بیشترین هزینه ها در ساحت های متفاوت در ارتباط با مبارزه با داعش چه در عراق و چه در سوریه را جمهوری اسلامی ایران پرداخته است هر چند که سوریه و عراق چون جغرافیای حرکت داعش بودند هزینه های بیشتری را ممکن است پرداخت کرده باشند اما در ارتباط با بازیگران پیرامونی و کنشگران غیر مرکزی باید گفت که ایران نقش بسیار والایی داشته است.
خبرنامه دانشجویان ایران: استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین الملل با بیان این که دوران عملکرد داعش در خاورمیانه عربی رو به پایان است، گفت: اگر چه دوران پسا داعش در منطقه آغاز شده است اما هنوز دوران پسا طغیان و پسا بحران در منطقه به پایان نرسیده است و فصل جدیدی از تعارض های پیچیده روبه روی ما است.
مهدی مطهرنیا در گفت وگو با جهان نیوز افزود: داعش در حوزه عقلانیت ابزاری در نظام بین الملل قرار دارد و در جهان زیست تفاهمی نظام بین الملل به عنوان یک کنشگر و بازیگر پایدار محسوب نمی شود.
مطهر نیا اظهار داشت: تروریسم به مثابه یک روسپی سیاسی می ماند که دست به دست می شود و در حوزه عقلانیت ابزاری از آن بهره برداری می شود و لذا داعش مجبور به عوض کردن جغرافیای عملکردی خود خواهد بود و جغرافیای عملکرد او در جایی رقم خواهد خورد که زمینه های حضور این گروه تروریستی با این نام یا با نام های دیگر و جلوه های متفاوت تری مورد نیاز باشد.
وی خاطر نشان کرد: به نظر می رسد داعش در خاورمیانه در حال پایان پذیرفتن است اگر چه تکه پاره هایی از آن هنوز وجود خواهد داشت و گاه و گاه خود را به نمایش خواهد گذاشت ولی داعش برای برگشت به دوران حکومت طلایی ابوبکر البغدادی بر این منطقه به این سهولت امکان بازگشت نخواهد داشت.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: چرا که نظم منطقه ای و نظام بین المللی در حال عبور از دوران گذار است و منطقه عبور از دوران گذار ایجاب می کند تا با محدود سازی عملکرد این گروه ها کم کم ثبات نسبی بر منطقه در آینده حاکم شود و عرصه تقسیم امتیازات پیش بیاید.
مطهرنیا تصریح کرد: اگر چه دوران پسا داعش در منطقه آغاز شده است اما هنوز دوران پسا طغیان و پسا بحران در منطقه پایان نیافته است ؛ و از این به بعد باید شاهد نوعی التهاب از التهابات درونی در منطقه باشیم؛ بازیگران نیابتی در آن کمتر نقش ایفا خواهند کرد و بازیگران و کنشگران اصلی در منطقه رو در روی هم صف آرایی خواهند کرد.
وی با اشاره به ائتلاف به رهبری آمریکا علیه داعش در منطقه گفت: این که بگوییم آن ائتلاف هیچ کاری نتوانست انجام دهد یک قضاوت غیر منطقی به نظر می رسد در حالی که اگر بگوییم به همان صورت این ائتلاف موجب شکست داعش شد؛ نیز به همان اندازه حتی بیشتر، غیر منطقی است.
کارشناس آینده پژوه در سیاست و روابط بین الملل افزود: منطقی آن است که بگوییم که این ائتلاف نتوانست اثرات خاص خود را بگذارد حملات هوایی به مواضع داعش از سوی ائتلاف اگر چه در پشت صحنه با هماهنگی هایی در جهت بهره برداری از این گروه در منطق سیاسی موجود در تلاطم های میان کنشگران منطقه ای و فرا منطقه ای حضور داشت اما در عین حال به مثابه گونه ای از اعمال فشار بر داعش، عملکرد خود را به نمایش گذاشت.
مطهرنیا اظهار داشت: همان گونه که گفتم داعش دارای یک شخصیت تعریف شده و در مقام استعاره به مثابه منحرف جنسی در عالم واقع و درعرصه سیاست جلوه گر است تمام بازیگران و کنشگران منطقه ای و فرامنطقه ای در موقعیتی که اقتضا بکند از این گروه ها درجهت اعمال نفوذ خود و بازی با این گروه ها در جهت افزایش عمق نفوذ استراتژیک خودش استفاده می کند ولی در موقعیت مقتضی با آن ها برخورد و آن ها را محدود می کنند.
