به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چند سالی هست که مستندسازان در کنار فیلمسازان می‌درخشند و ساخت برخی آثار از سوی آنها به حدی جنجالی شده است که نه تنها رسانه ها بلکه افکار عمومی نیز نمی توانستند به راحتی از کنار آن بگذرند؛ در کنار ساخت آثاری که به لحاظ نوع روایت جنجالی شده اند، آثاری هم داریم که صرفا به خاطر پرداخت به سوژه مورد توجه قرار می گیرند، سوژه هایی که شاید تا امروز کمتر مورد اقبال مستندسازان بوده اند و آثار ساخته شده درباره آنها به زحمت به تعداد انگشت های یک دست می رسند. «کنکور» یکی از همان سوژه هایی است که علی رغم درگیری بدنه جامعه چندان مورد توجه نبوده و همین موضوع باعث شده تا ساخت هر اثر درباره آن به خودی خود مورد اهمیت قرار بگیرد؛ «قمار ۴ گزینه ای» جدیدترین مستند ساخته شده در این باره است؛ مستندی که کاری از مرکز سفیرفیلم محسوب می شود و عباس رحیمی در مقام کارگردان و قاسم اکبری در مقام تهیه کننده آن حضور دارند.
عباس رحیمی از جمله کارگردانانی است که در ابتدای کار مستندسازی قرار دارد و به اصطلاح کار اولی این حرفه محسوب می شود؛ کارگردانی که توانسته تا حدودی به مسائل مالی موجود در پشت پرده کنکور بپردازد؛ از این رو با او گفتگویی داشتیم که متن کامل آن به شرح زیر است:
بیشتر بخوانید// عمق فاجعه‌ی «مرگ عدالت آموزشی» در شش لایه‌ی بازنده از مردم
تا به امروز کمتر شاهد ساخت آثار مستند با موضوع کنکور بوده ایم، درباره اینکه ایده کارتان از کجا آمده و چرا به سراغ آن رفتید، صحبت کنید؟
ایده اصلی کار با راوی داستان(احمد قجاوند) بود و برای او بحث عدالت آموزشی و نبود یک نظام آموزشی عادلانه در کشور مسئله مهمی بود؛ ما هم چون از قبل قصد این را داشتیم که یک مستند نیمه بلند تولید کنیم و دنبال موضوع می گشتیم، به نظرمان دغدغه قجاوند، موضوعی جذاب بود و بعد از مطرح کردن این مهم در گروه مستندسازی مان تصمیم بر این شد که صرفا به موضوع کنکور و نبود عدالت در این آزمون بپردازیم.
اما مستند شما درباره مسائل مالی و مافیای کنکور است؟
بله. بعد از برگزاری جلسات مختلف برای ساخت این مستند و با توجه به اخباری که در آن زمان در خصوص گردش مالی کنکور شنیده می شد، تصمیم گرفتیم تا مستند به موضوع مافیای کنکور و همچنین موانع موجود در ایجاد عدالت آموزشی در کشور بیشتر تمرکز داشته باشد.
درباره زمانی که برای ساخت این مستند گذاشتید، توضیح دهید؟
از مهر و آبان ماه سال گذشته کار تولید این مستند شروع شد و تولید آن نیز در بهمن ماه به پایان رسید و چون از همان ابتدا قرارمان این بود که مستند را در قالب مستند نیمه بلند تولید کنیم و یکی از دلایل این کار نیز محدودیت مالی ما بود و به همین دلیل طی ۳ یا ۴ ماه بحث کنکور و اتفاقات پشت پرده آن را روایت کردیم.
