به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»، تغذیه دانشجویان شاید در نگاه اول یکی از پیش‌پاافتاده‌ترین مسائل دانشگاهی به نظر آید، اما همیشه یکی از پایه‌های اصلی برای اعتراض و برگزاری تجمعات از سوی دانشجویان بوده، مساله‌ای که یا به دلیل کیفیت پایین یا قیمت بالای آنها صدای دانشجویان را درآورده است، موضوعی که در همین دو ماه از آغاز سال تحصیلی جدید نیز 23درصد اعتراضات دانشجویی را به خود اختصاص داده بود و انتشار تصاویر مختلف از چیدن ظروف غذا در حیاط دانشگاه‌های مختلف نشان‌دهنده توجه بیش‌ازحد دانشجویان به کیفیت و قیمت این خدمت دانشجویی است؛ با این حال صندوق رفاه دانشجویان درکنار دانشگاه‌ها سعی کرده طی چند سال اخیر طرح‌هایی در راستای افزایش رضایتمندی دانشجویان از بحث تغذیه اجرا کند، طرح‌هایی که به ایجاد رستوران‌های متفاوت در دانشگاه‌های کشور ختم شده است.
شاید یکی از جنجالی‌ترین طرح‌ها برای افزایش کیفیت غذا در دانشگاه‌ها، راه‌اندازی «فودکورت» در دانشگاه صنعتی شریف باشد که به سال گذشته برمی‌گردد؛ رستورانی که در اصل نسخه جدید همان کافه و رستوران‌های قدیمی است که این‌بار سر از مراکز خرید، فرودگاه‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، دانشگاه‌ها و سایر ساختمان‌هایی که مراجعه‌کنندگان زیادی دارد، درآورده است؛ رستورانی که در آن علاوه‌بر ارائه انواع فست‌فودها، منوهای متنوع دیگری نیز برای انواع دیگر غذاهای سنتی، گرم و سرد دارد و همین مساله باعث شده فودکورت‌ها بتوانند طیف وسیعی از علایق مشتری را پوشش دهند؛ هرچند که در ابتدا این‌گونه تصور می‌شد که راه‌اندازی فودکورت در این دانشگاه، آن هم به‌طور آزمایشی بتواند موفقیت زیادی را برای ایجاد تحول در تغذیه دانشجویی همراه داشته باشد؛ اما دانشجویان این دانشگاه بعد از گذشت نزدیک به یک‌سال از راه‌اندازی آن، نسبت به قیمت‌های بالای غذا در این رستوران اعتراض کرده و حتی نسبت به این موضوع در نشریات‌شان نیز مطالباتی نوشته‌اند و جلسات متعددی را با مسئولان دانشگاه خود برگزار کرده‌اند. یکی از اصلی‌ترین درخواست‌های دانشجویان شریف برای بهبود وضعیت فودکورت‌شان در ابتدا حذف غذاهای عجیب و غریب و افزوده‌شدن غذاهای متنوع و ارزان‌تر به منو و بعد از آن افزایش حجم غذای ارائه‌شده در این رستوران بود، گویی راه‌اندازی فودکورت در این رستوران تنها باعث تغییر اعتراض دانشجویان از کیفیت پایین، به حجم کم غذاها شده است.
44 رستورانی که مکمل سلف دانشجویی شدند
هرچند فودکورت یکی از معتبرترین دانشگاه‌های پایتخت نتوانست آن‌گونه که باید مشکل تغذیه دانشجویان را برطرف کند، اما این تنها مسیر پیش‌روی دانشگاه‌ها برای بهبود وضعیت خدمات‌رسانی در حوزه تغذیه دانشجویی نیست. به عبارت دیگر همین چند وقت پیش بود که دانشگاه امیرکبیر دو رستوران مکمل را راه‌اندازی کرد تا شاید از این طریق بتواند گام مثبتی در این حوزه بردارد؛ گامی که هنوز نتیجه‌گیری درباره درستی یا نادرستی آن بسیار زود است اما قطعا تجربه جدیدی خواهد بود.
