به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ افسانهای که آهسته آهسته و قدم به قدم پیش آمده و میآید تا ثابت کند که تاریخ خود را مهیای میزبانی آنانی میکند که اگرچه کنون با پای پیاده عزاداران امام شهید خود هستند و منتظران امام غریب لکن سرخی خونشان در آیندهای نه چندان دور بر پهنه تاریخ حک خواهد کرد که "نرید ان نمن علی الذین استضعفو فی الارض و نجعلهم الائمه و نجعلهم والوارثین".
اجتماع عظیم اربعین حسینی و گردهمایی جمعیت بیش از بیست میلیون از شیعیان در کشور عراق و شهر کربلا از همان دست اتفاقاتی است که نمیتوان صرفا آن را از دریچه یک کنش دینی-مذهبی مورد بررسی قرار داد و باید خارج از چارچوبهای مرسوم به استقبال آن رفت و در رابطه با زوایای پیدا و پنهان آن اظهار نظر کرد.
اما آنچه که در نگاه نخست و متعاقبا قدم اول اجتماع اربعین را از تمامی فستیوالها و گردهماییهای مشابه برگزار شده در اقصی نقاط دنیا متمایز میکند و آن را در صدر توجهات قرار میدهد، ریشهی تماما مردمیِ آن است که در طی سالهای گذشته مستحکم و مستحکمتر گشته تا جایی که پذیرایی رایگان از حدود بیست میلیون زائر به مدت بیش از ده روز تقریبا بدون پشتوانه دولتی و حکومتی صورت میپذیرد و شیعیان کشور عراق هر سال پرتلاشتر از سال گذشته مهیای میزبانی سایر شیعیان در ایام اربعین میشوند و مهمتر از آن اینکه تمامی این میزبانی باشکوه و کم نظیر حاصل تلاش ملت است و نه حمایت دولت. به عبارت بهتر اضلاع متعدد و بیشمارِ قائله پیادهروی اربعین بر بستری اجتماعی ریشه دوانیده و شکل یافته است و در واقع شاهد شکلگیری یک عمل اجتماعی-مذهبی هستیم که سال به سال گستره فراگیری آن را تحت تاثیر خود قرار میدهد.
حال آنچه که در این میان حائز اهمیت است این است که اساسا نوع مواجهه با این پیادهروی چگونه باید باشد و اساسا علاوه بر حضور پرشور در این گردهمایی عظیم چه نوع رفتاری را باید از خود به نمایش بگذاریم؟
پاسخ به سوال فوق را میتوان بر یک محور مشخص سوار کرد و این محور مشخص همان است که در بندهای فوق از آن سخن راندیم که ذیل عنوان "حرکت اجتماعی" میتوان از آن یاد کرد. در واقع در صورتی که این ماهیت تلفیقی اجتماعی-مذهبی حماسه اربعین را بپذیریم، خود به خود تکلیف نوع مواجهه رودررو با این گردهمایی روشن میشود و میتوان بسیاری از ابهامات را بوسیله آن شفاف ساخت. مشخصا پاسخی که از دو سه سطر فوق مستفاد میگردد این است: حال که این سنت پیادهروی اربعین حسینی در اوج شکوه و عظمت خود به سر میبرد، میتوان دریافت روندی که منتهی به شکوه این چنینی شده، روند صحیحی بوده است که ایجاد تغییر در مسیر آن منجر به خدشه میشود و ممکن است اشکالات فراوانی را بر آن مترتب سازد. در واقع حال که ملت عراق در خالصانهترین حالت ممکن از تمامی داروندار خود در راه استقبال از زایرین اربعین هزینه میکنند و کلیه حاضران در مراسم اربعین از این خوان رنگین شیعیان مستضعف عراق متنعم میشوند، برپایی موکبهای پر زرق و برق سازمانی، ارگانی و نهایتا دولتی چه لزومی دارد؟! و یا در حالیکه تمامی لطف پذیرایی اربعین به سادگی آن است، ایجاد تفاوت فاحش ظاهری و مادی در نوع پذیرایی نسبت به موکبهای مردم عراق، چه توجیهی میتواند داشته باشد؟! تلاش ارگانها و دستگاههای داخلی در حالی صرف ایجاد موکبهای آنچنانی میشود که هنوز بسیاری از زایرین اربعین در راهها و جادههای داخلی منتهی به مرزهای کشور عراق با مشکلات و نارساییهای عدیدهای مواجهند. به عبارت بهتر باید اینگونه گفت که اگر دستگاههای مختلف جمهوری اسلامی واقعا به دنبال خدمت رسانی به زایرین هستند ابتدا باید مشکلاتی که در داخل مرزهای کشور بر سر راه مردم قرار میگیرد را رفع نمایند و پس از آن اگر فرصتی باقی ماند روحیات بعضا تجملی خویش را به رخ ملت مستضعف عراق بکشند.
نکته قابل ذکر دیگری که خود زایرین ایرانی اربعین باید بسیار آن را مورد توجه خود قرار دهند، این است که ایجاد همدلی و همنوایی با مردم عراق و همچنین سایر شیعیان کشورهای دیگر بدیهیترین و آسانترین نتیجهای است که میتوان از دل جمعیت چند میلیونی این گردهمایی گرفت و آن را مقدمهای برای قرابت روزافزون تمامی ملتهایی قرار داد که با تمسک به گذشته سرخ عاشورا در انتظار آیندهی سبز مهدوی اند.
در این راستا، طرحها و پیشنهادات دیگری نیز وجود دارد که در گزارشات بعدی به آن پرداخته خواهد شده.
* گزارش از محمد نوروزی