در تجربه چهارسال گذشته در برنامه های افتتاح سال تحصیلی در دانشگاه ها توسط رئیس جمهور، همواره شاهد شکل گیری فضایی صرفا سیاسی در سخنرانی رئیس جمهور و دانشجویان هستیم. اتفاقی که شاید به دلیل حضور تشکل های دانشجویی فعال در عرصه سیاست تا حدی طبیعی باشد ولی همواره توقع بر این بوده است که حضور تشکل های علمی باعث تعدیل این فضا و گرایش به سمت بیان دغدغه های علمی باشد، اما این اتفاق هیچگاه رخ نداده است. یکی از مقصران اصلی شکل گیری این فضا را میتوان وزارت علوم دانست. سید ضیا هاشمی که اکنون سرپرستی وزارتخانه بی وزیرِ علوم را برعهده دارد و به عنوان یکی از گزینه های معرفی به مجلس به عنوان وزیر پیشنهاد علوم مطرح است؛ در زمان تصدی معاونت فرهنگی این وزرات خانه تقریبا تمامی جزییات این مراسم را برعهده داشته است. در سال 94 که فرصتی جهت حضور نمایندگان انجمن های علمی در مقابل رئیس جمهور فراهم شده بود، آرمان ذاکری یکی از فعالین سیاسی انجمن تهران که سابقه عضویت در انجمن های علمی را نداشت با حضور به عنوان نماینده انجمن های علمی، به بیان نظرات تند سیاسی پرداخت. اقدامی که با واکنش انجمن های علمی عضو وزارت علوم رو به رو شد و آنها در اطلاعیه گفتند که ذاکری عضو هیچ یک از انجمن های علمی نیست و او را نمی شناسند.
البته می توان گفت در فضایی که دانشجویان به عملکرد دولت انتقاد دارند، حضور طرفداران دولتی در قالب انجمن های علمی، امری طبیعی است. اتفاقی که در قالبی دیگر یعنی تریبون ندادن به دانشجویان منتقد نیز خود را نمایان می کند.
در سال 93 ، دیدار روحانی و دانشجویان در 16 آذرماه و در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد. اما این بار شاهد آن بودیم که تشکل های منتقد رئیس جمهور تریبونی در اختیار نداشتند و از بین 5 اتحادیه فعال دانشجویی، فقط به بسیج دانشجویی تریبون اختصاص داده شد که نماینده آن به نشانه اعتراض نسبت به این مسئله، به ایراد سخنرانی نپرداخت.
اما حذف و سانسور صدای دانشجویان منتقد به همین جا ختم نمی شود. سال گذشته و در جریان مراسم آغاز سال تحصیلی در دانشگاه تهران نیز فیلم سخنان منتقدانه دانشجویان نسبت به عملکرد دولت در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی انتشار پیدا نکرد و با عملکردی خاص، هیچ یک از خبرگزاری ها، نتوانستند نسخه اصلی فیلم آن برنامه را منتشر کنند.
فضاسازی به نفع دولت بخش دیگر حواشی مربوط به دیدار رئیس جمهور با دانشجویان را تشکیل می دهد. توزیع ناعادلانه کارت های دیدار با آقای رئیس جمهور منجر به شکل گیری فضایی شده است که دانشجویان منتقد نتوانند در سالن های دیدار حضور پررنگی داشته باشند و عمدتا فضای داخل سالن به دست فعالین دانشجویی طرفدار دولت باشد.
اگر بخواهیم قاعده ای برای حضور رئیس جمهور در دانشگاه در نظر بگیریم باید بگوییم که به جز سال 93، وی سالی یک بار در جمع دانشجویان حضور پیدا می کند؛ یا مهرماه و به مناسبت آغاز سال تحصیلی و یا در آذرماه و به مناسبت روز دانشجو. امسال نیز قرعه حضور به مهرماه افتاده است اما این بار از سخنرانی دانشجویان در مقابل رئیس جمهور خبری نیست.
سرسنگی معاونت فرهنگی دانشگاه تهران در گفتگویی عنوان کرده بود «در مراسم آغاز سال تحصیلی قرار است رئیس دانشگاه تهران، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران و وزرای علوم و بهداشت و همچنین یک استاد به نمایندگی از اساتید و یک دانشجو به نمایندگی از دانشجویان سخنرانی کنند.»
تشکیل چنین فضایی به معنی این است که عملا نمایندگان دانشجویان، چه انجمن های علمی و چه تشکل های دانشجویی، این فرصت را پیدا نخواهند کرد که در مقابل رئیس جمهور به بیان نظرات و دغدغه های خود بپردازند. شاید هم روحانی بخواهد همچون سال 93 دوبار در دانشگاه حضور پیدا کند و این فرصت را در شانزدهم آذرماه در اختیار دانشجویان قرار دهد. اقدامی که اگرچه شاید چندان در اصل حق دانشجویان مبنی بر ایراد سخنرانی مقابل رئیس جمهور تاثیری نداشته باشد و بالاخره آنها بتوانند با تاخیری دوماهه نظراتشان را به رئیس دولت منتقل کنند؛ اما نگرانی از این است که همچون سال 93 به پنج تشکل انجمن اسلامی دفتر تحیکم وحدت، بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل، جامعه اسلامی دانشجویان و جنبش عدالتخواه دانشجویی یک تریبون اختصاص داده شود و انجمن های علمی هم نتوانند حضوری موثری در دیدار با رئیس جمهور داشته باشند.
* گزارش از مصطفی ساجدی
