خبرنامه دانشجویان ایران: رضا سیمبر*// ما در رهیافت تئوری‌های بین‌الملل دو دیدگاه را معمولا مطرح می‌کنیم.
1- نظریه نظام جهانی یا جامعه جهانی و
2- نظریه اجتماع جهانی. در نظریه جامعه جهانی اهمیت و نقش دولت‌ها بررسی می‌شود و این اعتقاد وجود دارد که تغییر و اصلاح نظام بین‌الملل و ارتقای فرهنگی نظام بین‌الملل و صلح و امنیت نیاز به مشارکت دولت‌ها دارد و تنها دولت‌ها کنشگران انحصاری این موضوعات هستند.
نظریه اجتماع جهانی معتقد است که عناصر غیردولتی در امنیت و صلح و ارتقای فرهنگی مشارکت و تاثیر دارند و تاکید هم بر این است که روی عناصر و کنشگران غیردولتی تاکید شود. به‌طور مشابه در وضعیت سیاسی داخلی و ملی کشورها همین‌طور است. یعنی یک نگاه معتقد است که فقط از طریق سیاست و بازنگری دولت می‌توان وضعیت امور اجتماعی و کشور را مدیریت کرد و در نظر دیگر که نگاه از پایین به بالا دارد معتقد است که مردم و نهادها و مشارکت مردمی بهترین تاثیر را در اصلاحات و تغییر وضع اجتماعی و فرهنگ جامعه می‌توانند به وجود بیاورند. با این مقدمه می‌خواهم این مساله را بیان کنم که راهپیمایی اربعین را می‌توان در ذیل نظریه اجتماع جهانی بهتر فهمید لذا از این منظر چند نکته حائز اهمیت است. اولا نشان‌دهنده همدلی و مشارکت یک ملت بدون در نظر گرفتن امور مادی یا موقعیت رفاهی و صرفا به خاطر انگیزه دینی و مذهبی است و نماد همبستگی این است که بدون هیچ چشمداشت مادی و در شرایط سخت انجام می‌شود. دوم اینکه نماد پدیدارشناسانه مظلومیت قیام امام حسین(ع) در فراسوی تاریخ و گفتمان شیعه در جهان اسلام است. همه این مردم تلاش دارند که نماد ظلم‌ستیزی حضرت امام حسین(ع) را به‌عنوان یک پیام تاریخی زنده‌نگه دارند که به صورت حرکت جمعی می‌بینیم. این حرکت صرف‌نظر از شیعه و سنی بسیار زیباست و نماد انسانی، اسلامی و شیعی است و نشان‌دهنده استکبارستیزی و ظلم‌ستیزی و عدالت‌محوری است و راهپیمایی اربعین ترجمان این موارد است.
در منطقه بسیاری به دنبال تضعیف جهان اسلام و موقعیت ایران هستند تا گفتمان انقلاب اسلامی را تضعیف کنند. حال این راهپیمایی یک مانور ژئوپلیتیک و نماد راهبردی قدرت نمایی جهان اسلام است و نشان می‌دهد که در وقوع هر بحرانی در آینده این مشارکت و همدلی وجود دارد که فقط مختص ایران نیست اما قسمت مهمی از این راهپیمایی به شیعیان دلداده ایرانی تخصیص دارد که به گفتمان انقلاب اسلامی اعتقاد دارند و همان‌طور که در دفاع مقدس و در تحریم‌ها نشان دادند، در این مانور بزرگ هم پیشاپیش حرکت می‌کنند و با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خطیری که ما در حال حاضر در منطقه خاورمیانه داریم با حضور گسترده گفتمان انقلاب را تداعی می‌کنند.
این راهپیمایی نشان‌دهنده راهکارهای صلح‌آمیز در مقابل اسلام سلفی و تندرو است که با حرکت خود امروزه عامدانه اسلام واقعی را بدنام می‌کنند اما این حرکت نشان می‌دهد که راهکار اسلام در مقابل کفر و استکبار در وهله اول و در مرحله دفاعی ابتدایی یک پیام صلح و محبت و دلدادگی و غیر خشونت‌آمیز است و چهره معتدلانه اسلام را نشان می‌دهد، نه نگاهی افراطی و تفریطی که متاسفانه در جهان اسلام وجود دارد و این حرکت در اصل نماد گفتمان اسلام واقعی است.
* استاد دانشگاه گیلان
