به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»، «هیأت عالی تجدیدنظر در مورد آراء و تصمیمات واجد شئون علمی، آموزشی و پژوهشی، دانشگاه ها»، اواخر سال ۹۴ براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تشکیل شد.
براساس این مصوبه، تصمیمات و آراء صادره از هیات‌ها و کمیته‌های تخصصی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی که دارای شئون علمی، آموزشی و پژوهشی باشند، از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری خارج شده و در صلاحیت هیات عالی تجدیدنظر مستقر در وزارت متبوع قرار گرفت.
به این منظور، کارگروه‌های تخصصی دانشجویی، هیأت‌علمی و ویژه، به منظور بررسی شکایات، تهیه گزارش و ارائه پیشنهاد برای صدور حکم توسط هیات عالی، در دبیرخانه هیات مستقر در دفتر حقوقی وزارت تشکیل شد.
با توجه به گذشت بیش از یک سال از فعالیت هیات عالی تجدید نظر دانشگاه ها، گزارشی از عملکرد دبیرخانه هیات عالی تجدید نظر از ابتدای تشکیل تا کنون توسط دکتر محمد روشن معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم تهیه شده است که به شرح زیر است :
تهیه شیوه نامه هیأت عالی تجدید نظر دانشگاه ها
در ابتدا، پیرو تبصره ۴ مصوبه جلسه ۷۶۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارتین علوم و بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی مأمور به تهیه و تدوین شیوه نامه نحوه رسیدگی هیأت عالی شدند.
وزارت علوم در انجام این مأموریت پیشقدم شده و پس از برگزاری جلسات متعدد با حضور حقوقدانان و کارشناسان مختلف، پیش نویس شیوه نامه را تهیه و به وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی، معاونین وزارتخانه و سایر صاحبنظران جهت نظرخواهی ارسال کرد.
پس از وصول نظرات و جمع بندی آنها، پیش نویس شیوه نامه جهت بحث و بررسی به هیأت عالی تجدیدنظر ارائه شد. هیأت مزبور در اولین جلسه تمامی مواد را قرائت و مورد بررسی قرار داده و اصلاحاتی به عمل آورد که در جلسه دوم هیأت با ملاحظه اصلاحات مورد نظر، شیوه نامه مذکور به تصویب رسید.
تشکیل اولین جلسه هیأت عالی
مطابق بند ۶ مصوبه ۷۶۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی سه نفر عضو هیات علمی توسط وزیر علوم انتخاب و سپس با دعوت از سایر اعضای مذکور در مصوبه فوق، اولین جلسه هیأت عالی در تاریخ ۲۸ مهر ۹۴ تشکیل و پیش نویس شیوه نامه رسیدگی به شکایات مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
دومین جلسه هیأت عالی در تاریخ ۱۰ آذر ۹۴ تشکیل و اصلاحات مورد نظر در شیوه نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفت و به تصویب نهایی رسید. گرچه شیوه نامه در جلسه مذکور به تصویب رسید و لیکن مقرر شد پس از به اجرا درآمدن مفاد شیوه نامه و آغاز روند رسیدگی پرونده ها در جلسات کارگروه، نقایص بررسی و اصلاحاتی در شیوه نامه اعمال شود.
تعداد جلسات هیات عالی تجدید نظر دانشگاه از ابتدا تا کنون
هیات عالی از ابتدا، تا کنون ۱۰ جلسه تشکیل داده است که استقرار دبیرخانه و تشکیل کارگروه ها؛ با تصویب هیأت عالی، دبیرخانه آن هیأت در دفتر حقوقی تشکیل شد.
مقدمات کار فراهم و با توجه به تکمیل اعضای کارگروه دانشجویی، کارگروه مزبور از بهمن ماه سال ۹۴ و متعاقبا از ابتدای سال ۹۵ کارگروه هیات علمی کار رسیدگی به شکایات را بر حسب تاریخ وصول شکایات آغاز کردند.
