طبق گفته یکی از معترضان «وضعیت پیش از این هم مشکل بود اما قوانین جدید کمکی به بهبود شرایط نمی‌کند و فقط نابرابری را تشدید می‌کند.» در حالی که مکرون اعتراضات اتحادیه‌های کارگری و اعتصاب را در سیاست‌های دولت بی‌تاثیر دانسته است در میدان جمهوری پاریس - محل اصلی تجمعات معترضان- صحبت از تکرار اعتراضات کارگری می 1968 است و این پرسش به ذهن مردم خطور کرده که آیا فرانسه برای تکرار آن وقایع آماده می‌شود؟ این روزها شعار «دوباره شروع می‌کنیم» روی دیوارها نه به منزله تخریب بلکه به‌عنوان هشداری برای دولت فرانسه محسوب می‌شود.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ طبق گزارش‌ها، برای بیش از دو قرن، دانش‌آموزان فرانسوی با یک قانون فرسایشی سخت مواجه بوده‌اند؛ امتحانات پایان دوره دبیرستان و ارائه مقالات نفرت‌انگیز تئوریک مرتبط به آن.
اما دولت فرانسه پیشنهادی برای اصلاح عمده ساختار پذیرش دانشجو و ادامه تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها به پارلمان این کشور ارائه کرده است. پیشنهاد دولت مکرون برای اصلاح ساختار ارائه مدرک کارشناسی که پایه‌گذاری آن به سال 1808 و زمان زمامداری ناپلئون بازمی‌گردد، با مخالفت‌هایی از سوی اهالی دانشگاه و دانش‌آموزان روبه‌رو شده است. امانوئل مکرون متعهد شده است که تغییرات گسترده‌ای را در رابطه با صدور «باک» (BAC) - مدرک تحصیلی‌ای که دانش‌آموزان فرانسوی پس از اتمام مقطع دبیرستان دریافت می‌کنند و درواقع دیپلم اصلی مورد نیاز برای ادامه تحصیلات دانشگاهی است- ایجاد کند. مکرون این مساله را در طول مبارزات انتخاباتی برای تصدی پست ریاست‌جمهوری فرانسه نیز مطرح کرده و مدعی شده بود که نوجوانان این کشور آن‌طور که شایسته و بایسته است برای ورود به دانشگاه و بازار کار مدرن آماده نیستند. این اصلاحات پیشنهادی که طی ماه‌های اخیر ارائه شده است تعداد آزمون‌های «باک» را به پنج مورد کاهش می‌دهد، در حالی که یک آزمون شفاهی 30 دقیقه‌ای به آن افزوده خواهد شد. در این بین قرار است سه انتخاب موضوعی اصلی همچون علم، ادبیات و علوم اجتماعی از منابع امتحانی حذف شوند. همچنین دانش‌آموزان پیش از ورود به سال آخر تحصیلی خود در مقطع دبیرستان باید دو موضوع و رشته عمده تحصیلی و دو رشته جانبی کوچک‌تر را در کنار برنامه درسی استاندارد و معمول‌شان انتخاب کنند.
سیستم جدید به جای اینکه صرفا مبتنی‌بر نتایج آزمون‌های نهایی باشد براساس علاقه و نتایج آزمون‌های شفاهی خواهد بود. شیوه جدید که برای «باک» در نظر گرفته شده است می‌تواند علایق و نتایج آزمون‌های نهایی را با یکدیگر و به شکل یکسان مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد. طبق طرح جدید حتی برنامه‌های درسی و کلاسی نیز تا سال2021 تغییر خواهد کرد.
قرار است دو نیمسال تحصیلی جایگزین سه دوره سه ماهه تحصیلی فعلی شود و آزمون‌ها به جای یک هفته طی چند ماه از دانش‌آموزان گرفته شود.
طبق اصلاحات جدید دولت امیدوار است بتواند تخصص‌های مختلف را در سنین پایین‌تر به دانش‌آموزان آموزش دهد و با آشنا کردن آنها با این تخصص‌ها آنان را برای ورود به دانشگاه و انتخاب رشته مورد علاقه یا مشاغل جدید آماده‌تر کند.
