باشد. درتنظیمات پاراگرافھا نیز لازم است در منوی بالای صفحه مایکروسافت آفیس ورد رفته و Paragraph کلیک کنید. سپس از بین منوھای درون این بخش، یک قسمتی ھست که مربوط به Home در زبانه است.
جلوی آن یک پیکان کوچک ھست که روی آن کلیک می کنید و در اواسط به پایین پنجره جدیدی که باز می شود تنظیمات راتغییر می دھید.
توجه کنید که قبل از آنکه این تنظیمات را انجام دھید لازم است که کلیه متن شما در حالت انتخاب شده قرار داشته سپس در پاراگرافھا تنظیمات زیر را انجام دھید:
(CTRL+A باشد ( مثلا با Spacing :Before: 0 , After: 0
Line Spacing: Single
نکته شماره دو. روش صحیح نگارش اعداد اعشار درانگلیسی:
به معنی خط کسر (Slash) علامت ممیز در انگلیسی به شکل / نیست و به شکل نقطه می باشد. علامت اسلش میباشد که بالایش صورت و زیرش مخرج است. مثلا اگر منظورمان شش و ھفت دھم است:
اشتباه: 6/7
صحیح: 6.7
برای اعداد کمتر از یک، می توان به یکی از دو روش زیر عمل کرد ولی من شخصا روش دوم را انتخاب می کنم. توجه کنید که در کل یک مقاله ھمیشه از یکی از این دو روش استفاده کنید. درصورتی که بعدا که مقاله ای بخواھید به مجله مشخصی بفرستید از شما خواسته باشد که اعداد اعشار کمتر از یک را به شکل مشخصی نگارش کنید میتوانید به ھمان شیوه مورد نظر مجله عمل کنید. مثال: عدد ھشت دھم (ھشتاد صدم) به شکل زیر: روش اول: .8
روش دوم (روش مورد استفاده من): 0.8
بنابراین در مقاله تان دوبل چک کنید که ھرجایی که احیانا احتمال دارد درداخل جداول و یا متن مقاله اعداد اعشار و ممیز را اشتباه نگارش کرده باشید آنھا را اصلاح کنید.
نکته شماره سه. روش صحیح استفاده از نقطه و ویرگول و سمی کالون, پرانتز, گیومه و دو نقطه (:) و فاصله ھای خالی بین کلمات:
حتما درمقاله تان دوبل چک کنید که در ھمه جا نقطه گذاری ھا و قوانین آن خوب و صحیح بکار رفته باشد. عدم تابعیت از قوانین نقطه گذاری باعث می شود که اولا مقاله ناخوانا باشد و دوما جملات مقاله توسط فرد خواننده مبھم باشد و خواننده نتواند معنی آنھا را بفھمد و یا حتی ممکن ا ست درفھم معنی جملات مقاله دچار اشتباه بشود و معنی یک جمله را حتی برعکس برداشت کند. دراین مورد ابتدا به مثال خیلی ساده و مزاح مانند زیر اشاره می کنم که یک جمله است و با بکارگیری مکانھای متفاوت از یک ویرگول معنی آن کاملا متضاد می شود:
جمله اول: بخشش لازم نیست، متھم را اعدام کنید. (معنی: نیازی به بخشش نیست. بنابراین متھم را اعدام کنید)
جمله دوم: بخشش، لازم نیست متھم را اعدام کنید. (معنی: متھم راببشخید. نیازی به اعدام متھم نیست).
درمورد نقطه ھم مھم است که ھر جمله که تمام می شود حتما درانتھایش یک نقطه گذاشته شده باشد. بنابراین دوبل چک کنید که ھمه جملات تان با نقطه به انتھا رسیده باشد. اینطوری نباشد که جملاتی درمقاله شما دیده بشود که انتھایشان فاقد نقطه باشد. چنین خطایی از سوی شما باعث به اشتباه انداختن مترجم خواھد شد و ایشان ھم اشتباھات دیگر مرتکب می شود و کلا مقاله خوش تیپ و خوش قواره ای حاصل نخواھد شد.
