به گزارش خبرنگار صنفی – آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ فارغ از تشکل‌ها و اتحادیه‌های دانشجویی که در این ایام معمولا از فرصت‌های موجود برای کادرسازی و تربیت دانشجویان ورودی جدید برای فعالیت در تشکیلات دانشجویی استفاده می‌کنند، ممکن است دانشجویانی هم باشند که تشکل مورد علاقه خود را در دانشگاه‌شان پیدا نکنند و قصد تاسیس تشکل جدید را در سر داشته باشند.
بد نیست به همین بهانه نگاهی به ساز و کارهای موجود برای تاسیس قانونی یک تشکل دانشجویی با مجوزها، شرایط و چارچوب‌های لازم بیاندازیم؛ احتمالا هستند دانشجویانی به دنبال تاسیس یک تشکل دانشجویی هستند اما به دلایل مختلفی که عمده آنها عدم اطلاع کافی از قوانین موجود در این زمینه است، بیخیال این ماجرا می‌شوند، شاید هم با مخالفت‌های مسئولین دانشگاه که باز هم اصلی‌ترین دلیلش همان اطلاعات ناکافی است، دلسرد می‌شوند.
برای کسب اطلاعات لازم در زمینه تاسیس تشکل‌های دانشجویی، ابتدا لازم است از سازوکارهای موجود برای عضویت و کارکردهای تشکل‌ها کمی بدانید. از نحوه عضویت در یک تشکل دانشجویی تا انتخاب به عنوان عضو شورا، شورای مرکزی، شورای عمومی و حتی راهیابی به اتحادیه‌های دانشجویی کشوری که احتمال برای هر دانشجویی جذاب و دوست داشتنی است.
بسیاری از تشکل‌های دانشجویی برای عضویت، نیاز به ساز و کار خاصی ندارند و صرف با پرکردن یک فرم عضویت و مشارکت در فعالیت‌های دانشجویی اعم از برگزاری مراسمات، سمینارها، جشن‌ها یا سخنرانی و ... شما می‌توانید به عنوان یک عضو معمولی یا حتی کلیدی شناخته شده و به فعالیت خود ادامه دهید.
اما بنا به کارکرد و نوع فعالیت و ساختار هر تشکل دانشجویی، می‌توانید عضو شورای آن تشکل دانشجویی به عنوان حلقه اصلی تصمیم‌گیرنده انتخاب شوید و حتی به عنوان مدیریت آن تشکل تحت عنوان دبیر یا دبیر کل انتخاب شوید.
اما راهکار طی کردن چنین مسیری، آشنایی با ساختار آن تشکیلات دانشجویی است که معمولا با انتخاباتی که رای دهندگان ان، دانشجویان دانشگاه‌تان هستند، اعضای شورای تشکل مورد نظر انتخاب می‌شوند و بعد از تشکیل اولین جلسه شورا، دبیر این تشکل دانشجویی توسط رای گیری در همین جلسه انتخاب شده و سایر مسئولیت‌ها نیز تقسیم‌بندی می‌شوند.
ممکن است ساز و کار در برخی از تشکل‌ها دو مرحله‌ای باشد؛ یعنی ابتدا برای هر دانشکده‌ای، شورایی انتخاب شود و سپس از بین اعضای این شوراها، انتخاباتی برای شورای مرکزی برگزار شود. اعضای شورای دانشکده‌ها در اینجا نقش شورای عمومی برای تشکل مورد نظر را در انتخابات شورای مرکزی خواهند داشت.
.jpg)
با همین ساز و کار، نحوه عضویت در اتحادیه‌های کشوری نیز مشخص می‌شود و در صورتی که تشکل مورد نظر، زیر مجموعه یکی از اتحادیه‌های بزرگ دانشجویی در سطح کشور باشد، امکان انتخاب شدن هرکدام از اعضای شورای مرکزی‌اش به عنوان عضو شورای مرکزی اتحادیه دانشجویی مورد نظر وجود دارد.
حالا با این نگاه می‌شود در صورت احراز شرایط، یک تشکل دانشجویی در دانشگاه خود تشکیل دهید؛ برای این مهم ابتدا لازم است بررسی کنید که بسته به نوع فعالیت‌تان که ممکن است در بخش سیاسی، علمی یا صنفی و رفاهی قرار گیرد، آیا علاقه دارید که زیر مجموعه یکی از اتحادیه‌های کشوری قرار بگیرید یا به دنبال فعالیت در داخل دانشگاه هستید.
در این صورت طبق ماده 34 منشور حقوق دانشجویی، دانشجویان حق دارند در قالب تشکل‌های اسلامی به «هر نوع فعالیت سیاسی بپردازند. تشکل‌های اسلامی می‌توانند سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در حدود اساسنامه تشکل در داخل دانشگاه و در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه و این آیین‌نامه و سایر قوانین موضوعه کشور» داشته باشند.