همه مستندسازان در هنگامه ساخت آثارشان با مشکلاتی مواجه هستند، با توجه به سوژه و وجود مافیا در کنکور شما چه مشکلاتی را در این زمینه داشتید؟
اولین مشکل ما این بود که چه موافقین و چه مخالفین سیستم فعلی، هیچ کدام حاضر نبودند جلوی دوربین ما بیاییند و با ما مصاحبه کنند؛ در حالی که ما اصلا دوست نداشتیم در مستند صرفا حرف خودمان رو مطرح کنیم و هدف مان این بود که صحبت های هر دو طیف را بشنویم؛ از این رو با وزرای آموزش و پرورش تماس گرفتیم و با دفاترشون هماهنگ کردیم و علی رغم اینکه برخی از آنها از جمله آقای نجفی و دانش آشتیانی به ما قول مصابحه در این زمینه را دادند، اما در نهایت همگی به طرق مختلف سعی کردن حاضر به این کار نشدند؛ از سوی دیگر مخالفین وضع موجود که منتقدین کنکور بودن نیز حاضر به حضور در جلوی دوربین نبودند.
بیشتر بخوانید// توهم عدالت آموزشی!
در «قمار 4 گزینه ای» شما اصرار به نمایش مدارسی داشتید که به افراد دولتی و شاخص کشور منتسب است، رفتید؛ دلیل این کارتان چه بود؟
معتقدیم کسی که خود وزیر آموزش و پرورش کشور است و از طرفی نیز ۳ یا ۴ مدرسه برای او است، به دلیل منافع شخصی اش نمی تواند اقداماتی را در راستای برقراری عدالت اموزشی انجام دهد و این مولفه یک مشکل بسیار بزرگی بود که سعی کردیم در مستند به آن اشاره داشته باشیم.
به نظر شما اینکه افراد مشهور یا مدیران دولتی مدارسی را ایجاد کنند، هر چند که هزینه تحصیل در آنها بالا نیز باشد تا دولت بتواند بهتر به محرومین برسد، تضادی با عدالت آموزشی دارد؟
واقعیتی که مقابل چشم به راحتی دیده می شود، این است که اگر این مدارس دولتی پیشرفت داشته باشند، خیلی از خانواده ها مجبور نیستند که فرزندان خود را به مدارس غیرانتفاعی بفرستند و حالا وقتی سدی به نام کنکور وجود دارد و خانواده‌ها برای عقب نیفتادن فرزندشان از دیگران مجبور میشوند تا حداقل در سال کنکور همه فشارهای مالی را تحمل کنند این تبعیض بسیار واضح‌تر به چشم میخورد، چراکه شاید مدارس غیرانتفاعی باری از دوش دولت بر میدارند؛ اما در مواجه با رقابتی مثل کنکور که بنا بود در شریط برابرگونه برقرار شود ایجاد نابرابری و ناعدالتی میکنند.
در این اثر شما به سراغ موسسات آموزشی نیز رفتید، درباره تعامل آنها صحبت کنید؟
ببینید وقتی مستندساز مجبور می شود از دوربین مخفی استفاده کند به این معنی است که هیچ تعاملی با او صورت نگرفته است؛ قاعدتا من هیچ علاقه ای نداشتم با دوربین مخفی به سراغ این موسسات بروم، یا اینکه این موضوع را که موسسات به آنچه می گویند، عمل نمی کنند را نشان دهم، اما وقتی به سراغ روسای این موسسات رفتیم و آنها حاضر نشدند که جلوی دوربین ما حضور شوند و هیچگونه تعاملی از سوی آنها با ما انجام نشد، اجبارا از روش دوربین مخفی استفاده کردیم.
برای ساخت این مستند با خط قرمزی نیز مواجه شدید؟
ما در بسیاری از موارد نباید اسمی از مسئولین می بردیم، از سوی دیگر کارگروهی نیز برای حذف کنکور تشکیل شده که علی رغم تماس های ما با اعضای این کارگروه اما آنها حاضر به مصاحبه نشدند و عنوان می کردند که نمی توانند درباره تصمیمات گرفته شده و تصمیماتی که قرار است گرفته شود، مصاحبه کنند و به همین دلیل ما مجبور شدیم کلا بخش کارگروه را سانسور کنیم.
* گفتگو از زهرا رمضانی