به گفته وزیر وقت آموزش فرانسه «دانش‌آموزان می‌توانند مدرک دبیرستان را تحت شرایط واقع‌بینانه‌تری دریافت کنند؛ من نمی‌گویم که مدرک لیسانس کمتری باید ارائه کنیم بلکه باید کیفیت فارغ‌التحصیلان‌مان را بالاتر ببریم؛ «باک» باید سطح واقعی دانش‌آموزان را منعکس کند.»
تقریبا 60 درصد دانشجویان در دانشگاه موفق به گرفتن دیپلم‌های خود در سه سال اول تحصیلی می‌شوند. اما طبق گزارش‌ها، هدف اصلی از ایجاد این اصلاحات، صرفه‌جویی در هزینه‌هاست، چراکه دولت در سال گذشته حدود 71 میلیون دلار برای مراقبان و راه‌اندازی مراکز آزمون هزینه کرده بود.»
اصلاحات جدید در بوته نقد
اما اصلاحات مدنظر دولت مکرون منتقدان بسیاری دارد. آنها با زیر سوال بردن طرح جدید آموزشی دولت مدعی شده‌اند که این شیوه دانش‌آموزان را مجبور می‌کند در سنین نوجوانی بار سنگین انتخاب‌های مهمی چون انتخاب شغل را بر دوش بکشند. آنها همچنین می‌گویند که نفس برابری تحصیلی در فرانسه نیز با تصویب تغییرات جدید در معرض خطر قرار خواهد گرفت، چنانکه دانش‌آموزان خانواده‌های ثروتمندتر به احتمال بسیار نسبت به دانش‌آموزان مناطق فقیرنشین مسیر انتخابی خود را راحت‌تر طی خواهند کرد. فرانسه در حال حاضر پنج میلیون دانش‌آموز دارد و به لطف کاهش‌های ثابت مدارس، مکان کافی برای تشکیل حدود 20 درصد از کلاس‌های درس وجود ندارد؛ این امر «رقابت» نابرابری را بین ادارات آموزش و پرورش و بین مدارس در سراسر کشور ایجاد می‌کند. علاوه‌بر این، اگر چه تمام دانشگاه‌های فرانسوی تحت مدیریت وزارت آموزش و پرورش ملی هستند، مکرون می‌خواهد آنها مثل نمونه آمریکایی با یکدیگر رقابت کنند. بنابراین واضح است که بعضی از مدارس راه آسان‌تری برای ورود به دانشگاه خواهند بود، با اینکه درجه کیفی آنها نازل خواهد بود.
نخستین آزمون سیاسی ژان میشل بلانکور
ژان میشل بلانکور، وزیر آموزش فرانسه روز چهاردهم فوریه در حالی متعهد شده بود که پیش از ارائه متن نهایی اصلاحات پیشنهادی، آن را با استادان، معلمان و مربیان به اشتراک بگذارد و پیشنهادها و انتقادهای آنان را مورد ارزیابی قرار دهد که فقط چند هفته بعد مکرون از بخش دوم برنامه‌های آموزشی دولت خود رونمایی کرد؛ حذف سیستم پذیرش و سخت‌تر کردن معیارهای ورود به دانشگاه‌ها تغییری بود که صدای دانشجویان را هم درآورد و اعتراض‌های گسترده‌ای را در پی داشت. دانشجویان معترض مدعی بودند که دولت قانون دسترسی رایگان به آموزش عالی را تضعیف کرده و درست زمانی که باید سرمایه‌گذاری بیشتری در دانشگاه‌های کشور صورت گیرد دست به چنین عملی زده است.