معتمدی، رئیس این دانشگاه در روز افتتاح این رستوران‌ها این‌طور گفته بود: «در مدیریت این رستوران‌ها از بخش غیردولتی استفاده کردیم اما غذا به دانشجویان با قیمت یارانه‌ای ارائه خواهد شد و دانشجویان می‌توانند در این رستوران‌ها غذای مورد‌علاقه خود را انتخاب کنند و کیفیت غذا نیز در سطح مطلوب‌تری قرار دارد.»
البته رستوران مکمل برعکس فودکورت که تنها تجربه خود را طی یک‌سال گذشته داشته، پیش‌تر و از سال 94 به محیط‌های دانشگاهی کشور راه پیدا کرده است، به‌گونه‌ای که اولین‌بار دانشگاه‌های تهران، یزد، تبریز، اصفهان و فردوسی مشهد در کنار سلف‌های دانشجویی این رستوران‌ها نیز راه‌اندازی شدند تا دانشجویان درکنار اعتباری که دانشگاه‌ها به آنها می‌دهند، بتوانند از غذاهای موجود در رستوران‌های مکمل استفاده کنند و امروزه 44 رستوران مکمل در دانشگاه‌ها مشغول به فعالیت هستند که علاوه‌بر ایجاد تنوع در روش‌های ارائه خدمت و کاهش بار اجرایی بر مسئولان دانشگاهی، به‌نوعی برای دانشگاه‌ها درآمدزایی نیز خواهند داشت.
فرصتی بی‌نظیر که دانشگاه اصفهان از دست داد
درمیان دانشگاه‌های دارای رستوران آزاد، دانشگاه اصفهان دست به ایده جالبی زده است، راه‌اندازی رستورانی از همین جنس آن هم با عنوان گل‌یاس که دانشجویان می‌توانند در آن علاوه‌بر صرف غذا، جشن‌های فارغ‌التحصیلی، ازدواج و دیگر مراسم‌های خود را نیز با قیمتی که مناسب جیب دانشجو است، برگزار کنند. رستورانی که یکی از جالب‌ترین رستوران‌های دانشگاهی کشور است و خیال دانشجویان را از بابت غذا و برگزاری جشن‌های مختلف راحت کرده است؛ با این حال دانشجویان از وضعیت ارائه غذا در دانشگاه آن هم به دلیل تعطیلی سلف‌های دانشجویی راضی نیستند، موضوعی که در یکی از نشریات دانشجویی درباره‌اش این‌طور نوشته شده: «سال گذشته سلف کوثر به بهانه تبدیل به رستوران آزاد دانشجویی یاس3 تعطیل شد که این امر موجب به وجود آمدن مشکلات بسیاری برای دانشجویان شد؛ اما سوال اینجاست که آیا سلف اختران که اکنون تنها سلف دانشگاه است، جوابگوی تعداد بسیار زیاد دانشجویان هست؟ بدون‌شک پاسخ منفی است. آیا شایسته است که دانشجویان هر روز، با وجود خستگی بعد از کلاس مدت زیادی در صف طولانی غذا معطل بمانند؟ احداث رستوران‌های آزاد دانشجویی کاری قابل‌تقدیر است، اما نه به بهای تعطیلی سلف‌های دانشگاه. همان‌گونه که همه می‌دانیم در سایر دانشگاه‌های کشور نیز رستوران‌های آزاد دانشجویی احداث شده است؛ مانند دانشگاه تبریز که چهار مورد رستوران آزاد دانشجویی را بدون تعطیل کردن سلف دانشگاه احداث کرده است. به نظر می‌رسد کسب درآمد بیشتر برای دانشگاه نسبت به رفاه دانشجو - موضوعی که سال‌هاست مورد کم‌لطفی مسئولان بوده- ترجیح داده شده است.»
