توانبخشی کودکان مبتلا به اتیسم با سامانه‌های هوشمند

به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از مهر؛ دکتر علی مقداری مجری طرح بکارگیری فناوری رباتیک و سامانه های هوشمند در توانبخشی افراد مبتلا به بیماری اتیسم اظهار کرد: هدف از انجام این پژوهش، استفاده­ عملی از ربات­ های انسان ­نمای واقعی و مجازی در مداخلات بالینی و تدوین آیتم­ های درمانی مناسب در قالب بازی­ های آموزشی-درمانی در جهت ارتقای مهارت ­های تقلیدی، توجه اشتراکی و اجتماعی کودکان مبتلا به اتیسم است.

وی گفت: این طرح به بررسی تأثیر فناوری­های رباتیک و سامانه­ های هوشمند به عنوان دستیار درمانگر در توانبخشی و آموزش کودکان مبتلا به اتیسم به عنوان یکی از اولین گروه­ های به­ کارگیرنده­ این فن­اوری در ایران می­ پردازد.

مجری این طرح پژوهشی افزود: کودکان مبتلا به اتیسم بر خلاف عدم توانایی شان در برقراری ارتباط با کودکان همسن خود، معمولاً به صورت طبیعی با تکنولوژی ­ها درگیر می­ شوند و ربات ­ها و سامانه ­های واقعیت مجازی از جمله بارزترین این تکنولوژی­ ها هستند که نسبت به اسباب­ بازی­ های غیرهوشمند و کم­ تحرک، جذاب ­تر و توانمندتر بوده و در عین حال از انسان­ها و سایر موجودات اجتماعی به عنوان منابع ایجاد سردرگمی و استرس برای کودکان طیف اتیسم، پیچیدگی کمتری دارند.

وی خاطر نشان کرد: در این طرح ابتدا مقبولیت سه تکنولوژی  رباتیک، واقعیت مجازی و همچنین تبلت روی کودکان اتیستیک مورد مطالعه قرار گرفت و نتایج به­ دست ­آمده در این پژوهش، حاکی از مقبولیت ۷۰ درصدی ربات­ های واقعی، ۶۵ درصدی ربات­ های واقعیت مجازی و ۱۰۰ درصدی بازی اندرویدی در اولین تعامل این کودکان با چنین وسایلی است.

مقداری اضافه کرد: در ادامه اجرای این برنامه با کمک هر یک از این سه نوع فن­اوری ، سناریوها و بازی­ های آموزشی-درمانی مختلفی با تکیه بر مهارت­ های تقلیدی و توجه ­اشتراکی در حوزه­ رباتیک و سیستم ­های واقعیت مجازی تدوین شد و در قالب برنامه­ های مداخلات بالینی جلسات خط پایه، آموزش و پیگیری بر روی تعدادی آزمودنی مبتلا به اتیسم انجام شد.

به گفته وی در حالی که کودکان طیف اتیسم تمایل کمی به ایجاد برقراری ارتباط با کودکان عادی همسن خود دارند، به نظر می ­رسد بتوان از ربات ­های واقعی یا واقعیت مجازی به عنوان دوست یا کمک-درمانگر، جهت آموزش مهارت­ های مختلف اجتماعی و شناختی تقلیدی، توجه اشتراکی، نوبت­ گیری و  نظریه ذهن استفاده کرد. این درحالی است که کودک عادی به واسطه­ ارتباط با کودکان و بزرگسالان دیگر مهارت هایی را در سال ­های اولیه­ زندگی خود می ­آموزد.

مجری طرح بکارگیری فناوری رباتیک و سامانه‌های هوشمند در توانبخشی افراد مبتلا به اتیسم در کشور خاطر نشان کرد: نتایج تحلیل­ های اولیه، نشان از ارتقای مهارت­ های اجتماعی و کاهش نشانگان اتیسم در آزمودنی ها دارد و همچنین مشاهده شد که فن­اوری واقعیت مجازی نیز این ظرفیت را دارد تا به عنوان یک ابزار مناسب برای آموزش و توانبخشی کودکان طیف «اتیسم» به خصوص کودکان با عمکلرد بالا مورد استفاده قرار گیرد.

مقداری با بیان اینکه در اجرای این طرح میان رشته ای چهار محقق دیگر مشارکت دارند ، یادآور شد: «رباتیک اجتماعی و شناختی» به عنوان یک مفهوم جدید در ادبیات پژوهشی رباتیک، از ربات هایی سخن به میان می آورد که با انسان ها تعاملات عاطفی، کلامی، شنیداری و یا بینایی داشته و به عنوان دوست، همدم، دستیار معلم و یا کمک درمانگر وارد زندگی افراد، به خصوص کودکان با نیازهای ویژه یا سالمندان می شوند.

وی با اشاره به اینکه  امروزه از ربات های اجتماعی در حوزه های مختلف تحقیقاتی، سرگرمی، آموزش و همچنین کمک به انسان ها در جهت ارتقای برخی ضعف ها و کاستی ها ناشی از ناتوانی های جسمانی استفاده می شود، گفت: با کمک ربات های اجتماعی و شناختی و برقراری تعامل مناسب، می توان به افراد با نیازهای ویژه نظیر افراد مبتلا به بیماری اتیسم، ناشنوایان و نیز سالمندان دارای بیماری آلزایمر کمک چشمگیری کرد.

به گفته این محقق علوم شناختی نتایج پژوهش ها در حوزه رباتیک اجتماعی و شناختی نشان دهنده آن است که با استفاده از این حوزه می توان روند آموزش و درمان افراد با نیازهای ویژه در سطح کشور را سرعت بخشید و هزینه های تحمیلی بر جامعه را کاهش داد.