به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ متن سخنرانی فرشاد مطبوع، دانشجوی دکترای مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی شریف و نماینده بنیاد ملی نخبگان را در ادامه می‌خوانید:
به نام خدا
آقا سلام علیکم
با اجازه
با عرض سلام و احترام خدمت حضرتعالی، حضار گرامی و با آرزوی قبولی طاعات و عبادت همگان ان شاء الله
همه می دانیم که عقب ماندگی تاریخی کشور در حوزه توسعه فناوری باعث گردید تا زیست بوم نوآوری با هدایت و حمایت حضرتعالی و با تلاش به نسبت قابل قبول معاونت علمی و فناوری در این سال ها شکل بگیرید. اما باوجود شکل گیری 3500 شرکت های دانش بنیان، هم چنان لازم است فعالیت های جدی دیگری برای جهش اقتصادی و تأثیر مستقیم نوآوری در اقتصاد کشور انجام شود. حاکمیت برای رشد نوآوری وظایفی را بر عهده دارد که این جانب به اقتضای وقت سه کارکرد مهمی که کمتر موردتوجه قرارگرفته و دو چالش اقتصاد دانش بنیان را ارائه می نمایم.
1- سرمایه انسانی
نیروی انسانی متخصص، باانگیزه و متعهد به اعتلای کشور، پایه اصلی شکل گیری جامعه دانش بنیان است. در حال حاضر بهترین استعدادها و سرمایه های انسانی کشور در دانشگاه ها مشغول به فعالیت هستند؛ اما سیاست های حاکم بر وزارت علوم به صورتی نیست که در مسیر تسهیل تربیت نیروی انسانی خلاق و کارآفرین قرار گیرد. چراکه شما بهتر می دانید حیات و ممات دانشجو و استاد- وابسته به تعداد مقالات است و جایگاه رتبه و درآمد اساتید مبتنی بر انجام فعالیت های نوآورانه مربوط به مشکلات کشور نیست. هم اکنون دانشجوی تحصیلات تکمیلی به جای تجربه کردن فضای واقعی کسب وکار دانش بنیان در پروژه های کشور، باید مسیر ارتقای رتبه اساتید در مسیر را طی کنند.
لذا پیشنهاد می شود که چهارچوبی بین معاونت علمی و وزارت علوم تعریف شود تا دستاوردهای نوآورانه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در شرکت های دانش بنیان، همانند اساتید به عنوان امتیاز پژوهشی هم طراز مقالات در نظر گرفته شود.
2- مشروعیت نوآوری
حضرتعالی در سخنرانی های خود اشاره کرده اید که دوران مونتاژ به پایان رسیده است و باید به بخش طراحی ورود جدی شود. ورود جدی به فضای طراحی در صنعت کشور، نیازمند اعتماد کردن به فناوری و مشروعیت بخشیدن به نوآوری است که بررسی های میدانی حاکی از وجود دو چالش در این مسیر است. یک وجود مدیران جسورصنایع که بتوانند ریسک نوآوری را بپذیرند. دوم مقرراتی که اجازه بهره گیری از نوآوری را به مدیران بدهد. به عنوان نمونه دریکی از بخش های صنعت نفت کشور از محصول دانش بنیانی که هیچ گونه مشابه خارجی نداشته ؛استفاده شد و به گزارش مدیران آن صنعت، افزایش درآمد چند ده میلیون دلاری و کاهش محسوس مصرف انرژی در یک ماه محقق شد. این اتفاق به هیچ وجه امکان پذیر نبود مگر با حضور مدیری جسور و علاقه مند به نوآوری.اما این تیم مدیریتی، تشویق نشد بلکه مورد بی مهری نیز قرار گرفت. چراکه دیوان سالاری و فرآیندهای سنتی، رژیم جاری بر قوانین و آیین نامه های فعلی کشور هستند.
لذا ضروری است که اولاً مدیران شجاع در صنایع پیشران کشور ازجمله صنعت نفت، نیرو و کشاورزی شناسایی شوند و موردحمایت قرار بگیرند و آئین نامه های مبتنی بر نوآوری و خطرپذیری به عنوان متمم آیین نام های فعلی دستگاه های اجرایی تدوین و ابلاغ شود تا ملزومات قانونی به کارگیری نوآوری فراهم آید. در این صورت است که چندین هزار کالا و خدمات دانش بنیان می توانند با شتاب بیشتری در صنایع کشور مورداستفاده قرار گیرد.