سپس فرم های ذیربط، برنامه الکترونیکی و فرم های مخصوص شکایت به منظور یکنواختی و نیز کمک به شاکیان درباره چگونگی ارائه شکایت، طراحی و در دسترس شاکیان قرار گرفت.
الکترونیکی شدن تمام مراحل ثبت و رسیدگی به شکایات
همچنین فرم مذکور ومصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص موضوع، در سایت دفتر حقوقی قرار گرفته است. علاوه بر آن به منظور الکترونیک شدن تمام مراحل ثبت و رسیدگی به شکایات، با معاونت انفورماتیک قوه قضائیه و نیز چند شرکت برنامه نویسی مذاکره شده و برنامه های پیشنهادی با همکاری دفتر تحول اداری وزارت متبوع در حال مطالعه، بررسی و پیگیری است.
هدف این دبیرخانه، بهره مندی از فناوری‌های روز اطلاعات و نصب و راه اندازی نرم افزار جامع در دبیرخانه به منظور ایجاد ارتباط کارساز و کارآمد بین دفاتر حقوقی کلیه دانشگاههای کشور، امکان ثبت شکایات و پیگیری وضعیت پرونده در هیات عالی تجدیدنظر با هدف تسهیل امکان دادخواهی جامعه علمی کشور است. در صورت طراحی و نصب نرم افزار جامع، کرامت مراجعین حفظ و از مراجعت مکرر و طاقت فرسا به دستگاه‌های اجرایی جلوگیری می شود.
اقدامات اولیه برای رسیدگی به شکایات
شکایات واصله به دبیرخانه، به دو دسته کلی تقسیم می شوند. نخست پرونده هایی که بدوا در دیوان عدالت اداری ثبت و طرح شده اند و سپس به استناد مصوبه ۶۳۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی با صدور قرار عدم صلاحیت، به دفترحقوقی وزارت متبوع ارسال شده اند. دسته دوم پرونده هایی است که شاکیان بطور مستقیم شکایت خود را به دبیرخانه هیأت عالی تسلیم کرده اند.
ارسال ۲۰۰ پرونده توسط دیوان عدالت ادرای با موضوعات دانشجویی
با توجه به ارسال بیش از ۲۰۰ پرونده از دیوان عدالت اداری با موضوعات مختلف دانشجویی، هیأت علمی و غیره، دروهله نخست پرونده های مزبور توسط کارشناسان حقوقی مطالعه و بررسی و به لحاظ موضوعی به سه گروه دانشجویی، هیأت علمی و ویژه تقسیم و طبقه بندی شد و با کلاسه جدید ثبت و بایگانی شدند.
ناقص بودن نیمی از پرونده های دانشجویی
پس از تقسیم بندی و تفکیک پرونده های سه گانه و بررسی مجدد پرونده ها، تعداد قابل توجهی از پرونده ها حدوداً نیمی از پرونده ها، آماده طرح در کارگروه مربوطه تشخیص داده نشد و اقدامات لازم برای تکمیل پرونده ها جهت طرح در جلسه کارگروه به عمل آمد.
آغاز رسیدگی به شکایات اعضای هیات علمی و دانشجویان
برخی از پرونده ها در صلاحیت هیات عالی نبودند. برخی موضوع شکایات در خصوص شئون شغلی اشخاص یا موضوعات اداری و استخدامی و یا حسب مفاد شیوه نامه مصوب هیات عالی، موضوع شکایت مرتبط با صلاحیت های جذب اعضای هیات علمی بود. لذا تعدادی از پرونده ها خارج از صلاحیت هیات عالی تشخیص داده شد و با تصویب هیات عالی به دیوان عدالت اداری و مرکز جذب اعضای هیات علمی ارسال شد.