ھرجا نقطه یا ویرگول یا سمی کالون یا دونقطه رویھم را بکار می برید باید حتما دوبل چک کنید که قبل از نقطه یا سایر موارد ذکر شده ھیچ فاصله یا فضای خالی نباشد و نقطه باید بلافاصله به آخرین کلمه ماقبل خود چسبیده باشد و ویرگول و سمی کالون ھم باید به کلمه ای که قبل از آنھا آمده است چسبیده باشند و ھیچ فضای خالی بین کلمه قبل از آنھا و آنھا وجود نداشته باشد.
درمورد پرانتز وقتی که درداخل یک جمله بکار می رود شایعترین معنی آن این است که شما قبل از پرانتز یک چیزی گفته اید و درداخل پرانتز معنی دیگر آن را اشاره کرده اید و یا توضیح داده اید و یا معادل خلاصه شده آن عبارت قبل از پرانتز را ارائه کرده اید و یا اطلاع افزودنی ای به آن اضافه کرده اید. بنابراین پرانتز درجای خود و معنای کاربردی خودش بکار برده بشود.
توجه بشود که قبل از پرانتز باید یک فاصله با کلمه قبلی وجود داشته باشد (برخلاف نقطه و سمی کالون و دونقطه رویھم و ویرگول), و بعد از دومین پرانتز که محدوده دو پرانتز باز و بسته کننده را می بندد ھم یک فاصله خالی تا کلمه بعدی وجود داشته باشد. درداخل پرانتز ھم باید ھیچ فاصلی ای بعد از اولین پرانتز (پرانتز بازشونده) و قبل ازدومین پرانتز (پرانتز بسته کننده) وجود نداشته باشد. به روشی که من درھمین پاراگراف به نقطه ھا و ویرگولھا و پرانتزھا اشاره کرده و کاربرد کرده ام ھم نگاه کنید تا مثال آن را مشاھده کنید.
مثال اشتباه: ( متن )
مثال صحیح: (متن)
نکته شماره چھار. نامھای اشخاص و مکانھا و یا بصورت عمومی, نامھای خاص:
مقالات معمولا حاوی نام مکانھا و نام سایر پژوھشگرانی که به مقالات آنھا درداخل مقاله مان ارجاع می دھیم می باشد. بنابراین اگر مقاله را به فارسی می نویسیم، لازم است که نامھای افراد خاص یا مکانھای خاص را به انگلیسی نگارش کنیم چراکه این نامھا ممکن است در مرجع اصلی که به آن ارجاع داده ایم به شکلی نوشته شده باشد که در مرجع ھای دیگر متفاوت باشد. بنابراین از آنجایی که نام افراد نامھای خاص است و ممکن است به شکلھای مختلفی نوشته بشود، لازم است که معادل انگلیسی دقیق نامھای آنھا را از ھمان مقاله ای که استفاده کرده اید یافته و درداخل بالونھای سمت راست صفحه بگذارید مثلا ممکن است یک مولف به نام حسین در یک مقاله معرفی کرده باشد و یا Hosain و مولف دیگری به ھمان نام خودش را به شکل Hosein ای خودش را به شکل معرفی کرده باشد.
بنابراین حتما نامھای خاص را که درمقاله Hossein نویسنده دیگری نام انگلیسی اش را به شکل بکار برده اید معادلھای انگلیسی شان را داخل بالونھا بگذارید. حتما نام شھرھا و کشورھا و موسسات و بیمارستانھا و دانشگاه ھا و شرکتھای خاص را اگر بکار برده اید اینکار را ھم بکنید. اگر نام تجھیزات تخصصی خاصی یا کیت ھای آزمایشگاھی یا ھر وسیله تخصصی دیگر را بکار برده اید باید نام آن را داخل بالون بگذارید. مشابه زیر:
ھمانطور که در تصویر بالا دیده می شود، دو حسین متفاوت نامشان به انگلیسی به دو شکل متفاوت نوشته شده است و املای صحیح آن نامھای فرضی را از داخل ھمان مقاله ای که به آن ارجاع داده ایم پیدا کرده ایم. رضا نگارش شده است چراکه آن رضای دوم یک غیر ایرانی Riza و رضا عبدالملک ھم به شکل Reza حسینی به شکل است که معمولا آنھا رضا را به این شکل نگارش می کنند و این املای صحیح را ھم البته از داخل ھمان مقاله اصلی که اثر این دو فرد فرضی است پیدا کرده ایم.