تشکل‌ها به منظور تحقق اهداف خود می‌توانند در چهارچوب قوانین و مقررات به برگزاری سخنرانی، تجمع، راهپیمایی، میزگرد، تریبون آزاد، نصب تابلوها، انتشار نشریه و راه‌اندازی هر نوع پایگاه اطلاع رسانی اقدام کنند. تشکل‌های دانشجویی زیرنمره شورای فرهنگی و اجتماعی و هیات نظارت بر تشکل‌های اسلامی دانشگاه فعالیت می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید منشور حقوق دانشجویی را از اینجــــــا دریافت کنید.
اما طبق آئین‌نامه تشکل‌های دانشجویی وزارت علوم نیز می‌شود به برخی از شرایط لازم به منظور تاسیس یک تشکل دانشجویی اشاره کنیم؛
انجمن علمی
مثلا برای تاسیس یک انجمن علمی دانشجویی، حداقل 5 نفر از دانشجویان رشته ذیربط تقاضای خود را به معاون دانشجویی و فرهنگی دانشکده و در صورت عدم وجود این پست در دانشکده آن را به معاون پژوهشی دانشکده ارائه می‌دهند. معاون دانشکده در صورت عدم تأسیس انجمن در رشته مورد نظر، پس از مشورت با گروه آموزشی مربوطه موافقت خود را برای تأسیس انجمن اعلام و نسبت به فراخوان ثبت‌نام داوطلبان شورای مدیریت و برگزاری انتخابات اقدام می‌کند.
کانون فرهنگی
همچنین برای تاسیس یک کانون یا شورای فرهنگی، حداقل سه نفر از دانشجویان علاقه‌مند به فعالیت فرهنگی می‌توانند به عنوان هیئت مؤسس، تقاضای خود را مبنی بر تشکیل کانون در یکی از زمینه‌های مندرج در این آیین نامه به دبیرخانه شورای فرهنگی دانشگاه ارائه کنند. اساسنامه پیشنهادی کانون و ضرورت تشکیل آن باید به پیوست تقاضانامه ارائه شود. این دانشجویان باید دارای شرایط زیر باشند:
الف) گذراندن حداقل یک نیمسال تحصیلی
ب) نداشتن حکم قطعی محرومیت از تحصیل به مدت یک نیمسال تحصیلی یا بیشتر.
تشکل با عنوان اسلامی
برای تاسیس تشکلی تحت عنوان اسلامی، نیز آئین نامه تشکل‌های دانشجویی اینگونه می‌گوید:
حداقل 5 نفر از دانشجویان یا 3 نفر از اعضای هیأت علمی با داشتن شرایط زیر می‌توانند به عنوان هیأت مؤسس با ارائه نام مشخصی برای تشکل، تقاضای صدور پروانه فعالیت کند:
الف) اعتقاد و التزام عملی به اسلام، ولایت فقیه و قانون اساسی.
ب) برخورداری از حسن شهرت و اخلاق اسلامی و حداقل دو نیم سال تحصیلی اشتغال به تحصیل در دانشگاه مزبور برای تشکل‌های دانشجویی و حداقل دو سال استخدام رسمی آزمایشی برای تشکل‌های اعضای هیأت علمی در دانشگاه مزبور.
شورای صنفی
برای عضویت در شورای صنفی دانشگاه نیز خوب است بدانید آئین نامه تشکل‌های دانشجویی وزارت علوم چه می‌گوید:
شوراهای صنفی دانشجویان واحد دانشگاهی، متشکل از 4 تا 12 عضو اصلی و علی‌البدل است که از طریق انتخابات و با رای مستقیم دانشجویان واحد، حداکثر برای مدت دو سال تعیین می‌شوند.
شرایط نامزدهای انتخابات شورای صنفی نیز به شرح زیر است:
1- اشتغال به تحصیل در دانشکده یا سکونت در خوابگاه بر اساس دستورالعمل اجرایی
2- نداشتن حکم قطعی شامل " توبیخ کتبی و درج در پرونده " و یا بالاتر در کمیته‌های انضباطی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی
3- باقی ماندن حداقل سه ترم از تحصیل برای دانشجویان دوره کارشناسی پیوسته و دو ترم برای دانشجویان دوره‌های کاردانی، کارشناسی ارشد و دکترا
4- دارا بودن شرط معدل بر اساس دستور العمل اجرایی (نبایدکمتر از 12 باشد)
5- گذراندن حداقلی از واحدهای درسی بر اساس دستورالعمل اجرایی دارا بودن شرط عدم مشروطی بیش از حد معین شده در دستورالعمل اجرایی (نباید بیشتر از 2 نیمسال متوالی یا 3 نیمسال غیر متوالی باشد)
