خبرنامه دانشجویان ایران: محمد جعفری// در شرایطی که بار دیگر قیمت دلار از 6200 تومان عبور کرده، در آستانه ماه مبارک رمضان قیمت هر کیلو مرغ به مرز 8000 تومان رسیده و چند روز مانده به موعد 22 اردیبهشتماه برجام بیش از همیشه بلاتکلیف مانده، موضوع فیلترینگ تلگرام بار دیگر به مساله اصلی دولت تبدیل شده است؛ این را میتوان از پست اینستاگرامی اخیر رئیسجمهور فهمید.
روحانی در ادامه مواضع سینوسی دولتیها درباره فیلترینگ تلگرام بار دیگر بر این تصمیم تاخت و مدعی شد که دولت تحت امرش هیچگونه همراهیای در این فرآیند نداشته است. در این پست ضمن تاکید بر اینکه فیلتر و مسدودسازی اخیر تلگرام نه توسط دولت اجرا شده و نه مورد تایید دولت است، آمده: «طی نشدن مراحل قانونی امور اجرایی که با استفاده از ابزار قهریه و قضائیه صورت بگیرد، در تعارض با شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» و در نقطه مقابل دموکراسی قرار دارد. اگر در عالیترین سطح نظام، تصمیمی برای محدود کردن یا مسدودسازی ارتباطات مردم گرفته شده است، باید صاحبان واقعی این کشور که مردم هستند، در جریان امور قرار بگیرند.»
این اظهارات البته در حالی مطرح میشود که هنوز زمان زیادی از کوچ دستگاههای دولتی از تلگرام و دستور صریح معاون اول دولت در این خصوص، اظهارات دبیر شورای عالی فضای مجازی مبنیبر مطالبه چند ماه قبل رئیسجمهور جهت خروج کشور از تلگرام و... که همگی نوعی آمادهسازی افکار عمومی برای فیلترینگ تلقی میشد، نگذشته. حالا اما بعد از همه کش و قوسها، پست اینستاگرامی حسن روحانی، ماجرا را وارد مرحله جدیدی کرده است.
هرچند موضوع، نسبت به باقی مسائل کشور از جمله بحران اشتغال، وضعیت دلار، افزایش قیمت تکاندهنده مسکن و... تا حد زیادی فرعی است، اما به هر ترتیب حالا افکار عمومی را حسابی به خود درگیر کرده. رئیسجمهور در حالی در جایگاه مخالف ایستاده که قرائن زیادی از همراهی دولت با فیلترینگ تلگرام حکایت دارد.
روشنترین این قرائن، تاکیدات چندباره دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره مضرات این پیامرسان و لزوم مسدودسازی آن بود که طی هفتههای گذشته بارها در رسانهها منتشر شد. البته با مواضع اخیر روحانی در جایگاه رئیس این شورا حالا ابهاماتی جدی در این رابطه پدید آمده است. از جمله آنکه چگونه قابلتصور است که رئیس شورا راه خود را میرود و دبیر و سخنگوی آن هم راه خود را؟ مگر میشود رئیس شورایعالی فضای مجازی مخالف فیلتر کردن تلگرام باشد و دبیر شورایعالی مجازی از لزوم فیلترینگ تلگرام بگوید و مخالف رئیس شورا تصمیم بگیرد و اظهارنظر کند؟
لازم به یادآوری است که همین چندی پیش، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور تصریح کرده بود تصمیمگیری درباره فیلترینگ تلگرام در شورای عالی فضای مجازی انجام میشود. اعضای حقوقی این شورا عبارتند از: رئیسجمهور، رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس، رئیس سازمان صدا و سیما، دبیر شورای عالی فضای مجازی، دادستان کل کشور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر اطلاعات، وزیر آموزش و پرورش، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، رئیس سازمان تبلیغات، فرمانده سپاه و فرمانده نیروی انتظامی. همانطور که ملاحظه میشود 9 نفر از 17 عضو حقوقی این شورا که شواهد حاکی از تصمیم قطعی آنها برای فیلترینگ تلگرام است، به صورت رسمی عضو دولت هستند.
فکتهای صریحتری هم البته در اینباره وجود دارد؛ روز گذشته حجتالاسلام محسنی اژهای در دیدار با اعضای فراکسیون امید آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت که این موضوع به درخواست شورای عالی فضای مجازی برمیگردد. این را بهرام پارسایی، سخنگوی فراکسیون امید در توضیح جزئیات جلسه روز گذشته میگوید. علی ساری، نماینده مردم اهواز در مجلس و عضو این فراکسیون نیز همین گفتهها را تایید میکند. براساس روایت او از صحبتهای معاون اول قوه قضائیه، دستگاه قضا پس از جلسات متعدد کارشناسی و با تصمیم شورای عالی فضای مجازی به این حکم رسیده است.
به این موارد البته گفتههای روز گذشته محمدجواد ابطحی، نماینده مردم خمینیشهر به روزنامه وطن امروز را هم باید اضافه کرد. آنطور که این نماینده میگوید، رئیسجمهور روز 25 دیماه در یک نامه 6 بندی خطاب به وزیر ارتباطات درباره فضای مجازی دستور فیلترینگ تلگرام را صادر میکند. ابطحی که میگوید خود، نامه را رویت کرده، ادامه میدهد که این نامه با ردهبندی «خیلی محرمانه» ارسال شده و هم اینک نیز در اختیار برخی مسئولان قرار دارد. او که از گفتههایش مطمئن به نظر میرسد، حتی تصریح میکند که اگر آقای روحانی منکر است، بگویید همین نامه را منتشر کنند.
مجموعه این اصرار و انکارها حالا شرایطی را پدید آورده که حامیان دولت را هم حسابی سردرگم کرده است. تذکر شفاهی دیروز مصطفی کواکبیان را باید به پای همین سرگیجه نوشت. عضو فراکسیون امید با اشاره به سوال مردم از نمایندگانشان درباره موضع واقعی رئیسجمهور، خواستار حضور روحانی در مجلس شد و گفت: «اگر رئیسجمهور مخالف فیلترینگ تلگرام است، چرا بعضیها میگویند وی مخفیانه موافقت کرده است. اگر موافق است، چرا میگوید من مخالفم. در هر صورت باید برای مردم و نمایندگان به صراحت درباره این موضوع توضیح بدهد.»
حس سر کار بودن و بلاتکلیفی حالا در میان بدنه اجتماعی حامی دولت هم فراگیر شده و خیلیها را به این باور رسانده که مواضع رسانهای روحانی با واقعیت دیدگاههایش تا حد زیادی متفاوت است. حسین کمالی، دبیرکل حزب اسلامی کار با اشاره به آخرین مواضع روحانی درباره تلگرام، سخندرمانی رئیسجمهور را باعث از بین رفتن اعتماد عمومی نسبت به مسئولان و دولت میداند و میگوید: «مردم دیگر به ایشان و صحبتهایشان اعتماد ندارند. روندی که آقای روحانی پیش گرفته، بهگونهای است که به نظر میرسد او مرد وعدههاست، نه مرد عمل!» سنجش میزان صحت و سقم این اظهارات هرچند امروز هم کار سختی نیست، اما روزها و هفتههای آینده احتمالا خیلی چیزها را روشن خواهد کرد.