3- شکل دهی به بازار نوآوری
هم چنان در اقتصاد کشور، دولت بزرگ ترین بازار خرید کالا و خدمات محسوب می شود.ساختارهای بازرگانی و قانون مناقصات باعث شده که خریدها در دستگاه های دولتی، شبه دولتی و پیمانکاران آن ها، به صورت سریع ترین و آسان ترین راه یعنی واردات انجام می شود. تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که دولت بنگاه های اقتصادی را موظف به استفاده از کالای داخلی کرده است که به عنوان نمونه شرکت زیمنس آلمانی توربین ساز به جاری خرید قطعات پیشرفته آن از یک شرکت آمریکایی ،فقط از شرکت آلمانی این قطعه را خریداری می کند.
اما بااین وجود هنوز در پروژه های جاری صنعت نفت و نیرو، توربین، شیرهای کنترلی و خیلی از تجهیزات فناورانه که به لحاظ کیفیت و قیمت مورد تائید دستگاه متقاضی است؛ علی رغم منع قانونی، خرید خارج می شود.
پیشنهاد می شود به منظور تمرکز ویژه و تخصصی روی خریدهای دستگاه های دولتی و شبه دولتی و پیمانکاران آن ها؛ نهادی شبیه به معاونت علمی برای توسعه بازار داخلی در کشور ایجاد شود ؛ بازار را رصد کند، شناسایی فرصت ها کند، با دستگاه های متقاضی وارد تعامل و رایزنی شود. علاوه بر آن ضروری است مأموریت معاونت علمی و فناوری تکمیل شود و مشروعیت بخشیدن به نوآوری و شکل دهی بازار فناورانه به عنوان اصلی ترین سیاست این نهاد جایگزین سیاست شناسایی و ارزیابی شرکت های دانش بنیان شود.
اما دو سد بزرگ
قوانین پیچیده و ضد تولید ملی یکی از بارزترین موانع کسب وکارها در کشور محسوب می شود. شاخص ترین آن ها سازمان معیوب تأمین اجتماعی و قانون مالیات بر ارزش افزوده است که نه تنها شرکت های دانش بنیان بلکه کلیه بنگاه های تولیدی را از حرکت بازمی دارد. این دو به نحوی گریبان گیر تولید داخل شده که اثرات آن از تحریم های اولیه و ثانویه، کمتر نبوده و به یک خود تحریمی دائمی تبدیل شده است.
1- سازمان تأمین اجتماعی
نهادی زورگو به نام سازمان تأمین اجتماعی که خود مصداق عبارت " فان شاهد هو الحاکم"بوده؛ خود قانون گذاری می کند، به سراغ شرکت ها می رود، صدور حکم کرده و اجرا می نماید. اجراییه ای که نه به نفع کارفرما است و نه کارگر؛ فقط به نفع خودش است. این سازمان به بهانه ارائه یک خدمت واحد به بنگاه های اقتصادی، به دفعات هزینه دریافت می کند آن هم کاملاً غیرمنصفانه و انحصاری؛ و به هیچ شخص و نهادی هم پاسخ گو نیست. تجربه ای مختصر از تعامل شرکت های دانش بنیان با سازمان تأمین اجتماعی مکتوب شده است که در صورت صلاحدید خدمت شما تقدیم می شود.
ضروری است که در شرایط فعلی اقتصاد ماده 41 قانون تامین اجتماعی حذف شود و برنامه ای برای خروج این سازمان از انحصار در دستور کار قرار بگیرد.
2- قانون مالیات بر ارزش افزوده
هم چنین سال 1387 قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران بر اساس توصیه صندوق بین المللی پول با هدف ایجاد شفافیت تصویب شد. اما به دلیل نبود زیرساخت های اجرایی، در تحقق اهداف اولیه خود، تا به امروز بازمانده است. در مقابل نیز مالیاتی که قرار بود بر دوش مصرف کننده نهایی باشد علاوه بر پرداخت توسط مصرف کننده،از تولیدکننده نیز چندین بار به صورت مضاعف دریافت می شود که موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات و کاهش قدرت رقابت پذیری با کالای خارجی شده است.
پیشنهاد می شود که تا زمان تکمیل زیرساخت های این قانون، فشار سهمگین مالیات بر ارزش افزوده با کاهش نرخ فعلی بر روی تولیدکننده کاسته شود.
جناب آقای دکتر ستاری ضمن تشکر از زحمات شما، امروز دیگر نباید نگران افزایش یا کاهش تعداد شرکت های دانش بنیان بود، به لطف خدا موجی از علاقه مندی نسل جوان برای ورود به عرصه دانش بنیان وجود دارد. علاوه بر اینکه با همین این لشکر 3500 تایی از شرکت های دانش بنیان، و جوانان نخبه ، مسئله فناورانه ای نیست که یارای مقابله با آن وجود نداشته باشند؛ البته اگر موانع از پیش روی نسل جوان انقلابی برداشته شود.
