به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ماجرای مجوز رشته‌های دانشگاه آزاد این روزها بسیار داغ است و کنش‌ها و واکنش‌های بسیاری را در پی داشت و هر کدام از نهادها خود را در این ماجرا صاحب حق می‌دانستند و نهایتا روز دوشنبه در جلسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با مسئولان وزارت علوم و دانشگاه آزاد تعیین شد تا از 2 هزار و 900 رشته محل مورد بحث این دانشگاه با اجرای 1700 تا 2000 رشته محل برای سال تحصیلی 96-97 موافقت صورت گیرد و مابقی نیز در طی چند روز آینده تعیین تکلیف شوند.
در این گزارش قصد داریم به روند مجوزهای اعطایی وزات علوم به موسسات آموزش عالی وابسته به دولت و غیردولت بپردازیم.
*** جزئیات آماری مجوزها در سال 92 تا 95
مطابق اطلاعاتی که از سوی وزارت علوم منتشر شده است، دفتر گسترش وزارت علوم طی سال‌های 92 تا 95، مجوز راه‌اندازی 20 هزار و 527 رشته‌محل برای تمامی زیرنظام‌های آموزش عالی(اعم از دولتی و غیردولتی) صادر شده است.
جزئیات مجوز راه‌اندازی رشته‌محل‌ها به تفکیک سال در جدول زیر آمده است:
| ردیف | سال | تعداد مجوز صادر شده |
| 1 | سال 92 | 4 هزار و 609 مجوز |
| 2 | سال 93 | 3 هزار و 508 مجوز |
| 3 | سال 94 | 3 هزار و 714 مجوز |
| 4 | سال 95 | 8 هزار و 969 مجوز |
جزئیات مجوز راه‌اندازی رشته‌محل‌ها به تفکیک سال(سال 95 - 92)
همانطور که در جدول فوق مشخص شده است، در سال 95، وزارت علوم بیشترین مجوز را صادر کرده است و به قریب 9 هزار رشته‌محل مجوز داده است. این در حالی است که در سال‌های قبل از سال 95، به تعداد کمتری از رشته‌محل‌ها مجوز اعطا کرده است. برای بررسی دقیق‌تر این موضوع به بررسی مجوز راه‌اندازی رشته‌محل‌ها، به تفکیک موسسات (اعم از دولتی و غیردولتی) می‌پردازیم:
| ردیف | موسسه | تعداد مجوز صادر شده |
| 1 | دانشگاه های وابسته به وزارت علوم | 2 هزار و 722 مجوز |
| 2 | دانشگاه پیام نور | 934 مجوز |
| 3 | دانشگاه علمی کاربردی | هزار و 780 مجوز |
| 4 | دانشگاه فنی و حرفه ای | 254 مجوز |
| 5 | دانشگاه های غیر انتفاعی و غیر دولتی | 5 هزار 181 مجوز |
| 6 | دانشگاه آزاد | 8 هزار 985 مجوز |
جزئیات مجوز راه‌اندازی رشته‌محل‌ها به تفکیک موسسات(سال 95 - 92)
*** دانشگاه آزاد؛ پیشتاز در دریافت مجوز!
مطابق اطلاعات منتشر شده، دانشگاه‌های پیام‌نور، علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای از جمله زیرنظام‌های آموزش عالی بوده‌اند که طی سال‌های 92 تا 95، روند صعودی برای دریافت مجوز رشته محل‌های جدید را کسب کرده‌اند و دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، دستگاه‌های اجرایی و موسسات پژوهشی مراکزی هستند که طی سال‌های گذشته شاهد روند نزولی در دریافت مجوز راه‌اندازی رشته بوده‌اند.
براین اساس، دانشگاه آزاد جز زیر نظام‌هایی است که بیشترین حجم مجوز راه‌اندازی رشته محل‌های جدید را از شورای گسترش وزارت علوم دریافت کرده است، به نحوی که مجوزهای ایجاد رشته محل‌های جدید این دانشگاه در سال 92 تعداد 875 مورد بوده است و این رقم در سال 95 به 5 هزار و 609 مورد افزایش یافته است. در ادامه روند اعطای مجوز رشته‌محل‌های دانشگاه آزاد در طی سال‌های 95 - 92 آمده است:
| ردیف | سال | تعداد مجوز صادر شده | |
| 1 | سال 92 | 875 مجوز | |
| 2 | سال 93 | 932 مجوز | |
| 3 | سال 94 | 1569 مجوز | |
| 4 | سال 95 | 5609 مجوز | |
| جمع | 8 هزار 985 مجوز | ||
جزئیات مجوزهای اعطایی به دانشگاه آزاد(سال 95 - 92)
*** اعطای مجوز با کدام پشتوانه؟
هرچند تعامل وزارت علوم با دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیردولتی(دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های غیرانتفاعی)، در زمینه اعطای مجوز قابل تقدیر است اما باید توجه داشت که آیا وزارت علوم در این زمینه بررسی‌های لازم را پیش از اعطای مجوز انجام داده است یا خیر. امکانات رفاهی دانشگاه‌ها اعم از تغذیه دانشجویان، خوابگاه دانشجویی، سرویس‌های ایاب و ذهاب و... از جمله حداقلی‌ترین امکانات یک دانشگاه هستند و گذشته از این، امکاناتی همچون آژمایشگاه، اعضای هیات علمی فرهیخته، کلاس‌های مجهز و... از سایر لوازم مهم و لازم برای اعطا یا عدم اعطای مجوز برای راه‌اندازی یک رشته‌محل است که وزارت علوم باید در بررسی‌های خود به آنها توجه نماید.
*** لطف به دانشگاه‌ها یا ظلم به دانشجو؟
با نگاهی به وضعیت دانشگاه‌های غیردولتی، به وضوح مشخص است که دانشجویان این دانشگاه‌ها گاها از حداقلی‌ترین امکانات محروم هستند و در عین ناباوری برای جذب دانشجو در بسیاری از رشته‌ها مجوز دارند و دانشجویان به هوای کسب و علم و دانش به این موسسات مراجعه کرده و شهریه‌های سنگینی پرداخت می‌کنند. متاسفانه شورای گسترش وزارت علوم نه تنها پیش از صدور مجوز، امکانات و زیرساخت‌های دانشگاه‌ها را بررسی نمی‌کند بلکه حتی پس از اعطای مجوز و با وجود نارضایتی دانشجویان، اقدامی در جهت رضایتمندی آنها انجام نمی‌دهد و موسسات و رشته‌های ناکارآمد آن تداوم می‌یابندد و حتی ممکن است مجوز افزایش ظرفیت نیز دریافت کنند!
*** انتظار جامعه دانشگاهی از وزارت علوم
نهایتا باید گفت هرچند تعامل و همکاری وزارت علوم و دانشگاه آزاد در مشخص کردن تکلیف رشته‌محل‌های بدون مجوز دانشگاه آزاد لازم و ستودنی بود، اما انتظار می‌رود این دو نهاد پس از اتمام حواشی و در آرامش به بررسی دقیق رشته‌محل‌ها بپردازند و اگر در این مسیر رشته و یا واحدی از واحدهای دانشگاه آزاد با معیارها تطابق نداشت، آن واحد و یا رشته تحصیلی حذف شود. قطعا این اقدام اگر بدور از سیاسی‌کاری و بغض و کینه به انجام برسد، نه تنها مخالفی نخواهد داشت، بلکه مورد استقبال جامعه دانشگاهی قرار خواهد گرفت.