ارجاع ۱۳ پرونده دانشجویان بورسیه به قوه قضائیه
با توجه به درخواست رئیس حوزه ریاست قوه قضائیه طی نامه ای در تاریخ ۳۰ دی ۹۴ مبنی بر ارسال پرونده های شکایات دانشجویان بورسیه، تعداد ۱۳ فقره پرونده ارجاعی به خواسته اعتراض به لغو بورس تحصیلی ارجاعی از شعب دیوان و پرونده هایی که شاکیان مستقیما" در این دبیرخانه اقدام به طرح شکایت نموده بودند، به قوه قضائیه ارسال شد.
موضوعات شکایات اعضای هیات علمی
کارگروه هیات علمی از ابتدای تشکیل هیات، تاکنون، ۱۸ جلسه تشکیل داده است که اعتراض به عدم ارتقای مرتبه، ترفیع، رکود علمی، اعتراض به آرای صادره از کمیته ها و هیات ها در خصوص تخلفات پژوهشی از موضوعات شکایات کارگروه مذکور محسوب می شود.
تعداد کل پرونده های کارگروه هیات علمی
115 پرونده اعضای هیات علمی در کارگروه اعضای هیات علمی مطرح شده که تعداد پرونده های آماده طرح در کارگروه ۳۳ پرونده، یعنی ۲۹ درصد، تعداد پرونده های مختومه و تعیین تکلیف شده ۶۹ پرونده، یعنی ۶۰ درصد و تعداد پرونده های در جریان ۱۳ پرونده، یعنی ۱۱ درصد است.
موضوعات شکایات دانشجویی
کارگروه دانشجویی از ابتدای تشکیل هیات تاکنون، ۲۱ جلسه برگزار کرده است که اعتراض به عدم پذیرش در مقطع دکتری و نتایج مصاحبه های تخصصی، تبدیل مدارک معادل به رسمی، اعتراض به اخراج آموزشی، تقاضای اجازه ادامه تحصیل و از موضوعات شکایت کارگروه مذکور است.
تعداد کل پرونده های کارگروه دانشجویی
۱۸۰ پرونده نیز به گارگروه دانشجویی هیأت عالی تجدید نظر دانشگاه ها ارایه شده که ۳۹ پرونده، آماده طرح در کارگروه بوده یعنی ۲۷ درصد، ۱۰۳ پرونده، مختومه و تعیین تکلیف شده یعنی ۴۷ درصد، و ۳۸ پرونده در جریان بوده یعنی ۲۶ درصد است.
صرف نظر از ایرادات حقوقی متعدد این مصوبه، با توجه به تازه کار بودن این هیات و به موازات رسیدگی پرونده ها شاهد برخی مشکلات و تجربه های صحیح یا خطا هستیم که این هیات تاکنون سعی و تلاش خود را برای حل مشکلات و یافتن راهکاری مناسب برای اجرای مصوبات بکار گرفته است.
استفاده از تجربیات اساتید متعهد، برجسته، کارآمد و آشنا به مسائل حقوقی و آموزشی در ترکیب اعضای هیات عالی و کارگروه، موجبات رسیدگی دقیق پرونده ها را فراهم می کند.
همچنین آگاهی اعضای کارگروه از تمام بخشنامه ها و توجه دقیق به آیین نامه ها، بخشنامه ها و مصوبه های متعدد جاری در وزارت علوم، در امور آموزشی و پژوهشی در حین بررسی پرونده شکات، نظارت بر دستورالعمل ها و مصوبات، تجدیدنظر، اتخاذ تدابیر و راهکارهای مناسب، ارائه پیشنهادات و تلاش درجهت رفع ایرادات از طریق اعلام مراتب به مراجع صادرکننده آیین نامه ها، بخشنامه ها از نکات مهم است.
بسیاری از پرونده های واصله از دیوان عدالت اداری، مربوط به شاکیانی است که از سال ۱۳۹۲ نسبت به طرح شکایت خود در دیوان اقدام کرده اند و هیات تجدیدنظر و رسیدگی به شکایات تمام سعی خود را تسریع امور و رعایت مطلوب حقوق طرفین دعوی بکار می بندد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان میراث ماندگار حضرت امام (ره) در رأس نظام سیاستگذاری و تصمیم سازی علمی و فرهنگی کشور، در بزنگاه های مختلف از ابتدای ایجاد تاکنون، به شایستگی، پاسخگوی مطالبات و «اقتضائات آموزشی، علمی و فرهنگی کشور بوده است. قطعاً این شایستگی، منوط به رعایت صلاحیت است.
