به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از ایسنا، سیدحسین نبوی درگفت و گوبا خبرنگار ایسنا البرز، در خصوص وضعیت جامعه ایرانی و شکاف بین نسلی گفت: شکاف بین نسلی اغلب در مطبوعات و پژوهش‌ها تحت همین عنوان به کاربرده می‌شود اما پژوهشگران گاهی اوقات تمایل دارند که باعنوان تفاوت‌نسلی از آن نام ببرد یعنی تفاوتی که بین نسل‌های قبل و نسل‌های جدید وجود دارد و امری کاملاً طبیعی است.
نبوی با اشاره به اصطلاحات شکاف بین نسلی، تغییر بین نسلی و تفاوت بین نسلی خاطرنشان کرد: هرکدام از این کلمات که به ظاهر مترادف یکدیگر هستند در ادبیاتی که درباره شکاف بین نسلی موجود داست با تفاوت‌هایی به کار گرفته می‌شوند.
وی افزود: منابعی که درباره این سه اصلاح وجود دارد به سه دسته تقسیم می‌شود؛ اول منابعی که درباره گسست بین نسلی هستند؛ دوم منابعی که موضوع آنها تفاوت نسلی است و سوم منابعی که درباره شکاف نسلی صحبت می‌کنند؛ به همین دلیل نمی‌توان این کلمات را به یک معنا دانست.
بی‌اهمیتی سیاستمداران به شکاف بین نسلی در کشور
این جامعه‌شناس ادامه داد: آن چیزی که امروزه در جامعه شاهد آن هستیم از این حکایت دارد که جامعه ما هنوز دچار گسست نشده بلکه به شکاف نسلی تا حدودی درحال نزدیک شدن است.
وی ادامه داد: در این جامعه تفاوت نسلی به صورت کامل وجود درد و قابل مشاهده است و در بعضی مواقع هم شدت پیدا می‌کند و به شکاف نزدیک‌تر می‌شود.
نبوی اظهار داشت: عموم سیاستمداران در جوامع مختلف شکاف نسلی را چندان به رسمیت نمی‌شناسند و سعی می‌کنند با عبور از کنار آن، شکاف نسلی را نادیده بگیرند.
این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی درادامه گفت: واقعیت امر این است که در هر زمان و مکانی بین نسل والدین و نسل فرزندان تفاوت‌هایی وجود دارد که بیشتر فرهنگی است چون نسل جوان‌تر در ارزش‌ها و هنجارها و چارچوب‌هایی که در نوع کنش‌های مختلف انجام می‌دهد متفاوت است.
نبوی اضافه کرد: این تفاوت تنها زاییده جامعه ما نیست و از گذشته‌های دور در جوامع مختلف وجود داشته است؛ به عنوان مثال در جامعه سومریان هم والدین هم نسبت به شیوه رفتاری فرزندان خود اظهار نگرانی می‌کردند و نسبت به تداوم جامعه خود با توجه به رفتار فرزندان دچار شک می‌شدند.
انقلاب اسلامی مبدأ شکل گیری شکاف نسلی در دوره جدید
وی خاطرنشان کرد: بنابراین می‌توان گفت که این تفاوت‌ها برای هر دو طرف قابل تحمل‌اند و مبدأ به یک تضاد نشده‌اند پس می‌توان آن را تفاوت نسلی نام گذاشت تا شکاف نسلی.
این جامعه‌شناس در ادامه اظهار کرد: اما در برخی از مواقع ممکن است تفاوت ارزش‌ها و هنجارها در دو جهت کمی و کیفی بین دو نسل به صورت شدید رخ دهد؛ در چنین وضعیتی این تفاوت‌ها فقط یک ناهماهنگی نیست و پس از مدتی بین آنها تضاد و تناقض عمیقی شکل می‌گیرد آنجاست که ما مجازیم از اصطلاح شکاف بین نسلی استفاده کنیم.
این استاد جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی در خصوص دلایل ایجاد شکاف بین دو نسل مختلف توضیح داد: دو دلیل مهمی که می‌توان برای این وضعیت بر شمرد یکی گسترش نقش رسانه و دیگری حرکت جامعه در مسیر سرمایه‌دارانه است.
وی انقلاب اسلامی سال 57 را به عنوان نمونه‌ای برای توضیح این وضعیت ذکر و خاطرنشان کرد: پس از انقلاب، لایه‌های پایین جامعه مدیریت کلان کشور را در دست گرفتند و به ترویج ارزش‌های ایدئولوژیک و اسلامی در جامعه پرداختند؛ پس از آن در هر دوره بین ارزش‌ها فاصله‌ای ایجاد شد؛ مثلاً از دوره سازندگی تا اصلاحات، سپس در دوره هشت ساله احمدی‌نژاد و پس از آن دوره کنونی تفاوت میان نسل قدیم و جدید بیشتر شده و می‌توان گفت که دچار نوعی تضاد، خصومت پنهان و به رسمیت نشناختن یکدیگر شده‌اند.
