به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از علم و فناوری، جلیل خراشادی زاده، مخترع و سازنده دستگاه الوشن طلا از روی کربن فعال در خصوص نحوه ی کار این دستگاه توضیح داد: همانطور که در نقشههای سه بعدی و تصاویر طراحی شده مشاهده میشود، حلال مخصوص شستشو پس از رسیدن به دمای مناسب در لوله مارپیچ درون منبع گرمایی، با رد شدن از ستون جایگیری محتوی کربن فعال استفاده شده در کارخانه های طلا باعث حل شدن طلا داخل خود میشود و تولید محلول غلیظ طلا می کند. پس از آن می توان این محلول را بوسیله دستگاه الکترووینینگ مخصوص مورد عمل قرار داده و شمش طلا را استخراج کرد.
در ادامه وی ابراز کرد: لازم به ذکر است که علم استخراج طلا در قدیم بصورت استخراج به روش ثقلی بوده است بدین صورت که طلای خالص فلزی از بستر رودخانه ها جمع آوری میشد. با اتمام و یا به حداقل رسیدن طلای آزاد و یا پاسخگوی بازار نبودن این روش تولیدی و افزایش قیمت روز افزون طلا، انسان به فکر استخراج از معادن ناچیز (بین 5/0 الی 10 گرم بر تن خاک) افتاد. در ابتدایی ترین روش خاک طلا دار با آب مخلوط شده و با اضافه شدن مواد شیمیایی مثل سیانور و یا کلر داخل آب حل میشد و پس از آن به روش فیلتر کردن، خاک از آب جدا شده و به روش الکترووینینگ (electrowinning) و یا سمنتاسیون (cementation)طلای فلزی از محلول جدا میشد. پس از کشف کربن فعال به عنوان ماده جاذب طلا روش کار به این صورت شد که پس از انحلال طلا در محلول (روش CIP) و یا در حین انحلال طلا در محلول(روش CIL) کربن به مخزن اضافه شده و تمام طلا و الباقی فلزات ارزشمند را در خود جذب میکرد. سپس کربن سوخته شده و بنابراین فلز گرانبها که از جمله ی آن طلا باشد، کف کوره مخصوص سوختن باقی میماند.
وی ادامه داد: پس از مدتی به دلیل هزینه بر بودن فرایند سوختن کربن، انسان به فکر واجذب طلا از کربن و استفاده دوباره از آن افتاد. این فرآیند را در صنعت متالوژی شویش یا الوشن (elution) فلز از کربن مینامند که توسط عبور دادن یک محلول خورند از روی کربن فعال طلا دار انجام میشود؛ بدین وسیله طلا از روی کربن شسته و داخل محلول میآید.
مخترع بیرجندی اظهار داشت: روش های متفاوتی برای الوشن بکار رفته است که از جمله آنها می توان زادرای تحت فشار که روش مرسوم در ایران است اشاره کرد تمام روش های بکار رفته تحت شرایط دمای بالا انجام می شوند.
با توجه به خورندگی حلال شویش و همچنین کار در دما و فشار بالا و همچنین فلزی بودن مخازن دو مورد اتلاف بالای انرژی به دلیل عایق نبودن و انتقال حرارت بالا در فلز و همچنین خوردگی بالای فلزات دستگاه در برابر یون سیانید، اصلاحات این موارد مورد عمل قرار گرفت.
وی افزود: با توجه به این مشکلات ذکر شده تغییر در جنس مخازن و همچنین عایق بندی آن میتواند بشدت مورد توجه باشد. تغییر جنس مخازن از آهن به پلی اتیلن و همچنین تغییر در طراحی آن، موجب افزایش طول عمر مفید دستگاه، کاهش هزینه های تأمین انرژی و همچنین کاهش در هزینه های نگهداری دستگاه میشود.
در ادامه ی گفتگو، وی به توصیف و توضیح نحوه ی کار این دستگاه از روی نقشه های فنی آن پرداخت.
وی توضیح داد: این شکل شمای کلی طرح را نشان می دهد. همان طور که در نقشه مشاهده می کنید دستگاه مورد نظر از چهار قسمت عمده و هشت زیر بخش تشکیل شده است. بخش های شماره ی یک و دو ستون کربن و مخزن در بر گیرنده ی آن به منظور تعدیل دمای ستون را نشان میدهد. بخش سوم مخزن جمع آوری حلال را نشان می دهد که از جنس پلی اتیلن میباشد. قسمت چهار و پنج لوله های مارپیچ انتقال حرارت فلزی یا به اصطلاح انچ و حمام گرمایی را نشان میدهد. قسمت هفت منبع گرمایی یا هیتر را نشان میدهد و قسمت هشتم پمپ انتقال حلال را به نمایش می گذارد.
مخترع دستگاه الوشن طلا عنوان نمود: نقطه ممیزه طرح همانطور که مشاهده میشود تغییر در ستون جایگیری کربن میباشد. به نحوی که اولاً دولایه شدن این مخازن مانع از هدر رفت حرارت میشود ثانیاً تغییر جنس از آهن به پلی اتیلن باعث جلوگیری از خوردگی مخزن میشود.
وی تأکید کرد: تغییرات اعمال شده به منظور تطابق سیستم از قرار زیر است:
به منظور جلوگیری از خوردگی تمام مخازن جنس مخازن از استیل به پلی اتیلن تغییر یافت.
اضافه کردن مخزن پوششی برای ستون کربن با فاصله 8/0 اینچی از اطراف و 8 اینچی از کف به منظور جلوگیری از اتلاف دمایی و همچنین همگن سازی دما در کل سیستم.
استفاده از توری پلی اورتان در کف ستون کربن به منظور جلوگیری از خوردگی توری.
استفاده از لوله های پلی اتیلن به منظور جابجایی حلال خورنده.
روکش کردن پروانه پمپ با مواد پلی اتیلنی به منظور جلوگیری از خوردگی.این مخترع در خصوص مزایای اختراع نسبت به اختراعات مشابه آن به مواردی همچون کاهش در هزینه های تمام شدهی فرآیند، کاهش اتلاف 20% انرژی و افزایش طول عمر سیستم به 25 سال اشاره کرد و اتلاف بالای انرژی به دلیل عدم عایق بندی و نیز طول عمر پایین 3 الی 5 ساله سیستم را از معایب سیستم های قبلی دانست.
خراشادی زاده در پایان یادآور شد: از این وسیله می توان در تمامی کارخانه های تولید طلای فلزی و دیگر کارخانه های تولید فلزات گرانبها از جمله نقره استفاده کرد. مرحله تغلیظ و خالص سازی فلز از محلول یکی از دو بخش عمده هیدرومتالوژی میباشد و در تمام کارخانه های طلا می توان از آن استفاده کرد.