اختیار تصمیم گیری این نهاد، چنانکه از نام شورا و مقررات مربوط به اهداف و وظایف شورا و تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر می آید، محدود به سیاستگذاری های علمی و فرهنگی است. لذا صرفا از منظر حقوقی و نظری معتقدیم شورای عالی انقلاب فرهنگی نباید صلاحیت دیوان عدالت اداری در این زمینه را تحدید می کرد، بنابراین از این دیدگاه ماده واحده مصوب ۶۳۰ مورخ ۱۲ شهریور ۸۷ قابل نقد است.
موازی کاری دیوان عدالت اداری با هیأت عالی تجدید نظر دانشگاه ها
فارغ از صلاحیت ذاتی قوه قضاییه و دیوان عدالت اداری؛ برخی از شعب دیوان به موازات هیات عالی اقدام به رسیدگی دعاوی موضوع مصوبه ۶۳۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی می کنند در صورتی که در موارد مشابه تعداد دیگری از شعب دیوان در راستای مصوبه مذکور قرارعدم صلاحیت به نفع هیات های مستقر در وزارت علوم صادر می کنند. یکسان نبودن برخورد شعب دیوان موجب بروز دوگانگی در محیط دانشگاهی در برخورد با پرونده های یکسان می شود.
با توجه به مصوبه ۶۰۸ جلسه مورخ ۱۹ تیر ۸۶ و ۶۲۳ مورخ ۱۰ اردیبهشت ۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص آیین نامه تشکیل هیات عالی جذب اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، رسیدگی به شکایات مربوط به استخدام و جذب متقاضیان برای عضویت در هیات علمی و تبدیل وضعیت اعضای هیات علمی در صلاحیت هیاتهای اجرایی، هیاتهای مرکزی و هیات عالی جذب است.
لیکن برخی از پرونده های مرتبط با هیات عالی جذب از طریق شعب دیوان به این دبیرخانه ارجاع می شود که امکان رسیدگی به پرونده های مذکور، جذب اساتید یا هرگونه دادخواست استخدامی وجود ندارد و بدیهی است در صورت صدور قرار عدم صلاحیت توسط این هیات، شاکی مجددا باید نسبت به طرح شکایت و انجام تشریفات رسیدگی اقدام کند که موجب اطاله رسیدگی می شود.
متاسفانه عدم صراحت صلاحیت دو مرجع رسیدگی یادشده که هر کدام با توجه به مصوبات شورا وظایف خاص خود را دارند، موجب تداخل وظایف هر دو هیات می شود. همچنین برخی پرونده های ارجاعی از دیوان عدالت اداری مرتبط با شئون شغلی اعضای هیات علمی و یا موضوعات اداری و استخدامی است.
اقدامات صورت گرفته در راستای تسریع در روند رسیدگی به شکایات متقاضیان
با مکاتبات صورت گرفته با دیوان عدالت اداری و شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعلام مشکلات مطروحه، تعداد پرونده های ارجاعی با موضوع شکایات غیرمرتبط روند نزولی داشته است. در سال جاری با تشکیل منظم جلسات هیات عالی بصورت ماهانه و افزایش تعداد کارگروهها روند رسیدگی به پرونده ها تسریع شده است.
ابلاغ بخشنامه به دانشگاه‌ها
طی بخشنامه معاونت حقوقی و امور مجلس، تشکیل هیأت عالی، صلاحیت هیأت و نحوه أخذ شکایات و چگونگی تعامل با هیأت عالی به همه دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی و فرم ویژه ثبت شکایات به ضمیمه بخشنامه مزبور ابلاغ شده است.
