* سامانه ناد؛ دانشگاه فنی و حرفه‌ای
تاریخچه: شاید جدیدترین سامانه آموزشی در میان دانشگاه را بتوان «سامانه ناد» دانست؛ چراکه به‌رغم سابقه طولانی مراکز و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای، اما درنهایت مجلس شورای اسلامی در سال 1390 دانشگاه فنی و حرفه‌ای را تنها دانشگاه متولی آموزش‌های عالی فنی و حرفه‌ای اعلام کرد، از این رو می‌توان ادعا کرد این سامانه جوان‌ترین سامانه آموزشی در کشور محسوب می‌شود.
دانشگاه استفاده‌کننده: این سامانه نیز مانند برخی دیگر از سامانه‌ها مختص دانشگاه فنی و حرفه‌ای است و از این رو تنها آموزشکده و دانشکده‌های این دانشگاه که بیش از 176 واحد در سطح کشور هستند، از این سامانه استفاده میکنند.
ظرفیت کاربران: از آنجا که جمعیت دانشجویی دانشگاه فنی و حرفه‌ای بیش از 250 هزار دانشجو است بالطبع کاربران این سامانه نیز بالغ بر 250 هزار نفر هستند و تنها سامانه‌ای است که همه دانشجویانی که مسیر دانشگاه فنی و حرفه‌ای را انتخاب کرده‌اند، باید از این سامانه استفاده کنند.
معایب و مزایا: اکثر اوقات به دلیل پهنای پایین سایت دسترسی به آن با مشکل روبه‌رو می‌شود. پنل‌های در نظر گرفته شده در سایت، همه نیازهای آموزشی و دانشجویی را شامل می‌شود.
نظر دانشجویان درباره سامانه: کیانوش: یکی از اصلی‌ترین معایب این سامانه آن است که اکثر اوقات به‌سختی باز می‌شود و به‌تازگی نیز تنها از طریق اینترنت ایرانسل می‌توان به آن دسترسی داشت. همچنین در هنگام انتخاب‌واحد سرعت آن به‌شدت افت می‌کند، ولی در مقابل تمام نیازهای دانشجویی را شامل می‌شود و دسترسی به پنل‌های آن نیز به‌راحتی صورت می‌گیرد.
* سامانه هم‌آوا (سجاد)؛ سامانه‌ای مختص دانشگاه علمی _ کاربردی
تاریخچه: «سامانه سجاد»که پیشتر به‌عنوان اصلی‌ترین سامانه دانشگاه علمی و کاربردی مورد استفاده دانشجویان و اساتید قرار می‌گرفت؛ از سال گذشته جای خود را به سامانه «هم‌آوا» داده است؛ سامانه‌ای که در آن معایب سامانه سجاد برطرف شده است.
دانشگاه‌های استفاده‌کننده: این سامانه مختص دانشگاه علمی و کاربردی است و تنها واحدهای مختلف این دانشگاه از آن استفاده میکنند.
ظرفیت کاربران: سامانه هم‌آوا برخلاف سامانه گلستان کاربران بسیار محدودتری دارد، به‌طوری که در خوشبینانه‌ترین حالت نزدیک به 500هزار آن از دانشجویان کشور از این سامانه برای انجام فعالیت‌های آموزشی و دانشجویی خود استفاده میکنند.
معایب و مزایا: کند شدن سامانه به هنگام انتخاب‌واحد. داشتن سرعت بالا در زمان‌های عادی برای دسترسی به پنل‌ها
نظر دانشجویان درباره سامانه: مرضیه: هرچند که سامانه جدید دانشگاه به مراتب بهتر از سامانه سجاد است، اما هنوز در هنگام انتخاب‌واحد با کندی سرعت روبه‌رو هستیم و همین موضوع باعث می‌شود تا انتخاب‌واحد برای بسیاری از دانشجویان که در زمان پرترافیک اقدام به این کار میکنند، بسیار سخت شود، با این حال سرعت بازشدن پنل در این سامانه بسیار بهتر شده است.
سامانه‌های مجزای موسسات غیرانتفاعی
با وجود اینکه تقریبا اکثر دانشگاه‌ها سامانه‌های جامع آموزشی را برای دانشجویان خود در نظر گرفته‌اند، در این میان تقریبا تمامی موسسات غیرانتفاعی سامانه‌های آموزشی خاص خود را دارند؛ سامانه‌هایی که هر کدام ویژگی‌ها و معایب بخصوصی دارند و به دلیل اینکه تنها مختص به یک دانشگاه طراحی شده‌اند، بالطبع تعداد کاربران به مراتب کمتری را نیز شامل می‌شوند.
با این حال این سامانه‌ها نیز در هنگام انتخاب‌واحد دانشجویان با مشکلاتی روبه‌رو هستند، موضوعی که تمامی دانشجویان به آن عادت کرده‌اند و حتی اگر در زمان انتخاب‌واحد با آن روبه‌رو نشوند، تعجب خواهند کرد!
* سامانه سیدا؛ سامانه بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری دنیا
تاریخچه: این سامانه نیز همانند تمامی سامانه‌ها از اواخر دهه 80 راه‌اندازی شده است؛ هرچند که هنوز تمامی واحدهای این دانشگاه از این سامانه استفاده نمی‌کنند، اما اصلی‌ترین سامانه دانشگاه آزاد محسوب می‌شود.
