به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ «قائممقام» مستندی است سیاسی-تاریخی که روایتی بدون سانسور و منصفانه از زندگی آیتالله منتظری را به تصویر کشیده است. کارگردان این اثر علی صدرینیا و تهیهکننده آن محمدمهدی صفارهرندی، مسئول سابق سازمان بسیج دانشجویی دانشگاه تهران و فرزند محمدحسین صفارهرندی، وزیر ارشاد دولت نهم است. در این مستند صد دقیقه ای با افرادی از جمله عمادالدین باقی، حجتالاسلام احمد منتظری، حجتالاسلام غلامحسین محسنی اژهای، حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری، حجتالاسلام رازینی، عزتالله مطهری و آیتالله گرامی گفتوگو شده است و از مصاحبهها و تصاویر آرشیوی افرادی مانند مرحوم هاشمی رفسنجانی نیز استفاده شده است.
علی صدری نیا کارگردانِ اثر درباره فرایند ساخت این مستند می گوید: «یکی از دلایل اینکه این مستند دو تا سه سال طول کشید این بود که آدمها خیلی سخت حاضر میشوند راجع به اتفاقات سیاسی مقاطع تاریخی صحبت کنند».
مستند «قائم مقام» از پنج فصل تشکیل شده است: فصل اول نقش و جایگاه سیاسی-اجتماعی آیتالله منتظری را قبل از انقلاب بررسی میکند. در فصل دوم که بخش تفصیلی این مستند است به ماجرای سیدمهدی هاشمی، برادر داماد آیتالله منتظری میپردازد و آن را شروعی بر اختلافهای آیتالله منتظری و امام و مسائل حکومتی معرفی میکند. فصل سوم به اعتراضات آیتالله منتظری به اعدامهای سال ۶۷ توجه دارد؛ در این فصل با نگاهی به روندی که مجاهدین خلق(منافقین(، بهویژه بعد از خرداد ۶۰ طی کرد، به عملیات مرصاد میپردازد و حکم امام مبنی بر برخورد با اعضای زندانی که بر روی مواضع خود پافشاری کرده، این گروه را توضیح میدهد. در دو فصل قبلی دو اختلاف اساسی آیتالله منتظری با امام توضیح داده شد، اما این اختلافها به برکناری آیتالله منتظری از قائممقامی منتهی نشد. فصل چهارم با سخنرانی آیتالله منتظری در اولین دهه فجر بعد از جنگ شروع میشود. آیتالله منتظری در این سخنرانی به بعضی از اتفاقات و روندهای دوره جنگ علنا انتقاد میکند. خط روایت مستند این سخنرانی را موجب پایان سازش امام و عامل نهایی که همان عزل آیتالله منتظری میداند. در فصل پنجم هم زندگی آیتالله منتظری از عزل تا فوت را دربر میگیرد.
در کنار استقبال از مستند «قائممقام» که به روایت زندگی و فعالیتهای سیاسی آیتالله منتظری میپردازد و همچنین برخی از نقدهای وارده، عدهای نیز به خاطر افشای حقایق تاریخی در این مستند واکنشهای مذبوحانه نشان دادهاند.
عبدالله رمضان زاده، سخنگوی دولت مدعی اصلاحات ازجمله افرادی است که بدون دیدن این فیلم او که در هیچکدام از اکرانهای خصوصی و اکران افتتاحیه این مستند حضور نداشته، به این مستند حمله کرده و نوشته که این مستند نگاهی تحریف آمیز به آیتالله منتظری دارد. این درحالی است که آنچه در این فیلم روایت میشود، روایتهایی از فرزند، نزدیکان و دوستان منتظری است.ای کاش رمضان زاده که اصلا فیلم را ندیده، میگفت که کجای فیلم تحریف است؟
مصطفی ایزدی، نویسنده کتاب «فقیه عالیقدر» درباره آیتالله منتظری هم به جای نقد اثر، به سازندگان این فیلم حمله کرده است. علی صدری نیا، کارگردان «قائممقام» نیز در واکنش به وی نوشته است: «فکر میکردیم لااقل آقای مصطفی ایزدی نویسنده کتاب فقیه عالیقدر، نقدی محتوایی بر استنادات قائممقام بنویسد؛ نه اینکه با حرفهایی چون «فرزند صفارهرندی» و «جوانیِ سازندگان» ، بجای «ما قال» ، صرفا «من قال» را نقد کنند».
حسن شمشادی، خبرنگار شناخته شده صدا و سیما در بخشی از یادداشتش درباره مستند «قائممقام» نوشت: این مستند یکی از بخشهای مهم انقلاب اسلامی را به تصویر کشیده و شخصی که زندگی سیاسیاش فراز و فرودهای بسیار داشت. عوامل مستند قائممقام تلاش کردند با گفتوگو با چهرههای مختلف از جناحهای سیاسی متفاوت، انصاف را رعایت کنند و اجازه بدهند تا مخاطب خودش به جمعبندی برسد که آقای منتظری که بود و چه کرد و چه شد؟! و در بسیاری از دقایق این مستند در این کار موفق بودند. در این کار، علاوه بر مصاحبهها، سعی شده با استفاده از اسناد تاریخی مکتوب، صوتی و تصویری، عکسها و فیلمها، روایتی متفاوت از قائممقام رهبری به مخاطب عرضه شود. صرفنظر از برخی ایرادهای جزئی شکلی و فنی، دیدن این مستند را برای همه، بویژه کسانی که به تاریخ کشور و انقلاب علاقهمندند یا دوست دارند روایت متفاوت و جدیدی را از زندگی سیاسی این فقیه ببینند، توصیه میکنم.