به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فرهیختگان، تحصیل در دانشگاه شرایط کاملا متفاوتی نسبت به تحصیل در دوران مدرسه دارد؛ شرایطی که گاه باعث می‌شود دانشجو احساس کند دیگر از سختی‌های گذشته خبری نیست و نیازی نیست برای کسب نمره بالا در هر درس خودش را به آب و آتش بزند، اما در مقابل برای قشر خاصی از دانشجویان که با نقص جسمانی روبه‌رو هستند و جزء معلولان جامعه به حساب می‌آیند، شرایط کاملا متفاوت است و تحصیل در همین دانشگاه‌ها که تفریحگاه بسیاری از دانشجویان به شمار می‌رود، سختی‌های زیادی را به آنها تحمیل می‌کند؛ سختی‌هایی که گاه به دلیل نبود منابع درسی برای دانشجویان نابینا و کم‌بینا به خط بریل خود را نشان می‌دهد، گاه به دلیل معماری ساختمان دانشکده‌ها برای دانشجویانی که معلولیت حرکتی دارند، ظاهر می‌شود و گاه نبود تجهیزات و امکانات مناسب برای این قشر از دانشجویان.
طبیعتا دانشجویانی که با معلولیت جسمانی روبه‌رو هستند، همانند سایر دانشجویان از حق تحصیل در دانشگاه‌ها برخوردارند؛ حقی که در همه کشورهای دنیا شناخته شده است و هیچ کس نمی‌تواند دانشجویان را از این حق خود محروم کند. با این حال برخی کشورها بسترهای لازم را برای تحصیل این دسته از دانشجویان با توجه به شرایط جسمانی‌شان فراهم کرده است، در حالی که برخی دیگر از کشورها از جمله ایران هنوز نتوانسته‌اند دانشگاههای مختص تحصیل این دانشجویان را ایجاد کنند. هرچند قطعا ساخت دانشگاه‌هایی که بتواند پذیرای دانشجویان معلول باشد، با توجه به تفاوت معلولیت آنها کار چندان راحتی نیست، اما با وجود همه مشکلات برخی از دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه تهران و علامه طباطبایی که تعداد نسبتا زیادی از دانشجویان معلول را در خود جای داده‌اند، با راه‌اندازی مراکزی از جمله کتابخانه‌های مجهز و ویژه این افراد توانسته‌اند بخشی از مشکلات آنها را برطرف کنند. از سوی دیگر تنها 45/0 درصد از دانشجویان ایرانی مبتلا به معلولیت هستند؛ آماری که نسبت به جمعیت بالای دانشجویی در کشور رقم بسیار پایینی محسوب می‌شود و نشان می‌دهد تنها بخش کوچکی از جامعه دانشجویی با محدودیت انتخاب رشته مواجه هستند؛ محدودیتی که به لحاظ شرایط جسمانی آنها ایجاد می‌شود و هیچ راهکاری نیز برای آن وجود ندارد، اما این مساله دلیل موجهی برای نادیده گرفتن این قشر از دانشجویان نیست؛ اما قطعا می‌توان گام‌هایی در راستای حل برخی از مشکلات اساسی آنها از قبیل گسترش منابع درسی به خط بریل، فراهم کردن شرایطی برای تردد راحت‌تر دانشجویان با معلولیت حرکتی و... فراهم کرد.