دانشگاه‌های استفاده‌کننده: این سامانه نیز همانند سامانه هم‌آوا، تنها مختص دانشگاه آزاد است و بسیاری از واحدهای این دانشگاه برای انجام فعالیت‌های آموزشی دانشجویان خود از این سامانه بهره می‌گیرند؛ البته بسیاری از واحدها نیز سامانه‌های دیگری را برای این کار کمک می‌گیرند.
ظرفیت کاربران: دانشگاه آزاد که بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری دنیا به شمار می‌رود؛ بیش از یک‌میلیون و 350هزار دانشجو دارد و علی‌رغم اینکه آمار دقیق کاربران سامانه سیدا مشخص نیست، اما به احتمال زیاد بیش از 500 هزار دانشجوی این دانشگاه از این سامانه بهره‌مند می‌شوند.
معایب و مزایا: سرعت پایین سامانه در ساعت اولیه انتخاب‌واحد. قابلیت دسترسی به آن از تمامی مرورگرهای اینترنتی.
نظر دانشجویان درباره سامانه یگانه: هرچند که این سامانه در تمامی مرورگرها قابلیت استفاده را دارد و نحوه کار با پنل‌های مختلف آن نیز به سادگی انجام می‌شود؛ با این حال در هنگام انتخاب‌واحد همانند دیگر سامانه‌های دانشگاهی با مشکل سرعت روبه‌رو است و اگر دانشجویی بخواهد در ساعات اولیه دست به انتخاب‌واحد بزند، با مشکل کندی در عملکرد سایت روبه‌رو می‌شود؛ مشکلی که دیگر در تمامی سامانه‌ها نهادینه شده و گویی قرار نیست برطرف شود.
* سامانه جامع گلستان؛ بزرگ‌ترین سامانه آموزشی کشور
تاریخچه: طراحی و پیاده‌سازی این سامانه از اسفند 1379 آغاز شد و درنهایت در اسفند 1382 به پایان رسید و اولین بار نیز دو سال بعد به‌عنوان سیستم دانشجویی مورد استفاده قرار گرفت.
دانشگاه‌های استفاده‌کننده: دانشگاه پیام نور به‌عنوان اصلی‌ترین دانشگاه تحت‌پوشش این سامانه است؛ با این حال بسیاری از دانشگاه‌های دولتی ازجمله علم و صنعت، شهید بهشتی، صنعتی شریف و... نیز از آن استفاده میکنند.
ظرفیت کاربران: درمجموع بیش از یک‌میلیون دانشجو در مقاطع مختلف از این سامانه آموزشی برای انجام کارهای مختلف خود استفاده میکنند؛ به‌گونه‌ای که تنها بیش از 400 دانشجو در دانشگاه پیام نور مشغول به تحصیل هستند که اگر به این جمعیت، دانشجویان دانشگاه‌های دولتی را نیز اضافه کنیم، جمعیت بیش از یک‌میلیون نفر خواهد شد.
معایب و مزایا: عدم پشتیبانی از همه مرورگرها. دارا بودن محیطی آسان برای دسترسی به پنل‌های مختلف.
نظر دانشجویان درباره سامانه: نسترن: اصلی‌ترین مشکل این سامانه کندی سرعت است، به‌گونه‌ای که در هنگام انتخاب‌واحد، بارها شاهد از کار افتادن آن هستیم و مجبوریم دوباره و از ابتدا همه مراحل را انجام دهیم، علاوه‌بر آن این سامانه امروزه تنها از طریق اینترنت اکسپلورر و کروم قابلیت باز شدن دارد که ضعف بزرگی است؛ با این حال به دلیل فراگیر بودن آن اکثر دانشجویان نحوه کار با آن را بلد هستند.
* ضعف‌هایی که همه سامانه‌ها دارند!
در کنار اینکه همه دانشگاه‌ها سامانه‌های آموزشی خاص به خود را دارند که هر کدام از معایب و مزایایی برخوردارند، اما نکته اصلی و قابل تامل درباره تمامی سامانه‌های آموزشی این است که تمام آنها در زمان انتخاب‌واحد نمی‌توانند عملکرد درستی را از خود نشان دهند، چه سامانه‌ای مانند گلستان که بالطبع کاربران بی‌شماری دارد و چه سامانه‌های موسسات آموزشی که تعداد کاربران‌شان نسبت به سامانه قبلی بسیار ناچیز است. عملکرد نامناسب این سامانه‌ها در مهمترین مقطع تحصیلی برای هر دانشجو به حدی ضعیف و غیرقابل دفاع است که اکثر دانشجویان در زمان انتخاب‌واحد با استرس فراوانی همراه می‌شوند، علاوه‌بر آن سرعت پایین و بعضا طراحی پیچیده برای دسترسی به پنل برخی سامانه‌ها از دیگر معایب مشترک در میان آنها به شمار می‌رود، مشکلاتی که امید است در آینده نزدیک نسبت به رفع همیشگی آنها چاره‌اندیشی شود.
