اما طیف مقابل این افراد دقیقا برعکس این نظر را دارد و با استناد به مواردی از جمله همکاری‌های نزدیک ایران و روسیه در برخی از امور منطقه ای و به طور خاص قضیه ی سوریه با خوش‌بینی به این روابط نگاه کرده و روسیه را یک شریک استراتژیک برای جمهوری اسلامی ایران می‌داند.
در این بین به نظر می‌رسد هر دو سوی این نظریات با واقعیت روابط ایران و روسیه فاصله دارد و به طور تام و تمام نمی‌تواند در تبیین روابط این دو کشور کاربرد داشته باشد. به طور کلی روابط ایران و روسیه مانند عمده‌ی روابط در نظام بین الملل دارای مواردی از زمینه‌های همگرایی و واگرایی است که به عنوان گزاره های اثر گذار بر روابط این دو کشور شناخته می‌شود.
بر این اساس مواردی مانند رویکرد ضد هژمونیک و مقابله با سلطه طلبی آمریکا از سوی هر دو کشور، رویکرد مشابه نسبت به تحولات منطقه‌ی غرب آسیا به ویژه سوریه و هم چنین زمینه‌های همکاری اقتصادی به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه هر دو کشور از دلایل موثر بر نزدیکی ایران و روسیه در سال های اخیر بوده است.
در آن سو نیز مواردی مانند رقابت در زمینه ی تولید و صادرات انرژی و به ویژه گاز، رژیم حقوقی دریای خزر و همچنین پیشینه‌ی تاریخی منفی روسیه در ذهن ایرانیان مبنی بر حضور استعماری این کشور در منطقه در تاریخ معاصر از عوامل چالش بر انگیز این روابط محسوب می‌شود.
همان گونه که از گزاره‌های فوق مشخص است عوامل واگرا در روابط ایران و روسیه از سطحی از چالش برخوردار نیست که بتواند همکاری دو کشور در بسیاری از زمینه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد که در این زمینه همکاری نزدیک و حداکثری دو کشور در تحولات مربوط به سوریه موید همین نکته است.
به طور مثال رقابت ایران و روسیه در حوزه‌ی صادرات انرژی به عنوان یکی از دلایلی که توسط مخالفان روابط ایران و روسیه به آن بیش از سایر موارد استناد می‌شود مسئله‌ی عجیبی در نظام بین‌الملل نبوده و این امر یعنی تلاش برای کسب منافع اقتصادی بیشتر برای واحد سرزمینی خود که با محروم کردن رقیب از کسب این منافع همراه است مساله‌ای است که حتی بین متحدان نزدیک در عرصه‌ی بین‌الملل نیز قابل مشاهده است.
در واقع بررسی نظریات مخالف با همکاری نزدیک تر ایران و روسیه حکایت از آن دارد که این موارد بیش تر از آن که ناشی از نگرانی برای این همکاری باشد نشان از چارچوب فکری صاحب این نظرات دارد که در آن همکاری و توسعه ی روابط با غرب (که قطعا به مراتب غیرقابل اعتمادتر از روسیه است) اولویت اول را دارد.
این مساله زمانی به واقعیت نزدیک تر می‌شود که توجه داشته باشیم همین افراد در رد غیر قابل اعتماد بودن آمریکا و توجیه مذاکره و همکاری با آن روابط بین الملل را عرصه‌ی همکاری علی رغم اختلافات می‌دانند! به طور کلی به نظر می‌رسد علی رغم شبهاتی که در مورد گسترش روابط ایران و روسیه مطرح می‌شود گسترش قاعده مند و نه احساسی روابط با روسیه به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ دارای حق وتو در شورای امنیت و از اثرگذارترین بازیگران عرصه‌ی روابط بین الملل می‌تواند نقش مهمی در ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
* گزارش از محمدکاظم عبدالحمیدی
