به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تامین تقاضای برق مصرفی در زمان اوج بار همواره از دغدغه‌های مسئولان دولتی بوده است. با توجه به کاهش حجم بارندگی‌های سال جاری و در نتیجه کاهش توان تولیدی نیروگاه‌های برقآبی، تامین توان مصرفی مشترکین به یک بحران در سال جاری تبدیل شده و خاموشی‌های متعدد نیز گواه بر این مطلب است. در آخرین اظهارنظر وزیر محترم نیرو نیز میزان کمبود توان تولیدی در زمان اوج بار حدود 5300 مگاوات اعلام شده است.
قطعا یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش تقاضای مصرفی در زمان اوج بار، استفاده از یک شیوه مناسب قیمت‌گذاری است که در بسیاری از کشورهای دنیا تجربه شده است. برای مثال شیوه قیمت‌گذاری مناسب در ایالت‌های مختلف آمریکا منجر به کاهش 46 درصدی توان مصرفی در ساعات بحرانی این کشور شده است.
* نظام قیمت‌گذاری فعلی برق خانگی در زمان اوج بار
در حال حاضر نظام تعرفه‌گذاری برق در زمان اوج بار به این شکل است که در مناطق عادی به مقدار 45 تومان بر هر کیلووات ساعت مصرف در ساعات اوج بار به قبوض برق اضافه شده و اعداد جریمه نیز برای مناطق گرمسیری 1و 2 با ضرایب 1/3 و 2/3 محاسبه می‌شود. درواقع بررسی قیمت‌های جریمه اوج بار از سال 90(بعد از هدفمندی) تاکنون نشان می‌دهد که در این سال‌ها قیمت جریمه اوج بار برابر قیمت پله اول تعرفه در نظر گرفته شده است.
از آنجایی که قیمت‌های برق به طور پلکانی افرایش یافته اما قیمت جریمه، ثابت و برابر پله اول در نظر گرفته می‌شود، در نتیجه درصد افزایش بهای کل قبض برای مشترکین کم‌مصرف بیش از مشترکین پرمصرف بوده و میزان اثرگذاری این شیوه قیمت‌گذاری کاهش می‌یابد.
این موضوع به خوبی در شکل زیر مشاهده می‌شود:
به نظر می‌رسد که درنظر گرفتن یک جریمۀ ثابت برای همه مشترکین پرمصرف و کم‌مصرف کاملا اشتباه و غیرموثر است. بایستی به هنگام قیمت‌گذاری به این نکته توجه داشت که غالب مشترکین کم‌مصرف در زمان اوج بار از حداقل وسایل ضروری استفاده می‌کنند و نبایستی انتظار داشت که میزان مصرف خود در زمان اوج بار را چندان کاهش دهند. حال آنکه مشترکین پرمصرف می‌توانند با اصلاح رفتار خود و اجتناب استفاده از وسائل غیرضروری (مانند ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، خشک‌کن، سونا و غیره) در زمان اوج بار، توان مصرفی خود را در زمانهای حساس کاهش دهند و یا اینکه بهای واقعی برق خود را در زمان اوج بار پرداخت کنند.
در واقع می‌توان گفت که مقدار جریمه یا تخفیف در مقایسه با قیمت برق مصرفی در مشترکین پرمصرف کمتر از مشترکین کم‌مصرف احساس می‌شود. به همین دلیل در مجموع به نظر می‌رسد که باحفظ نظام تعرفه‌گذاری موجود، مشترکین پرمصرف نه تنها بهای برق خود در زمان اوج بار را پرداخت نمی‌کنند بلکه انگیزه‌ای هم برای کاهش مصرف خود در زمان اوج بار را ندارند.
* پیشنهادی برای اصلاح الگوی مصرف
برای کاهش توان مصرفی زمان اوج بار ضروری است تا قیمت‌گذاری برق در این ساعات با تمرکز بر مشترکین پرمصرف صورت بگیرد و نه مشترکین کم‌مصرف. در همین راستا مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است که قیمت برق 25% مشترکین پرمصرف را افزایش داده و تمامی درآمد حاصل از آن به مشترکین کم‌مصرف یعنی 75% مردم پاداش داده شود. با توجه به تجربیات دنیا، این شیوه پیشنهادی قطعا بر کاهش اوج مصرف برق موثر بوده و بخش قابل‌توجهی از بحران برق سال جاری را حل خواهد کرد.
