دانشگاه آزاد اسلامی، تشکل‌های دانشجویی و آنچه انتظار می‌رود

خبرنامه دانشجویان ایران: علی خضریان// با گذشت نزدیک به 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی و بازخوانی کارنامه علمی، پژوهشی و فرهنگی دانشگاهی کشور در این چهار دهه حکایت از اقدامات پیش‌برنده مهمی دارد که بازخوانی آن در جهت شناخت نسل جوان می‌تواند زمینه‌ساز افزایش حس غرور ملی در جامعه دانشگاهی و دانشجویی کشور شود.

اما حتما باید بپذیریم که در آستانه 40 سالگی انقلاب باید ضمن دفاع از دستاوردهای مهم کشور که به برکت انقلاب اسلامی رقم خورده است، بازخوانی عملکردها و رفع نقایص در راستای تسریع حرکت رو به جلوی این انقلاب نیز صورت گیرد و دانشگاه آزاد اسلامی نیز با کارنامه 36 ساله و همچنین قریب به دو سال از تغییرات صورت‌گرفته در خط‌مشی آن پس از حکم رهبر معظم انقلاب برای رئیس جدید هیات‌موسس که منشاء تغییرات مهمی شد، از این قاعده مستثنی نیست.

در این میان آن ظرفیت مهمی که توانایی دفاع و نقادی صادقانه در جهت اصلاح امور را داراست، جریان دانشجویی و فعالان دانشجویی هستند که متاسفانه در گذشته به دلیل نگاه نادرستی که نسبت به این کارویژه مهم و ذاتی جریان دانشجویی در مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی وجود داشت، تا آنجایی که در توان مدیریت وقت بود با هرگونه صدای منتقدانه نسبت به عملکردها و سیاست‌ها برخورد می‌شد که دامنه این برخوردها به خارج از محیط دانشگاه و محاکم قضایی نیز کشیده می‌شد. ضمن این‌که به موازات چنین برخوردهایی در محیط دانشگاه آزاد اسلامی نیز تشکل‌هایی در قالب اتحادیه‌های دانشجویی سازماندهی شدند که به اذعان مستندات و شواهد موجود نه‌تنها کوچک‌ترین نقدی از آن مجموعه‌ها نسبت به عملکرد مدیران عالی دانشگاه شنیده نمی‌شد، بلکه درخصوص مواضع سیاسی و اجتماعی خارج از دانشگاه نیز به‌صورت جالب توجهی هم‌صدایی میان مواضع رسمی آنها با دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی بدنه مدیریتی دانشگاه وجود داشت.

چنین شرایطی عملا به از دست رفتن هویت جریان دانشجویی با تمام ظرفیت‌هایش در دانشگاه آزاد اسلامی منجر شده و در ادامه به یک تشکیلات در راستای صدور بیانیه و مواضع در جهت تایید فرمایشات آقایان رئیس و زینت‌المجالس برخی دیدارهای به ظاهر دانشجویی تبدیل شد.

حالا نزدیک به دو سال از تغییر آن دیدگاه در مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی می‌گذرد و آنچه امروز در راستای بروز و ظهور تحول در مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی مورد انتظار است اینکه بدنه دانشجویی و تشکل‌های دانشجویی در دانشگاه آزاد اسلامی بتوانند در یک محیط مساعد ضمن بازسازی و ترمیم شرایط گذشته تشکیلاتی خود، با دفاع آزادانه از آنچه معتقدند قابل دفاع است، نسبت به نقادی اقدامات و عملکردها نیز به‌عنوان رصدگرانی دلسوز اقدام کنند.

معتقدم ایجاد چنین شرایطی در دانشگاه آزاد اسلامی پس از یک برهه طولانی تزریق نگاه نادرست نسبت به مجموعه‌های دانشجویی، کاری بس دشوار است، چراکه این امر نیاز به تغییر باور جدی در بدنه دانشجویی و حتی مسئولان و کارکنان دانشگاه دارد، اما در‌صورتی‌که آغاز شود ضمن اینکه احتمالا فضای باز نقادی زمینه سوءاستفاده برخی جریان‌های سیاسی _که پس از تغییر و تحولات صورت گرفته و خروج دانشگاه آزاد اسلامی از حلقه خانوادگی‌شان متضرر شده‌اند_ را فراهم خواهد کرد؛ اما درمجموع منجر به شکوفایی جریان دانشجویی اصیل در این دانشگاه می‌شود و طعم شیرین ایجاد چنین محیطی به تلخی آن اندک سوءاستفاده‌ها می‌ارزد.

در این راستا چند پیشنهاد کاربردی به ذهن نگارنده می‌رسد که می‌تواند از سوی بدنه جریان دانشجویی پیگیری شود:

1-  به نظر می‌رسد یکی از اقداماتی که ‌باید توسط جریان دانشجویی خصوصا اتحادیه‌های دانشجویی در دستور کار قرار گیرد، تشکیل نشست‌های تخصصی درخصوص نقد و بررسی وضعیت فعلی دانشگاه آزاد اسلامی با حضور مسئولان این دانشگاه در بخش‌های مختلف جهت پاسخگویی به عملکردهاست چراکه چنین اقداماتی ضمن اینکه مطالبات مهم جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را در جهت پیاده شدن در محیط دانشگاه آزاد اسلامی سرعت می‌بخشد، ظرفیتی مهم در راستای بازسازی و تغییر باور در تشکل‌های دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی را هم فراهم می‌کند.

2- ساختار دانشگاه آزاد اسلامی به دلایل متعدد در گذشته بیش از آنکه قائم به قانون و تشکیلات بوده باشد، قائم به شخص اداره می‌شده؛ از این رو با تغییرات صورت‌گرفته در دو سال اخیر شرایط این دانشگاه بعضا نیازمند تنظیم درست روابط میان اجزای ستادی و اجزای دانشگاه آزاد اسلامی است که البته به دلیل حجم و وسعت تشکیلات این دانشگاه قابل انجام در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت نیست و در این خصوص جریان دانشجویی می‌تواند با ارائه دیدگاه‌ها و نظرات خود به‌عنوان ناظری هوشمند نسبت به طراحی یک سازوکار عملیاتی و البته چابک جهت برقراری ارتباط مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی با بدنه‌ دانشجویان و اعضای هیات‌علمی جهت انتقال دیدگاه‌ها و نظرات اقدام کند که در صورت عملیاتی شدن ضمن این‌که کمک شایانی در تغییر فرهنگ حاکم‌شده خواهد کرد، نقش به‌سزایی نیز در پیشبرد اهداف اصلاحی جبهه انقلاب خواهد داشت.

3- واقعیت این است که از دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان مولود انقلاب اسلامی بیش از دیگر دانشگاه‌ها انتظار می‌رود زمینه‌ساز تحقق شعارها و آرمان‌های انقلاب اسلامی و بازتعریف آنها در ورود به دهه پنجم انقلاب اسلامی باشد و برگزاری جلسات نقد و بررسی و شنیدن نظرات مختلف در قالب کرسی‌های آزاداندیشی توسط مجموعه‌های دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی ضمن اینکه موجب تبلور بروز و ظهور آزادی در عین حاکمیت عقلانیت در محیط دانشگاه آزاد اسلامی خواهد شد، دستاوردهای قابل توجهی را پیش روی کشور قرار خواهد داد و دانشگاه آزاد اسلامی را به سمت یک دانشگاه مساله‌محور به حرکت درخواهد آورد.