قرار دادن بالون برای ھایلایت کردن یک قسمت مشخص از جمله یا کلمه مشخص و نگارش کامنت داخل بالون برای ھمان جمله یا کلمه کاری آسان است. برای اینکار به منوی بالای مایکروسافت آفیس نگاه کرده و برمنوی Review کلیک نمایید، سپس روی کلمه یا عبارت مربوطه با موس ھایلایت کرده و روی دکمهNew Commen کلیک کنید, مشابه تصویر زیر:
نکته شماره پنج. لیست رفرنس ھای فارسی و نام مجلات فارسی
درصورتی که مقاله شما حاوی ترکیبی از لیست مقالات فارسی و انگلیسی در بخش رفرنسھای انتھای مقاله است که به آنھا درمتن داخل مقاله ارجاع داده اید، ھرگز لیست رفرنسھای فارسی را به مترجم نفرستید. مترجم از کجا می داند که عنوان مقاله فارسی مشخصی دقیقا به انگلیسی چه بوده است؟ مترجم ازکجامی داند که نویسنده نوشته Hosain نوشته می شود یا به شکل Hossein مشخصی در لیست رفرنسھای انتھای مقاله نامش به شکل می شود؟ ترجمه فارسی به انگلیسی رفرنسھای ا نتھای مقاله فقط و فقط وظیفه نویسنده مقاله است و نه مترجم. برای اینکار به ھر یک از مقالات فارسی مربوطه مراجعه کنید.
ممکن است آن مقاله فارسی حاوی ابستراکت انگلیسی ھم باشد. بنابراین عنوان انگلیسی مقاله را از ابستراکت انگلیسی مقاله برداشته و در لیست رفرنسھایتان بگذارید و یا آنکه نامھای انگلیسی نویسندگان مقاله را از داخل ابستراکت انگلیسی مقاله برداشته و درداخل رفرنسھای انتھای مقاله تان جایگزین کنید.
ممکن است مجله ای فارسی که صرفا به فارسی منتشر می شود در لیست رفرنسھای مقاله شما باشد. باید حتما به سایت مجله مراجعه کنید و پیدا کنید که آن مجله خودش را به انگلیسی به چه شکلی معرفی کرده است؟ اینطور نباشد که بصورت دلبخواھی خودتان بروید و عنوان فارسی یک مجله فارسی را به انگلیسی ترجمه کنید و یا اینکار با به مترجم بسپارید. بلکه این وظیفه شما است که حتما به دقت اینکار را انجام داده و عنوان صحیح انگلیسی مجله مربوطه را پیدا کرده و در لیست رفرنسھای مقاله تان به روش صحیح جایگزین نمایید.
نکته شماره شش. تاریخ ھای شمسی و میلادی:
از آنجایی که درعمده مقالات انگلیسی از تاریخ ھای میلادی استفاده می شود, بنابراین درجایی که شما یک پژوھشی انجام داده اید و مثلا در سال 1390 ھجری در تھران انجام شده است, نباید در عنوان مقاله یا درداخل متن مقاله تان به این سال ھجری اشاره کنید مگر آنکه نوع پژوھش شما از نوعی باشد (معمولا پژوھشھا ومقالات مربوط به علم ادبیات فارسی و تاریخ ایران و مشابھم) که لازم باشد حتما تاریخ را به سال ھجری شمسی درداخل مقاله تان ارائه کرده باشید. بنابراین حتما دراین موارد معادلھای تاریخ میلادی (مثلا سال 2011 ) را در عنوان مقاله و ھرجای دیگری درداخل متن مقاله و نیز بخش رفرنسھای انتھای مقاله جایگزین کنید.
به رفرنسھا اشاره کردم. ممکن است شما به رفرنسی فارسی اشاره کرده باشید که در یک مجله فارسی منشتر شده باشد و آن مجله ھم به تاریخ ھجری شمسی مقاله را ذکر کرده باشد. بنابراین در لیست رفرنسھای مقاله ھم باید آن تاریخ را اصلاح کنید، مگر آنکه بسته به مورد و بسته به درخواست مجله و یا نظر تخصصی استاد مربوطه یا مجله مربوطه روش دیگری درخواست شده باشد.