نبوی افزود: در این میان رسانه‌های رسمی مانند تلوزیون و رادیو و رسانه‌های غیررسمی مانند شبکه‌های ماهواره‌ه‌ای و اجتماعی مختلف هم در بیشتر شدن شکاف‌های بین نسلی و ترویج ارزش‌های مدرن نقش موثری داشته‌اند.
نبوی در ادامه به تشریح تأثیرات این وضعیت بر خانواده ایرانی اشاره و خاطرنشان کرد: عمده خانواده‌های امروزی در ایران متشکل از نسل والدین متعلق به دوره انقلاب و بعد از آن و نسل جدید فرزندان هستند؛ شکاف میان این دو نسل از دوران سازندگی که توزیع ثروت بیشتری در جامعه رخ داد شکل گرفت؛ چون نسل والدین با توجه به محدودیت‌های قبلی نسلی قانع و نسل جدید که تجربه‌ای از رفاه را با خود داشت دارای توقعات خاص بود.
وی ادامه داد: به همین خاطر والدین احساس می‌کردندکه فرزندان آنها تفاوت شدیدی با آنها پیدا کرده‌اند؛ هر چه اختلاف سنی بین والدین و فرزندان در این وضعیت بیشتر می‌شد اختلاف نظرها هم میان این دو نسل افزایش می‌یافت.
ازدواج سفید محصول شکاف بین نسلی است
نبوی اضافه کرد: اگرچه این وضعیت در نسل‌های دوم و سوم انقلاب بحرانی جدی به وجود نیاورد اما در سال‌های اخیر مهم‌تر به نظر می‌رسد و باید به صورت جدی دنبال شود؛ ازدواج سفید یکی از پیامدهای این وضعیت است که از همین شکاف و تمایل افراد برای زندگی خارج از خانواده ناشی شده است.
وی با بیان اینکه تضاد و شکافی که در درون خانواده رخ داده متزلزل شدن خانواده را به دنبال داشته است؛ گفت: درگذشته حتی اگر والدین بافرزندان خود مشکلی هم داشتندفرزندان والدین خود در سنین سالمندی را راه نمی‌کردند امامسئله‌ای که امروزه در جامعه شاهد آن هستیم این است که بسیاری این تفکر را دارند که والدین سالمند خود را در نهادهایی که بطور خاص برای این کار شکل گرفته‌اند قرار داده و زندگی راحت خود را در پیش بگیرند.
شدت گرفتن روند شکاف بین نسلی در جامعه ایرانی
این جامعه‌شناس در پاسخ به اینکه با روند فعلی چنین وضعیتی تا کجا پیش خواهد رفت گفت: اگرچه پژوهشی به طور خاص در این زمینه انجام نشده ولی بر حسب شم جامعه شناسی و شعور عملی جامعه شناسانه می‌توان تا حدودی پیش‌بینی کرد که این فرایند و شکاف نسلی احتمالاً شدت پیدا می‌کند.
وی افزود: هم به لحاظ ساز وکارهای اقتصادی جامعه و هم به خاطرساز و کارهای مربوط به تکنولوژی جامعه می‌توان پیش‌بینی کرد که شکاف بین نسلی رفته رفته افزایش پیدا می‌کند و انتظارات نسل جوان از نسل کهن‌تر شدت پیدا خواهد کرد.
این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی گفت: بنابراین به طور بالقوه این بحران‌ها همیشه وجود خواهند داشت و هرکجا عامل جدیدی پیدا شود این بحران بالقوه به بحران بالفعل تبدیل می‌شود همانطور که در دی ماه سال قبل چنین اتفاقاتی رخ داد.
وی در خصوص ارتباط تفاوت بین نسل‌ها و حوادث دی ماه سال گذشته اظهار کرد: وزیر کشور پس از این اتفاقات یکی از دلایل آن را تغییر نسل عنوان کرد؛ اگرچه اعتراضات دی ماه به طور کامل به این موضوع مرتبط نیست اما می‌توان بخشی از آن را به آن پیوند داد چون نسل جدیدی به وجود آمده که انتظارات مختلفی دارد ولی در واقعیت به جای این انتظارات با ناکامی‌هایی انباشه مواجه شده که به یک انبار باروت تبدیل شده است.
*گفت و گو از سارا پورنصرالله
