ماجرای بورسیه‌های غیرقانونی یکی از موضوعات داغ و جنجالی میان دولت و مجلس در چند سال گذشته بود که خود عاملی برای استیضاح و عزل رضا فرجی دانا از سمت وزیر علوم دولت یازدهم شد.
خبرنامه دانشجویان ایران: ماجرای بورسیه‌های غیرقانونی یکی از موضوعات داغ و جنجالی میان دولت و مجلس در چند سال گذشته بود که خود عاملی برای استیضاح و عزل رضا فرجی دانا از سمت وزیر علوم دولت یازدهم شد.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، شاید اگر الهام اکبری یکی از بورسیه های دولت دهم و استاد فعلی دانشگاه تربیت مدرس لب به افشاگری باز نمی کرد و به قول برخی رسانه فریاد خارج از نوبت خود را در مظلومیت بورسیه‌ها بلند نمی کرد هیچکس حتی سراغی هم از پرونده بورسیه های مورد ظلم واقع شده در جریان به قول وزارت علوم دولت یازدهم " افشاگری سه هزار بورس دولت دهم" را نمی گرفت.
« من الهام اکبری از دانشجویان بورسیه هستم» جمله ای که جمعیت حاضر را وادار به سکوت کرد تا تظلم خواهی های یک استاد دانشگاه برای دانشجویان بورسیه و بدعهدی های وزارت علوم در قبال آنها را فریاد بزند و از عدم استخدام این دانشجویان در دانشگاه ها به عنوان عضو هیات علمی، از تهمت ها و افترا ها، از بی مهری ها و مشکلات روحی و روانی ایجاد شده برای این قشر از دانشجویان و خانواده های آنها، از خودکشی دانشجوی بورسیه ایلامی تا مشکلات خانوادگی و طلاق آنها بگوید.
اما ماجرا چیست که این دانش آموخته یادگیری الکترونیکی و فارغ التحصیل از دانشگاه اوترخت هلند را وادار کرد تا در خصوص وضعیت دانشجویان بورسیه و مشکلات ایجاد شده برای این دانشجویان لب به انتقاد بگشاید!
ماجرا چه بود...
ماجرای بورسیه‌های غیرقانونی یکی از موضوعات داغ و جنجالی میان دولت و مجلس در چند سال گذشته بود که خود عاملی برای استیضاح و عزل رضا فرجی دانا از سمت وزیر علوم دولت یازدهم شد.
مجتبی صدیقی معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان ۴ خرداد ۱۳۹۳ در یک نشست خبری مدعی شد که بیش از سه هزار دانشجوی بورس دکتری در جریان گرفتن بورس تخلف کرده اند وی ادعا کرده بود که « هزار و 884 مورد تبدیل بورس خارج به داخل شدند از این تعداد ۲۲۸ نفر معدل کارشناسی زیر ۱۴ داشتند. معدل کارشناسی ارشد ۳۰۵ نفر از تبدیل به داخل کنندگان زیر ۱۶ بوده است. در مقابل نام ۲۳۵ نفر هیچ عددی به عنوان معدل ذکر نشده است. شرط سنی ۳۳ سال دربارهٔ ۳۲۵ نفر رعایت نشده است. ۱۸۳ نفرهم در پرونده خود سند محضری برای تعهد خدمت نسپرده‌اند.»
ضد و نقیض ها در آمار ادعایی از تخلف در بورسیه ها
با این حال ضد و نقیض ها در آمار اعلامی بورسیه های متخلف از سوی وزارت علوم دولت یازدهم حاکی از کذب برخی ادعاها و بزرگنمایی در این مسئله بود چنانچه محمدرضا رضوان طلب، رئیس مرکز جذب اعضای هیأت علمی آمار بورسیه‌های غیرقانونی دولت دهم را سه هزار و 702 نفر بیان کرده بود اما رضا فرجی دانا "وزیر علوم وقت" در جلسه استیضاح خود عنوان کرد« در مجموع ۷۰۳ نفر فاقد شرایط لازم هستند.»
هر چند این ادعاها با موضع گری صریح برخی مسئولان دولت قبل از جمله حسن مسلمی نائینی، مدیرکل بورس دانشجویان وزارت علوم تحقیقات و فناوری در دولت دهم واقع شد و برخی رسانه ها به صراحت به سیاسی کاری در این پرونده اذعان کردند اما آنچه در این میان فراموش شد مشکلات ایجاد شده برای دانشجویان مورد بحث بود.
با این حال با پیگیری‌های مستمر نهادهای نظارتی ازجمله دیوان محاسبات کشور و سازمان بازرسی کل کشور در آبان سال ۹۳ در اطلاعیه‌ای با اعلام خود وزارت علوم تنها تعداد ۳۶ نفر به علت دریافت بورس غیرقانونی از تحصیل محروم می شوند.
چنانچه وزارت علوم در اطلاعیه اعلام می کند: «تعداد ۵۰۸ نفر از این گروه فاقد یک یا چند شرط از معدل کارشناسی، کارشناسی‌ارشد یا سن بوده‌اند، لذا رای صادره درمورد آنها لغو بورس، ادامه تحصیل با هزینه شخصی و بازگرداندن هزینه‌های پرداختی وزارت است. تعداد ۳۶ نفر دیگر از این گروه به علت ارائه اطلاعات نادرست موثر در پذیرش از قبیل اعلام معدل بیش از معدل واقعی مشمول لغو بورس، قطع تحصیل و بازگرداندن هزینه‌های پرداختی وزارت می شوند. ۵۰۰ نفر از این گروه تاکنون شاغل همراه با تحصیل شناخته شده‌اند که رای صادره درمورد کل این گروه لغو بورس، ادامه تحصیل با هزینه شخصی و بازگرداندن هزینه‌های پرداختی وزارت می‌باشند. پرونده ۲۶ نفر نیز به علل مختلف ازجمله عدم شروع تحصیل و انصراف مختومه می شود. بنابراین جمعا تعداد ۸۴۰ مورد از بورس افراد این گروه لغو می‌شود.»