نکته شماره ھفت. جایگزین سازی معادلھای انگلیسی کلمات تخصصی:
برای آنکه مترجم با احتمال کمتری درترجمه دچار خطا بشود و برای شانس بالاتر مقاله شما برای ترجمه با کیفیت بھتر، لطفا معادل انگلیسی تمام کلمات ترمینولوژی تخصصی مقاله تان را در داخل بالونھایی سمت راست صفحه قرار بدھید تا به مترجم در انتخاب بھترین کلمات و نگارش بھترین جملات و کاستن خطای ترجمه کمک کند. توجه کنید که درصورتی که معادلھای انگلیسی کلمات را بصورت پانوشت در پاورقی صفحات آورده اید باید ھمه آنھا را از آنجا حذف کنید وصرفا به شکلی که در بالا آموزش داده ام اینکار را عمل بفرمایید. اگر درداخل متن تان کلمات تخصصی را بفارسی نوشته اید باید معادل انگلیسی شان را داخل بالونھا بگذارید، مانند سه جمله زیر:
نکته شماره نه. طول جملات:
یکی از شایعترین اشتباھات نویسندگاان ایرانی این است که جملات بسیار طولانی بکار می برند, چه درمقالات فارسی شان و چه درمقالات انگلیسی شان. علتش ھم این است که به نگارش آکادمیک عادت نکرده اند و به ھمان نگارش محاوره ای می خواھند مطالب آکادمیک را ھم نگارش کنند. درمقاله تان دوبل چک بفرمایید که اولا تمام جملات کوتاه باشد و اینطور نباشد که ھر جمله ای مثلا از دویا سه یا چھار سطر تشکیل شده باشد واینقدر طولانی باشد. حتما دوبل چک کنید که ھر جمله دارای ساختار سالمی باشد و اگر فعل یا فاعل یا مفعول لازم است داشته باشد حتما این نکات رعایت شده باشد. جملات را حتما دوبل چک کنید که ھر کدام دارای معنی مستقل و قابل فھم و نا مبھمی باشند.
نکته شماره ده. تنظیم تمام جملات در قالب پاراگرافھای مشخص:
ھر پاراگراف باید به معنی یا فرایند مشخصی اشاره کند و شروع آن و بسط معنی جملات میانی آن و جمله انتھایی آن ھمه با ھدف نگارش شده باشد به نوعی که کسی نتواندجمله اول یک پارگراف را حذف کند و یا آن را به وسط پاراگراف ببرد و یا جایش را با جمله انتھایی جابجا کند. بنابراین یک پاراگراف باید حاوی تعدادی جمله (بیش از سه جمله و حد اقل سه جمله) باشد که آن جملات معنی شان در سیر و امتداد یکدیگر باشد و رویھم رفته یک معنی مشخصی را برسانند و پرت و پلاگویی نشده باشد و اسمان و ریسمان به ھم بافته نشده باشند و جملاتی که اضافه است و وجود یا عدم وجود شان در یک پاراگراف فرقی نکند نباید در پاراگراف وجود داشته باشد و باید حذف بشوند چراکه درمقالات آکادمیک فرض براین است که در حد اق تعداد کلمات ممکن، معنی مورد نظر رسانده و بیان
بشود. دوبل چک بفرمایید که درون مقاله تان ھمه جملات درداخل پاراگرافھای مشخصی تنظیم شده باشند و اینطور نباشد که تعداد زیاد جملات معلق در آسمان وجود داشته باشد که اصلا به ھیچ پاراگرافی وابسته نیستند و یا پاراگرافھایی با یک یا دو جمله مشاھده نشود. لطفا حتما مقاله را باز بینی کنید و اطمینان حاصل کنید که پاراگرافھای مقاله حاوی جملات طولانی و بی ربط نباشد و تعداد جملات آنھا کمتر از سه جمله نباشد و جملات معلق در ھوا که به ھیچ پاراگرافی وصل نیستند در داخل مقاله شما وجود نداشته باشد.
