خبرنامه دانشجویان ایران: میثم قاسم‌زاده*// قیمت ارز در ایران معمولا در آذر و دی ماه هرسال و همزمان با ایام کریسمس، دچار یک افزایش نسبی می‌شود که این اتفاق در آذر و دی ماه 96 نیز اتفاق افتاد و این رویداد به صورت زنجیروار با برخی از اتفاقات دیگر مصادف شد. پس از افزایش قیمت ارز در ماه‌های آذر و دی، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که من برای آخرین بار است که برجام را تمدید می‌کنم و در همین رابطه فرصتی چهارماهه برای اصلاح برجام تعیین کرد. این اظهارات رئیس جمهور آمریکا مبنی بر خروج از برجام باعث شد التهاب دیگری در بازار ارز رخ دهد و باز هم شاهد افزایش قیمت ارز بودیم.
علاوه بر اتفاقات مذکور، اقدامات غیرعلمی و نسنجیده‌ای از سوی دستگاه‌های نظارتی کشور و بانک مرکزی صورت پذیرفت که موجب شد بر افزایش قیمت ارز دامن زده شود. برای مثال اقداماتی همچون دستگیری خریداران و فروشندگان بازار ارز، پلمپ برخی از صرافی‌ها، مسدود کردن برخی از حساب‌ها صورت گرفت و علاوه بر این‌ها یک سری محدودیت‌های فروش وضع شد که نتیجه این عملکرد چیزی جز افزایش قیمت ارز نبود.
پس از این با فرارسیدن عید نوروز و داغ شدن بازار سفرهای نوروزی به خارج از کشور، طبیعتا تقاضای ارز افزایش یافته و در پی آن قیمت دلار بالا رفته و به حدود پنج هزار تومان رسید. ماجرا به همین ختم نشد و رئیس جمهور آمریکا با برکناری تیلرسون و اضافه کردن جان بولتون به بدنه دولت خود و در پی این عزل‌ها و انتصاب‌ها، موضع‌گیری علیه برجام موجب شد قیمت دلار باز هم رو به فزونی بگذارد و همه این اتفاقات در حالی بود که مسئولین دستگاه دیپلماسی کشورمان سکوت کرده و در این زمینه اظهارنظری نمی‌کردند و این موضع منفعلانه بر التهابات بازار ارز تاثیر گذاشت.
اینکه دولت ارز را تک نرخی کرده است و عدد 4200 تومان را برای آن درنظر گرفته است، به زعم اکثر کارشناسان معتقدند بازگشت قیمت دلار به زیر 4500 تومان در کوتاه مدت بسیار دور از ذهن است و احتمالا دولت هم به این موضوع واقف است و به همین دلیل رقم 4200 تومان را تعیین کرده ولی درواقع هدفش همان 4500 تومان است. درواقع می‌توان گفت اقدام دولت در تعیین نرخ 4200 تومان بیشتر جنبه روانی دارد و احتمالا به یک موفقیت نسبی در زمینه کنترل بازار دست پیدا خواهد کرد اما اینکه قیمت دلار به 4200 بازگردد بسیار بعید است.
اگر دولت قصد دارد نقدینگی را از سمت بازار ارز خارج و مردم را خروج از بازار خرید و فروش ارز تشویق کند و این نقدینگی را به سمت بانک هدایت کنند تا التهابات بازار کاهش پیدا کند، باید سود سپرده‌های بانکی یک ساله را از 20/5 درصد به حداقل 22 درصد برساند تا مردم ترغیب شده و پول را از بازار ارز خارج کنند. علاوه بر این مسئولان وزارت امور خارجه باید درباره برجام شفافانه اظهارنظر کنند و اجازه ندهند آمریکا از آن به عنوان اهرم فشار استفاده کند. علاوه براین، مسئولان دولتی باید توجه کنند که برخوردهای «گازانبری» همچون دستگیری خریداران و فروشندگان و یا محدودیت‌های دیگری که در این باره وضع می‌شود برای کنترل بازار ارز بی‌فایده است و نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت. برای نمونه گفته می‌شود قرار است از کسانی که ارز خریداری کرده‌اند مالیات اخذ شود و این در حالی است که عمده خرید و فروش‌های ارز در غیر از صرافی‌ها انجام می‌شود و مشخصاتی از خریدار و فروشنده در دست نیست.
* کارشناسی ارشد علوم اقتصادی
