نگاهی به پنج جریان سیاسی مؤثر در انتخابات 96

خبرنامه دانشجویان ایران: ائتلاف نیروهای سنتی اصول گرا و طیف موسوم به رهپویان یا ایثارگران که با اندکی ترمیم و تغییر در این دوره با نام جمنا ظهر و بروز دارد سومین بازیگر انتخابات است.

به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ محمد زعیم زاده در تحلیلی از فضای فعلی جریانات سیاسی فعال در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 نوشت: صحنه ی انتخابات 96 تا این لحظه 5 قطب اصلی دارد، دولت یازدهم، جریان اصلاحات، دوگانه ی اصول گرایان سنتی-رهپویان، دوگانه ی جبهه ی پایداری-سعید جلیلی و نهایتا محمود احمدی نژاد 5 قطب اصلی انتخابات هستند که البته کفی از آرا اجتماعی را هم دارند.

واقعیت این است که در انتخابات هایی که دولت مستقر دوباره ی به رای عمومی مردم گذاشته می شود احتمال تکرار دولت مهم ترین احتمال انتخابات است، اما به نظر می رسد با توجه به جمیع عوامل از جمله وضعیت اسفبار رکود و بیکاری در کشور شرایط بغرنج سیاست خارجه پس از حاکم شدن ترامپ و... دولت روحانی در میان دولت های پس از انقلاب از شانس بیشتری برای تکرار نشدن برخوردار است.

اما سر جمع می توان هم چنان دولت مستقر را با توجه به امکاناتی که از آن برخوردار است مهم ترین کنش‌گر عرصه ی انتخابات دانست. به صورت مجمل می توان برپایی دو قطبی های برجام-نابرجام و یا دو قطبی های فرهنگی را مهم ترین شانس استمرار دولت دانست و البته بروز و به صحنه آمدن دوقطبی کارآمدی-ناکار آمدی در صحنه ی انتخابات می تواند مهم ترین کابوس دولت حسن روحانی باشد.

در جریان اصلاحات هم سه سناریوی محتمل وجود دارد. سناریوی اول که محتمل‌تر است و حامیان بیشتر و متنفذتری هم دارد، حمایت بی چون و چرا از حسن روحانی ست، سناریوی دوم حمایت مشروط از روحانی است که با هدف جلوگیری از سلب هویت گفتمان اصلاح طلبی توسط امثال محمدرضا تاجیک و ابراهیم اصغرزاده طرح می شود و سناریوی آخر هم رقابت واقعی با روحانی است.

به نظر می رسد فحول و عقلای اصلاح طلب هم می دانند که به لحاظ موقعیت درون حاکمیتی در نقطه‌ای نیستند که به رقابت جدی با روحانی فکر کنند هم چنین تصور عواقب سیاسی رقابت با روحانی و شکست محتمل هم تا حدود زیادی این سناریو را از دایره ی محاسبات خارج کرده است. بدین ترتیب به نظر می رسد که مهم ترین گزینه ی اصلاحات حمایت از روحانی باشد.

ائتلاف نیروهای سنتی اصول گرا و طیف موسوم به رهپویان یا ایثارگران که با اندکی ترمیم و تغییر در این دوره با نام جمنا ظهر و بروز دارد سومین بازیگر انتخابات است.

جریانی که به نظر می رسد با هدف ایجاد وحدت حداکثری در جریان اصول گرا فعال شده است، اینکه این جریان چقدر در تحقق این هدف موفق خواهد شد نیاز به گذشت زمان بیشتری دارد. به نظر می رسد با وجود طیف پایداری– جلیلی حداقل جریان اصول گرا با دو کاندیدا در انتخابات حضور پیدا خواهد کرد، هر چند برخی گمانه زنی ها حکایت از آن دارد که گزینه هایی وجود دارد که مورد اجتماع این دو قطب قرار گیرد، ولی برخی محاسبات در خصوص هزینه های شکست احتمالی آن گزینه ها، احتمال حضورشان در انتخابات را با تردیدهایی مواجه کرده است.

در مورد دو قطب اصلی جریان اصولگرا چند نکته حائز اهمیت وجود دارد، نکته ی اول این است که یادآوری نتیجه ی انتخابات مجلس دهم در شهر تهران نشان می دهد، وحدت یا عدم وحدت مسئله ی اول این جریان نیست، هر چند واقعیت آن است که پیروزی در انتخابات اردیبهشت 96 با بیش از یک کاندیدا اتفاق نخواهد افتاد، اما حضور با یک کاندیدا هم تضمین کننده ی پیروزی نیست.

مسئله ی فاصله معنا دار جریان به اصطلاح اصولگرا با مطالبات عامه ی مردم شاید مهم ترین مسئله ی این جریان است که تا حل نشود مسئله ی وحدت و غیر وحدت مسئله ای فرعی ست. مشکل اصلی جریان اصولگرا شاید تصورشان از مردم باشد در غیر این صورت نمی توان شکل دیگری را فرض کرد که آنان این طور خارج از قاعده ی بازی، رفتار می کنند.

در حالی که مسئله ی اصلی مردم مسئله ی اقتصاد است هیچ انگاره ی اطمینان بخشی از این جریان که نشان دهنده ی صدور پالس هایی برای مردم در جهت حل این مشکلات باشد دیده نمی شود.

جریان آخر در انتخابات هم جریان احمدی نژاد است. پس از قطعی شدن عدم امکان حضور محمود احمدی نژاد در انتخابات به نظر می رسد دو سناریو در مقابل آنان وجود دارد. سناریوی اول برخورد اعتراضی با مسئله ی انتخابات است، اعلام کاندیداتوری حمید بقائی از طرف طیف محمود احمدی نژاد احتمالا در همین راستا است و این پیامدها را خواهد داشت که اولا با رد صلاحیت وی که خیلی هم بعید نیست پیام اعتراضی لازم ارسال شود، ثانیا با حضور وی احتمالا این گونه فرض شده است که جلوی انتقال رای احمدی نژاد به گزینه های نزدیک به وی که شاید از سوی جمنا یا پایداری کاندیدا شوند گرفته می شود، ثالثا در صورت عدم مشارکت بالا در انتخابات، طیف محمود احمدی نژاد در آینده بتوانند میزان تفاوت مشارکت در انتخابات 96 با 88 را به عنوان بدنه ی خاموش حامی احمدی نژاد به نام خود سند بزنند.

اما سناریوی دوم این جریان هم حضور احتمالی فردی از تیم احمدی نژاد است که توانایی عبور از فیلتر شورای نگهبان و رقابت واقعی را داشته  باشد. مهم ترین تردید این جریان در عملی نکردن سناریوی دوم تلاش برای نپذیرفتن هزینه های شکست احتمالی است.