نکته شماره یازده. عدم تداخل اصطلاحات تخصصی و عمومی:
نکته بسیار مھمی که درمقالات فارسی و یا انگلیسی ممکن است به آن توجه نشده باشد این است که نویسنده حتما باید اطمینان حاصل کند که کلمات مشخصی را که دارای معنی مشخصی ازنظر ترمینولوژی تخصصی علم آمار و روش تحقیق ھستند را صرفا در جای خودش بکار ببرد. ممکن است ما آن کلمات را در گفتگوھای روزمره و یا محاوره در جایگاه غیر تخصصی بکار ببریم و یا درسخنرانی مان به این نکات توجه نکنیم, ولی در مقاله آکادمیک باید و مشابھم کلماتی Evaluate و Assess و Determine و Relation حتما به این نکته مھم توجه کرد. مثلا کلماتی نظیر
تخصصی ھستند که معنی مشخصی دارند و نباید ھمینطور بی مھابا درداخل متن مقاله علمی شما استفاده داریم (Qualitative) را بکار می بریم معمولا ما به ارزیابی یک متغیر غیرکیفی Evaluate بشوند. وقتی که کلمه که ممکن است ازنظر معنی عمومی معنی مشابھی داشته باشد زمانی Assess اشاره می کنیم درحالی که کلمه بکار برده می شود که ما درحال اندازه گیری متغیرھای عددی ھستیم.
نکته شماره دوازده. بکار بردن زمان مناسب در بخشھای مقاله:
در بخش متدلوژی مقاله و نیز بخش یافته ھای پژوھش, باید حتما از زمان گذشته استفاده بشود چراکه در بخش متدلوژی ما درحال معرفی و پرزانته کردن کارھا و اقدامات و متدھایی ھستیم که درپژوھش مربوطه انجام داده ایم (درگذشته انجام داده ایم نه امروز و نه فردا), و دربخش یافته ھای پژوھش ھم درحال پرزانته کردن یافته ھایی ھستیم که قبلا در پژوھش مان بدست آورده ایم. بنابراین ھم در ابستراکت مقاله و ھم در فول تکست مقاله به این نکته بسیار مھم توجه بشود.
نکته شماره سیزده. پرھیز از کاربرد ادبیات محاوره ای:
متنی که الان روبروی شماست یک متن تقریبا محاوره ای است. ولی شما زمانی که درحال نگارش مقاله آکادمیک خود ھستید باید حتما دقت کنید که از ادبیات آکادمیک استفاده کنید. ممکن است شماحتی زمانی که یک موضوع را درحال سخنرانی ھستید و آن موضوع ھم یک موضوع علمی باشد، بھنگام سخنرانی تان از ادبیات محاوره ای استفاده بکنید و اینکار اشکالی ندارد ولی زمانی که درحال نگارش ھمان موضوع به شکل مقاله ھستید باید حتما از ادبیات محاوره ای پرھیز کنید. مثلا کاربردن اصطلاحاتی نظیر"دراین پژوھش بر آن شدیم که ..." جایی در مقالات علمی ندارد.
جملات یک مقاله علمی باید در کمترین تعداد کلمات ممکن که گویاترین محتوا را رسانده باشد تدوین شده باشد. علاوه بر آن,ھمانطور که قبلا ھم اشاره کردم, جملات یک مقاله علمی در ھر پاراگراف باید حاوی معنی ای مشخص باشند که در امتداد ھمدیگر و تکمیل کننده معنی کلی پاراگراف مربوطه باشد. نھایتا اینکه این جمله را از من بیادگار داشته باشید که پژوھشگر خوب شدن صرفا از طریق فراگیری علمی و عملی اجرای پژوھش ھای علمی حاصل نمی شود بلکه قابلیتھای آکادمیک شامل قابلیتھای متعدد و متنوعی است که انجام صحیح یک پژوھش تنھا یکی از آن قابلیتھا است و فراگیری روش صحیح نگارش یافته ھای علمی یکی از مھمترین قابلیتھای آکادمیک است که لازم است ھمه پژوھشگران به تقویت این بخش از قابلیتھای آکادمیک خود نیز توجه در شان خودش را معطوف بنمایند.
