به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ مرور سطحی و ظاهری اسناد و تصاویر به جا مانده از تسخیر لانه‌ی جاسوسی آمریکا در اولین سال شکل‌گیری انقلاب اسلامی، بیش از هر چیز تداعی کننده‌ی آشفتگی فضای سیاسی اجتماعی کشور باشد که نهایتا منجر به این حادثه شده است اما نگاهی دقیق‌تر به رخدادهای پیش از این در ماجرای سفارت آمریکا و دلایل کافی از جمله تلاش نمایندگان رسمی آمریکا برای نفوذ در استان‌های مرزی کشور برای ایجاد آشوب و براندازی، ابعاد جدید و دیده نشده‌ی این جریان را به صورت واضح و دقیقی روایت می‌کند.
13 آبان 1357، اولین باری نبود که سفارت آمریکا در ایران به اشغال درآمد؛ "در 25بهمن ماه 57 (14فوریه 1974)، یعنى سه روز پس از پیروزى انقلاب اسلامى، 75 نفر از چریکهاى فدایى خلق پس از درگیرى مسلحانه کوتاهى که به مجروح شدن یکى از تفنگداران آمریکایى انجامید، سفارت را به اشغال خود درآوردند. چند دقیقه بعد چریکها با وساطت نمایندگان کمیته انقلاب، بدون هر گونه تخریب و آتش سوزى، پراکنده شدند. عده اى علت این اقدام را شایعه رادیو باکو مبنى بر انتقال پرونده هاى ساواک به این سفارتخانه مىدانند (در این بین باید به رابطه بین چریکهاى فدایى خلق و سفارت شوروى که طبیعتا عطش زیادى براى داشتن آن پرونده ها داشته است، توجه داشت)، عده اى دیگر علت این اقدام را زمزمه کودتاى قریب الوقوعى می دانند که در خیابانهاى تهران شایع شده بود و عده اى دیگر هم آن را توطئه پس مانده هاى ساواک و رژیم شاه براى تحت تاثیر قرار دادن روابط ایران و آمریکا قلمداد می کنند.
اما علت هرچه بود در این زمینه نه با امام، و نه با دولت موقت، و نه با هیچ یک از نیروهاى موجه نظام هماهنگى نشده بود، و در نیت اشغالگران و اهداف آنان و نقش سفارت شوروى در این اقدام ابهام هاى تردید برانگیز جدى وجود داشت. به همین خاطر با حضور نیروهاى کمیته و همچنین ابراهیم یزدی معاون نخست وزیر و نماینده دولت موقت، از سفیر آمریکا عذرخواهى شد و سفارت در اختیار وى قرار گرفت."(1)
این در حالی است که بسیاری از منتقدین ماجرای تسخیر سفارت، این حرکت دانشجویان را ناشی از شرایط آشفته‌ی موجود در کشور می‌دانند و در این زمینه باید گفت که اگر قرار به آشفتگی بود، همان روزهای اول انقلاب بالطبع شرایط نزدیکتری بود که از سوی رهبران انقلاب اسلامی رد شد؛ حال آنکه تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358، با دلایل کافی و به دلیل دخالت های متعدد آمریکایی ها در امور داخلی کشور و با برنامه‌ریزی دانشجویان پیرو خط امام صورت گرفت.
محرزترین دلیل برای تسخیر لانه جاسوسی آمریکا نیز، از سوی سخنگوی دولت موقت در همان زمان، یعنی سیدمحمدصادق طباطبایی عنوان شد؛ در حالی ابراهیم یزدی، وزیر امور خارجه دولت به خیال رفع مشکلات و مسائل کشور در سیاست خارجی به دنبال مذاکره و انجام توافقاتی با آمریکایی‌ها بود که همزمان با بازگشت وی سیدمحمدصادق طباطبایی، سخنگوی دولت موقت طی مصاحبه ای مطبوعاتی می گوید: «... سه تن از سفرای ایالات متحده آمریکا که سابقا در ایران بوده اند، سرپرستی کمیسیونی در سیا را بر عهده گرفتند که مسائل ایران را دنبال می کنند؛ این سازمان علیه انقلاب اسلامی ایران توطئه می کند و در جهت انجام همین توطئه است که یکی از این سه تن در حال حاضر در کردستان ایران به سر می‌برند.»
این گزاره که از سوی سخنگوی دولت موقت در آن زمان مطرح می‌شود، سندی است بر اینکه آمریکا آغازکننده‌ی نفوذ و عملیات تسخیر خاک ایران شناخته می‌شود اما این موضوع به هر دلیلی از سوی رسانه‌ها به فراموشی سپرده شد.
منابع:
1- کتاب موج سوم - علی خضریان
