رفته‌اند کبریت بخرند!

خبرنامه دانشجویان ایران: امیر استکی// 1- سال‌ها پیش در یکی از روستاهای کشور مراسم شیرینی‌خورانی برگزار شد. پس از پایان شیرینی‌خوران و تمام شدن چک و چانه‌های دو طرف بر سر مهریه، شیربها و سایر مسائل، اهالی آبادی خنده‌زنان و شادی‌کنان محکم به متکاهای‌شان تکیه زده بودند و منتظر شام بودند اما میزبانان که قصد شام دادن به کسی را نداشتند و تدارکی برای شام ندیده بودند و از طرفی رودربایستی و حفظ ظاهر هم باعث می‌شد آب پاکی را روی دست مدعوان نریزند، همه را در بیم و امید نگه داشته بودند.

خلاصه! زمان زیادی که گذشت، تعدادی از اهالی آبادی که شک برشان داشته بود که نکند خبری از شام نباشد و این همه آنجا علاف نشسته باشند با شوخی و مطایبه موضوع را به صاحبان مجلس منتقل کردند و صاحب اصلی مجلس گفت نه نه بزرگواران! کبریت در خانه نداشتیم، پسرم را فرستاده‌ام که بخرد و تا آمد بساط آتش را راه می‌اندازیم و آب که جوشید، دست به کار پخت شام می‌شویم.

اهالی آبادی اما از آن امیدوارتر بودند که با این پاسخ غیرمستقیم حساب کار دست‌شان بیاید که خبری از شام در کار نیست. اهالی باز هم منتظر ماندند و ماندند تا باز یکی دیگر از شام پرسید و این بار شنید که آب دیگر دارد جوش می‌آید و اینجا بود که تعدادی از حاضران دوزاری‌شان بالاخره افتاد و کم‌کم زحمت را کم کردند ولی عده‌ای دیگر هنوز امیدشان را از دست نداده بودند و امیدشان به تناول ولیمه مفصل محکم‌تر از آن بود که با واقعیات در لفافه خدشه‌دار شود.

خلاصه! تا اینکه همه بفهمند و بروند نیمه‌های شب شده بود، عده‌ای از امیدواران سمج، هنوز منتظر بودند ولی خواب دیگر مجال ماندن به آنها نمی‌داد اگرنه تا حصول موفقیت مستحکم باقی می‌ماندند.

2- نقوی‌حسینی یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی چندی پیش قسمتی از سخنان عراقچی در این کمیسیون را اینچنین نقل کرد: «در بخش کلیدی بانکی و مالی وضعیت به حالت عادی برنگشته است. در این زمینه برجام مقصر نیست بلکه تحریم‌های اولیه آمریکا در این زمینه هنوز وجود دارد که ما را از بهره‌برداری از سیستم مالی و بانکی آمریکا محروم کرد و چون این سیستم بزرگ و گسترده است در بسیاری از معاملات با مشکل بانکی برخورد می‌کنیم. مثلا FATF یکی از مشکلات سر راه ما است».

اینکه عراقچی معتقد است برجام مقصر نیست، آیا قابلیت پذیرش با توجه به مستندات را خواهد داشت؟ یا اینکه از نوع همان امید سماجت‌گونه اهالی آبادی داستان‌مان است؟ تحلیلگران اقتصادی اما به گونه دیگری به مساله نگاه می‌کنند. مذاکره‌کنندگان ایرانی شاید مدعی باشند در مذاکراتی که برجام از آن حاصل شد، قرار بر این نبوده است که همه مسائل و مشکلات ایران با قدرت‌های جهانی حل شود. این حرف درستی است اما معنای باطلی از آن مراد می‌شود.

این درست که همه مسائل در این مذاکرات مطرح نبوده است ولی این دلیل نمی‌شود که نتیجه این توافق با وضعیت قبل برای ما توفیری آنچنان نداشته باشد. آن هم وقتی که بزرگ‌ترین برگ خود در پروسه چانه‌زنی با قدرت‌های جهانی را خرج کرده‌ایم. آنچه عاید ما شده است هر چه باشد تا زمانی که اسیر پیوست‌های اقتصادی و اما و اگرهای بی‌حساب باشد با «هیچ چیز» تفاوتی نخواهد داشت. چاره اما هر چه باشد این امید انفعالی نیست که هنوز عده زیادی را خوشبین به آینده این مساله نگه داشته است. آن همه دخیل و امیدی که دولت به معامله بر سر برنامه هسته‌ای بسته بود، باعث شده تمایلی به قبول واقعیت کنونی نداشته باشد؛ درست مثل همان اهالی روستایی که امید وافرشان به سورچرانی به هیچ‌وجه ناامید نمی‌شد.