اعلام این اطلاعیه از سوی خود وزارت علوم در واقع اعلام کذب ادعای غیر قانونی بودن بورسیه بیش از سه‌هزار دانشجو می شود ولی باز هم دولت یازدهم در قبال این ادعا و بازی با سرنوشت و آبروی سه هزار دانشجو از موضع خود پایین نمی آید چنانچه محمدعلی نجفی سرپرست موقت وزارت علوم پس از فرجی دانا در نشستی خبری در برابر پرسش یک خبرنگار مبنی بر عذرخواهی وزارت عالوم از دیگر دانشجویان می گوید: « وزارت علوم از چه چیزی عذرخواهی کند؟! حداقل ۸۴۰ نفر شرایط استفاده از بورس را نداشته‌اند ولی استفاده کردند.
حالا باید عذرخواهی هم بکنیم؟»
این در حالی است که لغو بورسیه بسیاری از کسانی که طی یک روند صحیح و قانونی توانسته بودند بورسیه دریافت کنند، زندگی آنان را با مشکلات اساسی مواجه کرد. دانشجویان بورسیه برای حل مشکلات ایجاد شده در روند لغو بورسشان، ماه‌ها اسیر راهروها بودند و همین امر نیز تا حدود زیادی به مشکلات خانوادگی و روحی و روانی بسیاری از دانشجویان دامن می زد.
دانشجویان برای اعاده حق خود دست به دامن مجلس می شود
دانشجویان بورسیه سرانجام در فروردین 94 و پس از بی نتیجه ماندن بسیاری از تلاش هایشان دست به دامن مجلس می شوند و طی نامه ای به کمیسیون اصل 90 از وزارت علوم شکایت می کنند. آنها ضمن اعتراض به روند پرونده، خواستار بررسی بیشتر و پیگیری مشکلات دانشجویان یاد شده از وزارت علوم اعاده حیثیت می کنند.
اما به دلیل موانع قانونی از ثبت شکایت در قوه قضائیه، پرونده به شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس سپرده می شود و در نهایت محمد پورمختار، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ طی نامه‌ای به وزارت علوم به صورت رسمی اعلام می کند که بورسیه‌های دولت دهم مجاز به ادامه تحصیل و استفاده از امتیازات قانونی هستند و اعلام می کند که «اعطای بورس به ۹۷ درصد از دانشجویان بورسیه، هیچ مشکل قانونی نداشته است.» پورمختار همچنین می گوید« جز 36 مورد که مندرجات خود را در پرونده خلاف واقع درج کرده اند سایر بورسیه‌های اعطاء شده قانونی و طبق روال بورسیه بوده است.»
چندی بعد در جلسه مشترک کمیسیون‌های اصل ۹۰ و آموزش و تحقیقات که با حضور مسئولان سابق و فعلی وزارت علوم که با دعوت از دیوان محاسبات کشور برگزار شد هرگونه ورود، ابطال یا تعلیق تحصیل و بورسیه سایر دانشجویانی که به تایید شورای مرکزی بورسیه های دانشجویی رسیده بود، فاقد وجاهت قانونی عنوان شد.
اما ظاهرا عواملی در پشت پرده مانع از حل مشکل دانشجویان بورسیه می‌شد. لذا رئیس دستگاه قضا با کسب تکلیف از رهبر به پرونده دانشجویان بورسیه ورود کرد. تا اینکه اواخر خرداد سال گذشته، فیاض شجاعی، دادستان دیوان محاسبات پس از بررسی تخلفات صورت‌گرفته و گزارش‌شده از سوی وزارت علوم، تخلف موجود در این پرونده را با محوریت ابطال بورسیه‌ها و اشتغال همزمان کمتر از ۲۰۰ تخلف اعلام کرد.
پرونده مختومه می شود...
با وجود تمام این کش و قوس ها سرانجام محمد فرهادی، وزیر علوم شهریور سال ۹۵ پرونده بورسیه‌ها را مختومه اعلام کرد و رئیس سازمان امور دانشجویان هم چندی بعد در مصاحبه‌ای خبر داد که «درحال حاضر بورسیه بلاتکلیف نداریم و دانشجویان درحال خواندن درس خود هستند.»
با این حال به نظر می رسد بسیاری از مشکلات همچنان پابرجاست و به عبارتی این قصه سر دراز دارد چنانچه به گفته یکی از دانشجویان بورسیه در حالیکه وزارت علوم تعهد کرده دانشجویان بورسیه پس از اتمام تحصیل نیروی وزارت علوم خواهند بود اما امروز دانشگاه‌ها از جذب دانشجویان بورسیه به‌عنوان عضو هیات‌علمی طفره می‌روند و این‌گونه می‌گویند که مسئولان وزارت علوم از آنها خواسته‌اند از جذب فارغ‌التحصیلان بورسیه خودداری کنند!
پرداخت مستمری‌های ماهانه به همه دانشجویان بورسیه، تضمین وزارت علوم مبنی‌بر متعهد بودن به استخدام دانشجو و فارغ‌التحصیل بورسیه و مکلف کردن دانشگاه‌ها برای همکاری در جایابی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بورسیه ازجمله حقوق اساسی و قانونی دانشجویان بورسیه است که به نظر می رسد خیلی با عملکرد وزارت امروز علوم در قبال این دانشجویان همخوانی ندارد.