به‌رغم اینکه سال گذشته انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی کشور از تصویب لایحه حمایت از حقوق معلولان در مجلس خبر داده و عنوان کرد: «در موضوع تحصیل معلولان با تصویب ماده‌ای از این لایحه در مجلس، آموزش عالی در واحدهای آموزشی وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم، بهداشت و دیگر دستگاه‌های دولتی و نیز دانشگاه آزاد اسلامی و سایر مراکز آموزش عالی غیردولتی برای معلولان رایگان است.» اما این مقوله تا به امروز در کشورمان مغفول مانده و مسئولان ذی‌ربط تنها به اختصاص کمک‌هزینه تحصیل به معلولان بسنده کرده‌اند؛ کمک‌هزینه‌ای که در برخی دهه‌ها و سال‌ها در عمل به فراموشی سپرده شده بود و دانشجویان معلول خود مجبور به تامین آن می‌شدند. هرچند چند سالی است این موضوع از سوی مسئولان مورد تاکید قرار گرفته و سال گذشته علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره حوزه آموزش عالی دانشجویان معلول گفته بود: «به دنبال پرداخت هزینه تحصیل افراد معلول هستیم و قصد داریم به‌عنوان مشاوران معلولان در دانشگاه‌ها حاضر شویم، به‌طوری که معلول بعد از خروج از آموزش عالی آموزش‌های جانبی و تکمیلی را دیده باشد.» اما در عمل این تسهیلات آن‌گونه که باید نمی‌تواند باری از روی دوش این قشر از دانشجویان بردارد؛ تسهیلاتی که برای دریافت آن دانشجویان باید درگیر بوروکراسی اداری نفسگیر شوند؛ بوروکراسی‌ای که گاه به قدری طولانی می‌شود که برخی دانشجویان از خیر دریافتش می‌گذرند.
تحصیل دانشجویان معلول در برخی کشورها از جمله فنلاند شرایط متفاوتی نسبت به ایران دارد و این کشور با ایجاد آموزشگاه‌های ویژه این افراد، اختصاص کمک‌هزینه رفت و آمد به محل تحصیل، کمک‌هزینه تحصیلی و مشاوره برای انتخاب حرفه توانسته بسیاری از مشکلات را از سد راه این قشر بردارد. به عبارت دیگر، این دسته از دانشجویان نه‌تنها می‌توانند در دانشگاههای عادی تحصیل کنند، بلکه معلولان، بیماران با دوران بیماری طولانی و جوانان و بزرگسالانی که به نوعی نیاز به کمک‌های تخصصی دارند، می‌توانند در آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای ویژه‌ای که مختص این افراد است، تحصیل کنند. فنلاند نه‌تنها به دانشجویان معلولی که از خدمات حمل‌ونقل ویژه معلولان برخوردار نباشد، کمک‌هزینه مخارج رفت و آمد به محل تحصیل را پرداخت می‌کند، بلکه بسته کمک‌های هزینه تحصیلی را شامل پول تحصیلی و کمک‌هزینه مسکن دانشجویی نیز به آنها پرداخت می‌کنند و همچنین کمک‌هزینه آموزش بزرگسال و وام تحصیلی نیز به آنها تعلق می‌گیرد.
البته تنها کشور فنلاند نیست که امکانات و تسهیلات را در اختیار دانشجویان معلول خود قرار می‌دهد و در کشورهایی چون کانادا، آمریکا و ایتالیا نیز اقدامات خوبی را برای یکسان‌سازی شرایط تحصیل این افراد در کنار دیگر اقشار جامعه فراهم کرده اند، به‌گونه‌ای که دانشگاههای کوئینز و ویندزور کشور کانادا شرایط ویژه‌ای را برای دانشجویان معلول خود فراهم کرده است و این قشر از دانشجویان می‌توانند در دانشگاه کوئینز در دوره‌های تحصیلات پیشرفته تحصیل کنند و امکاناتی از جمله پرستاری، مشاوره‌های مخصوص آموزشی، پارکینگ‌های مخصوص، خوابگاه‌های مخصوص و کمک‌هزینه‌های تحصیلی در اختیار آنها قرار می‌گیرد؛ همچنین مسئولان این دانشگاه وظیفه دارند تمام تلاش‌شان را برای رعایت حقوق این دانشجویان به کار برده و از عقب‌ماندگی تحصیلی آنها جلوگیری کنند، امکانات تحصیل برای معلولان به حدی است که تا امروز سه هزار دانشجوی دارای معلولیت از دانشگاه کوئینز فارغ‌التحصیل شده‌اند، در مقابل دانشگاه ویندزور نیز برای دانشجویان دچار معلولیت در بینایی، شنوایی، حرکت، درک و... برنامه‌های آموزشی خاصی دارد و در کنار آن مشاوره‌های تحصیلی متناسب با نوع معلولیت، شیوه‌های آموزشی مناسب و استفاده از تکنولوژی‌ها و تجهیزات منطبق با شرایط فرد نیز به آنها ارائه می‌دهد.
