خبرنامه دانشجویان ایران: مرتضی جمشیدی*// پیشرفت تکنولوژی‌های جدید همه شئون زندگی و حتی سرگرمی‌های روزمره را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از مهم‌ترین و پررنگ‌ترین این سرگرمی‌ها بازی‌های دیجیتال است. بازی‌های دیجیتال با بیش از نیم قرن حضور در زندگی بشر تبدیل به یکی از پرکاربردترین ابزارهای سرگرمی شده‌اند. دو میلیارد نفر بازیکن بازی‌های دیجیتال در دنیا و گردش مالی 99 میلیاردی در این صنعت، حاکی از اهمیت روزافزون این صنعت در زندگی بشر است. طبق گزارش مرکز تحقیقات بازی‌های دیجیتال (دایرک)، ایران دارای 23 میلیون بازیکن بازی‌های دیجیتال است که به‌طور متوسط 79 در دقیقه روز بازی می‌کنند. این آمار نشان از اشتیاق کودکان، نوجوانان و جوانان ایرانی به استفاده از این سرگرمی دیجیتال دارد.
63 درصد از این بازیکنان مرد و 37 درصدشان زن هستند و نوجوانان نیز بیشترین سهم درصدی بازیکنان ایرانی را دارا هستند. این در حالی است که ادامه گردش مالی این صنعت در ایران 460 میلیارد تومان است و این هزینه مربوط به خرید سخت‌افزار و نرم‌افزارهای بازی در ایران است، اما تنها پنج درصد این هزینه برای خرید بازی‌های ایرانی صرف شده است. فارغ از نتایج اقتصادی که از این مطلب قابل دریافت است، نقش میدانی محصولات غیرایرانی که در سبد سرگرمی بازیکنان بازی‌های دیجیتال قرار می‌گیرد، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
البته لازم به ذکر است که فناوری ساخت کنسول‌های بازی در دست کشورهای خارجی بوده و سه نشان معروف SONY، Microsoft و Nintendo در سراسر جهان دستگاه‌های بازی را عرضه و به فروش می‌رسانند. همچنین سی‌دی بازی اورجینال این دستگاه‌ها در حال حاضر در ایران تولید نمی‌شود و در زمینه عرضه بازی‌های کنسولی، بازار ایران در دست بازی‌های خارجی است. اما در حوزه بازی‌های پلتفرم رایانه، وضعیت بازی‌سازان ایرانی مساعدتر است. هر چند تولید بازی‌های رایانه‌ای در ایران از سال‌های دهه 80 رونق خوبی گرفته است اما باید اذعان کرد که حمایت سازمان‌های مختلف از تولید پروژه‌های طولانی و هزینه‌بر بازی‌های رایانه‌ای، نقش مهمی در تولید این دست بازی‌ها داشته است. البته به دلیل عرضه بسیار بیشتر بازی‌های خارجی که در مقابل قیمت کمتر در بازار قاچاق از کیفیت بیشتری برخوردار هستند، بازی‌سازان ایرانی تولید این دست بازی‌ها را به‌صرفه ندیدند و این حوزه نیز بیش از پیش در اختیار بازی‌های خارجی قرار گرفت. در سال‌های اخیر و با ظهور و دسترس‌پذیری تلفن‌های هوشمند در ایران و افزایش نرخ نفوذ اینترنت در کشور، بازار بازی‌های دیجیتال به سمت مصرف بازی‌های موبایلی تغییر مسیر داد.
اینجا بود که بازی‌سازان ایرانی نیز به سمت و سوی ساخت بازی‌های کوچک‌تر موبایلی رهسپار شدند تا در بازار پر رونق قریب به 18 میلیون کاربر بازی‌های موبایلی در ایران موفق ظاهر شوند. طبق بررسی‌های به عمل آمده توسط مدیریت پژوهش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، در سال 94 بیش از چهار هزار عنوان بازی موبایلی ایرانی در بازار دیجیتال عرضه شده است. تنوع بازارهای دیجیتالی عرضه بازی و برنامه‌های موبایلی، بستر در اختیار قرار دادن بازی‌های موبایلی را به سهولت در اختیار کاربران ایرانی قرار داده است و امروز کمتر کسی است که یکی از این مارکت‌ها را به روی تلفن همراه خود نداشته باشد. این عامل نیز یکی دیگر از عوامل تفوق بازی‌های موبایلی بر بازی‌های پلتفرم کنسول و رایانه است. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که بازی‌های رایانه‌ای و کنسولی دارای گیم پلی طولانی مدت‌تری نسبت به بازی‌های موبایلی هستند و همچنین قابلیت شخصیت‌پردازی و بیان داستان و روایت در این پلتفرم‌ها بیش از پلتفرم موبایل و تبلت است.
شاید همین موضوع باشد که به‌رغم وسعت بازی‌های موبایلی، بازیکنان پلتفرم کنسول و رایانه جزء دسته بازیکنان حرفه‌ای یا Hard Core Gamers قرار می‌گیرند و اتفاقا بازی‌های تاثیرگذار در دنیای بازی‌های دیجیتال نیز بیشتر از بستر همین پلتفرم‌ها عرض اندام کرده‌اند و مزیت رقابتی بازی‌های موبایلی صرفا دسترس‌پذیر بودن این بازی‌ها و استفاده همه‌جایی و همه‌زمانی دارندگان موبایل و تبلت از بازی‌ها و برنامک‌های موبایلی است.
صرف نظر از آنچه بیان شد، دنیای بازی‌های دیجیتال فراتر از دنیای شوخی و خنده و سرگرمی است. اکنون دیگر بازی‌های دیجیتال در بسیاری از شئون زندگی وارد شده‌اند و بازیکنان نیز در کنار سرگرم شدن، از این طریق به تعامل با دیگران و بسیاری از فعالیت‌های دیگر می‌پردازند. امروزه بازی‌های دیجیتال در زمینه آموزش و یادگیری، فرهنگ‌سازی، نظامی، سیاسی و اجتماعی، درمان و پیشگیری از بیماری و... کارکردهای فراوانی یافته‌اند.
در دنیای قرن 21 دیگر بازی‌های دیجیتال تنها به منزله یک ابزار سرگرمی شناخته نمی‌شوند، بلکه به دلیل ویژگی تعامل‌پذیر بودن بازی‌ها، بازیکنان وارد دنیایی از صفر و یک شده‌اند که در قالب یک فرآیند لذت‌بخش و بازی‌وار، آنها را برای انجام کارهای دیگر آماده می‌کند. کارهایی که در ظاهر یا قابل انجام در دنیای واقعی نیستند یا هزینه زیادی دارند یا به روش سنتی بازدهی پایینی خواهند داشت.
دنیای قرن 21، شرکت‌های بازی‌سازی را به تلفیق فناوری‌های جدید و خلاقیت تشویق کرده است تا برای بازیکنان، هر روز یک محصول جدیدتر توأم با نوآوری خلق کنند. بازی‌هایی که برخی‌شان برای زندگی در عصر جدید ضروری و برخی دیگر نیز به منزله یک جادوی اغوا‌کننده هستند. بازی‌هایی که برای زندگی در عصر جدید هم دارای آسیب و هم فرصتند و این، تنها نوع نگرش و دانش و آگاهی بازیکنان نسبت به دنیای بازی‌هاست که این انتخاب را رقم می‌زند، انتخابی بین دنیای بازی بازی‌ها و دنیای جدی بازی‌ها!
* کارشناس ارشد مدیریت ENBA