وی تاکید کرد: در بازی سیاست و در طراحی استراتژی های سیاسی باید این واقعیت ها را قبول کرد لذا در این چارچوب بر این باور هستم که تا حدودی این برخورد با داعش از نظر منطق، ائتلاف موثر بوده است و از طرف دیگر مبین یک حرکت تنظیم شده در بهره برداری از داعش در جهت گسترش نفوذ کنشگران فرامنطقه ای و منطقه است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران با بسیاری از بازیگران منطقه و کنشگران بین المللی از هزینه های بیشتر مادی و معنوی در مبارزه با داعش برخوردار است. جایگاه و نقش ایران در برخورد با داعش و ایجاد امنیت منطقه ای به ویژه در دفاع از دولت بشار اسد در سوریه غیر قابل کتمان و مورد نظر است.
مطهرنیا گفت: بیشترین هزینه ها در ساحت های متفاوت در ارتباط با مبارزه با داعش چه در عراق و چه در سوریه را جمهوری اسلامی ایران پرداخته است هر چند که سوریه و عراق چون جغرافیای حرکت داعش بودند هزینه های بیشتری را ممکن است پرداخت کرده باشند اما در ارتباط با بازیگران پیرامونی و کنشگران غیر مرکزی باید گفت که ایران نقش بسیار والایی داشته است.
وی افزود: اکنون توقعات فزاینده ای در جامعه ایرانی و افکار عمومی مردم ایران و نیز حسایت فراوانی به ابعاد منطقه ای و بین المللی در ارتباط با امتیازاتی که در آینده ایران از این همه سرمایه گذاری از دست خواهد داد، وجود دارد تا این قیاس انجام بپذیرد و ایران متناسب با این همه سرمایه گذاری در مبارزه با داعش امتیازی مناسب و متناسب در آینده به دست خواهد آورد یا نه؟
این کارشناس روابط بین الملل اظهار داشت: ما دیگر شاهد بازگشت سهل و آسان و بدون هزینه بسیار بالا برای داعش برای بازگشت به عصر طلایی ابوبکر البغدادی و تسلط بر جغرافیای وسیعی از این منطقه نخواهیم بود و تکه پاره های داعش در منطقه باقی خواهند ماند؛ تکه پاره ها همان بعثی ها و عناصر منطقه ای هستند که به داعش پیوستند و این پیوند را حفظ و تلاش خواهند کرد با عنوان ها و نام های دیگر تا بار دیگر بتوانند قدرت خود را تجدید کنند.
مطهرنیا خاطر نشان کرد: داعش در استمرار القاعده برای ایستادگی برابر دولت های فرامنطقه ای و نفوذ آنها در درون منطقه ایجاد شد به ظاهر فضای گفتمانی حاکم بر داعش از نظر استمرار خط القاعده در این چارچوب منافعی را دنبال می کردند.
وی تاکید کرد: منتها در باطن داعش در جهت ایجاد فضای ایدئولوژیک برابر ایدئولوژی حاصل از انقلاب اسلامی به وجود آمد ایران گفتمانی را حاکم کرد که سیاست را ایدئولوژیک ، و ایدئولوژی سیاسی خود را برای صدور به منطقه مورد توجه قرار داده بود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: لذا برابر اسلام انقلابی در ایران و انقلاب اسلامی ناشی از آن جهت گیری به وجود آمد که مدعی شد در میان اهل تسنن می خواهد بنیانگذار یک حکومت دینی مبتنی بر سلفیه باشد و لذا مورد دستاویز قرار گرفت که از یک جهت انحراف جهت گیری ضد دولت های فرامنطقه ای را به دولت های درون منطقه ای ایجاد کند و از طرف دیگر لبه های اصطکاک فرقه ای و جنگ های جهادی در درون منطقه علیه یکدیگر را محتوا ببخشد.
مطهرنیا ادامه داد: لذا دیدیم در زمانی که آمریکا تلاش کرد به جای رویارویی مستقیم، خود را از معرکه بازی و از میدان بازی بیرون کشید و به جای یک بازیگر حتی کنشگر به یک کنش آفرین تبدیل شد که قدرت های فرامنطقه ای و بازیگران درون منطقه ای را در درون منطقه به جان هم بیندازد.
وی گفت: داعش زمینه های این گونه را فراهم کرد به گونه ای که هم اکنون در کل به واسطه عملکرد داعش تمام نیروهای فرامنطقه ای از جمله کشورهای اروپایی روسیه و چین حضور دارند و از طرف دیگر ما شاهد رودررویی کامل در پایتخت های اسلامی یعنی ریاض و تهران تا مرزهای رودروریی نظامی هستیم.