آغاز اعتراضات و تجمعات دانشجویی سراسری
دانش‌آموزان فرانسوی در اعتراض به اصلاحات جدید در قانون ورودی دانشگاه‌ها در پاریس و چند شهر دیگر تظاهرات کردند؛ این اعتراضات در برخی شهرها تعطیلی دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها را در پی داشت. دبیرستان‌ها و دانشگاه‌های بسیاری در شهرهای نانت، مون‌پلیه، پاریس و تولوز به دلیل تجمع دانشجویان و دانش‌آموزان طی روزهای اخیر تعطیل و بسته شده‌اند. دانشجویان معترض دست‌نوشته‌هایی با خود حمل می‌کنند تحت این عنوان که «ما فقط به تغییرات مکرون در روند پذیرش دانشگاه معترض نیستیم؛ این قانون مثل اصلاحات دیگر وی فقط ساختار اجتماعی و بخش عمومی جامعه را سست خواهد کرد.»
نمی‌توانیم به عقب برگردیم
اصلاحاتی که مکرون با هدف تغییر شکل اقتصاد فرانسه، کاهش قوانین کار در بخش دولتی و سیستم حمل‌ونقل و ساختار آموزش و پرورش و آموزش عالی در نظر گرفته صدای بسیاری از مردم و سندیکا‌ها و گروه‌های چپ را درآورده است. «ادی» دانشجوی رشته جامعه‌شناسی که در اعتصاب پاریس شرکت کرده است در رابطه با شباهت اعتراضات اخیر با وقایع ماه می 1968 می‌گوید: «صادقانه بگویم شرایط اکنون کاملا متفاوت از وقایع می 1968 است؛ اگر اعتراضات آن سال در مورد شکل و ساختار جامعه بود، اعتصابات اخیر در مورد نظام اجتماعی فرانسه و حفاظت از بخش عمومی است.»
اتحاد معترضان و احتمال تکرار می 1968
به‌رغم گسترش اعتراضات، مقامات دولت استدلال می‌کنند که تغییرات در روش ورود به دانشگاه برای حل مشکلات ضروری است، چراکه فقدان تخصص در دبیرستان و ناتوانی در انتخاب دانشجویان منجر به افت تحصیلی در دانشگاه شده است. طبق گزارش‌ها حدود 60 درصد از دانش‌آموزان در فرانسه نمی‌توانند اولین سال تحصیل در دانشگاه را بگذرانند. سه‌شنبه، کارکنان ایرباس فرانسه، کارگران بخش جمع‌آوری زباله‌ها و برخی کارگران بخش انرژی، همراه با رانندگان قطار، راهپیمایی‌های اعتراضی جداگانه‌ای را انجام دادند که به فضای نارضایتی رو به رشد فرانسه دامن زد. این در حالی است که به گفته یکی از دانشجویان معترض، «فقط چند هفته تا امتحانات و آزمون پایان دوره مانده است و ما فقط یک دوره کوتاه برای نشان دادن اعتراض‌مان داریم؛ بنابراین نمی‌توانیم عقب‌نشینی کنیم.»
با اینکه اصلاحات جدید طرفدارانی نیز در میان دانشجویان و دانشگاهیان دارد برخی استدلال می‌کنند که قوانین جدید سنت تحصیلات دانشگاهی فرانسه را از بین می‌برد و در واقع حمله به اصل برابری انسان‌ها در قانون اساسی فرانسه محسوب می‌شود. طبق گفته یکی از معترضان «وضعیت پیش از این هم مشکل بود اما قوانین جدید کمکی به بهبود شرایط نمی‌کند و فقط نابرابری را تشدید می‌کند.» در حالی که مکرون اعتراضات اتحادیه‌های کارگری و اعتصاب را در سیاست‌های دولت بی‌تاثیر دانسته است در میدان جمهوری پاریس - محل اصلی تجمعات معترضان- صحبت از تکرار اعتراضات کارگری می 1968 است و این پرسش به ذهن مردم خطور کرده که آیا فرانسه برای تکرار آن وقایع آماده می‌شود؟ این روزها شعار «دوباره شروع می‌کنیم» روی دیوارها نه به منزله تخریب بلکه به‌عنوان هشداری برای دولت فرانسه محسوب می‌شود.
* گزارش از سیداحمد موسوی