با این حال بسیاری از دانشگاه‌های کشور که امکان راه‌اندازی رستوران‌های بزرگ مانند فودکورت، رستوران آزاد یا مکمل را ندارند، اقدام به ایجاد بوفه‌های کوچک کرده‌اند؛ بوفه‌هایی که همانند فودکورت‌ها عمل می‌کنند و دانشجویان می‌توانند در آنها انواع و اقسام غذاهای فست‌فودی و گرم و سرد را خریداری کنند، اما مساله اصلی درباره تغذیه دانشجویان این است که اکثر دانشگاه‌های کشور همچنان حالت سنتی آشپزخانه‌های خود را به‌عنوان اصلی‌ترین بخش تامین غذای دانشجویان حفظ کرده‌اند و آن‌گونه که باید میل چندانی به حضور بخش خصوصی در ابعاد بزرگ‌تر از بوفه در این حوزه ندارند.
رستوران‌هایی که دانشجویان را از غذای سلف آزاد می‌کنند
برخی دانشگاه‌ها اما راه دیگری را برای بهبود وضعیت تغذیه دانشجویان خود پیش گرفته‌اند، راهی که به راه‌اندازی رستوران آزاد در محیط‌های تحت‌تملک آنها ختم شده است و شاید جدیدترین آن نیز مربوط به راه‌اندازی رستوران آزاد در دانشگاه تبریز باشد؛ طرحی که محمدرضا پورمحمدی، رئیس این دانشگاه درباره‌اش گفته بود: «برای افتتاح این طرح‌ها بالغ بر هشت‌میلیارد ریال از طرف بخش خصوصی هزینه شده است و ارائه تسهیلات ویژه رفاهی و خدماتی و تنوع‌بخشی به خدمات تغذیه‌ای در قالب طرح تاک ازجمله اهداف راه‌اندازی این رستوران‌ها بوده است.» به گفته او، ایجاد تنوع غذایی مناسب و افزایش رضایتمندی و استفاده از غذاهای سالم و تنوع در منوی غذایی، افزایش قدرت انتخاب دانشجویان و کیفیت و ارائه خدمات مدرن، کاهش هزینه‌های دانشگاه در حوزه یارانه تغذیه دانشجویی، ایجاد رقابت مثبت در حوزه تغذیه مابین سلف‌های خصوصی و دولتی در دانشگاه و استفاده دانشجویان در ایام تعطیلات از غذای این رستوران با قیمت آزاد (مصوب دانشگاه) اهدافی است که با راه‌اندازی این رستوران به تحقق آن کمک بیشتری خواهد شد.
رستوران‌های متنوع دانشگاهی و چند نکته
البته نکته اساسی در بحث راه‌اندازی رستوران‌های مختلف در کنار سلف‌های دانشجویی آن است که باید نظارت‌های دقیق و مداوم روی کیفیت و نحوه ارائه خدمات این رستوران‌ها نیز وجود داشته باشد و امکان رقابت سالم بین آشپزخانه فراهم شود، چراکه راه‌اندازی صرف رستوران‌ها از هر نوعش نمی‌تواند کمک شایانی به بهبود وضعیت تغذیه دانشجویی کند.
به عبارت دیگر اگر ورود بخش خصوصی به حوزه تغذیه دانشجویی در دانشگاه‌ها به یکه‌تازی آنها منجر شود، نه‌تنها کاری از پیش نخواهد برد، بلکه بعضا وضعیت بدتری را نیز رقم می‌زند؛ از این‌رو مسئولان ذی‌ربط به‌ویژه مسئولان دانشگاه‌ها باید به این مساله توجه ویژه داشته باشند که علاوه‌بر نظارت دقیق بر عملکرد رستوران‌ها، باید فضایی را نیز برای ایجاد رقابت میان آنها مهیا کنند، موضوعی که گاهی با تعطیلی سلف‌های دانشجویی در برخی دانشگاه‌ها به فراموشی سپرده شده و درنهایت باعث ایجاد فضای انحصاری برای رستوران‌ها می‌شود.
منبع: فرهیختگان
