به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اکران محدود مستند «هاشمی زنده است» در برخی محافل رسانه ای و دانشگاهی آغاز شده است. هر چند قرار بود اکران و رونمایی عمومی این مستند با اکران آن در دانشگاه امیرکبیر آغاز گردد، اما با لغو مجوز پخش آن در دانشگاه امیرکبیر، اکران «هاشمی زنده است» به دانشگاه تهران انتقال یافت.
صندلی های پر سالن شهید چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران حاکی از استقبال خوب دانشجویان از آخرین ساخته علی طادی بود. هر چند از اسم «هاشمی زنده است» چنین برمی آمد که این مستند حرف های بسیاری از ناگفته های زندگی هاشمی را در خود داشته باشد، اما این گونه متاسفانه این گونه نبود! آنجا که ناصر طهماسب به عنوان گوینده مستند می گوید:«هاشمی زنده است چون هنوز ریل گذاری(اقتصادی) که او انجام داده است در حال اجراست.» دلیل نام گذاری این مستند مشخص می شود و تمام داستان 100 دقیقه ای مستند را در یک خط به بیننده می گوید. نقطه ضعف بزرگ این مستند نیز در همین قسمت است در واقع اگر این جمله که توسط گوینده و به طور مستقیم به ببیننده گفته می شود را حذف کنیم، کمتر کسی است که متوجه شود چرا هاشمی هنوز زنده است؟ هر چند کارگردان در صحنه های مختلفی که پیرامون اقتصاد و ریل گذاری اقتصادی کشور صحبت می کند با آوردن ریل و تغییر خط دادن قطار سعی می کند هاشمی را یک سوزن بان به تصویر بکشد که توانسته است مسیر اقتصادی کشور را پس از دوران ریاست جمهوری خود دچار تغییرات اساسی کند و حتی در صورت نبودن خود هاشمی نیز قطار به سمتی که او می خواهد حرکت کند، اما آنقدر صغری و کبری های متفاوتی از جمله تغییر نگرش هاشمی در مورد قدس (با توجه به شعارهای سال88)، آزادی، زنان و ... در این مستند گفته می شود که بیننده را در برابر داده های متفاوتی قرار می دهد که قرار نیست به او در رسیدن به نتیجه خاصی کمک کنند.
هر چند به نظر می رسد که این مستند نگاهی سیاسی به زندگی هاشمی دارد اما متن گوینده که نشان دهنده ذهنیت اصلی و قصد کارگردان است به مدیریت اقتصادی هاشمی توجه می کند، چیزی که در برابر پر رنگ بودن سیاست جلوه بسیار کمی در مستند دارد.
می توان به طادی حق داد چرا که او سعی کرده زندگی یکی از مهره های اصلی انقلاب که سال ها در ارکان اصلی مختلف حکومت قرار داشته است را می خواهد تنها در 100 دقیقه به تصویر بکشد که البته برای زندگی فردی با مختصات هاشمی بسیار کوتاه است. این کار او حکایت آب استخر را در تنگ ریختن است که موجب شده است کارگردان در انبوهی از اطلاعات هر بار قسمتی را درشت کند و باز به ریتم و خط اصلی خود بازگردد که موجب گسست های مکرر در طول مستند شده است.
هر چند کارگردان سعی می کند به گذاره های مهم که نحوه ی نگرش اقتصادی هاشمی است رنگ بیشتری بدهد اما در عین حال تمایل دارد تمام زندگی سیاسی هاشمی را نیز به تصویر بکشد، برای مثال سکوت هاشمی در برابر شعار هایی مانند "نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران" در سال 88 موجب می شود که کارگردان با به تصویر کشیدن گذشته هاشمی به بیان تغییرات ایدئولوژیک هاشمی بپردازد این درحالی است که طبق مستند نگرش های اقتصادی وی تغییرات چندانی را طی نمی کند.
اگر هدف کارگردان از ساخت این مستند را در مباحث اقتصادی و ریل گذاری اقتصادی هاشمی بدانیم دلیل عبور های سریع، بدون تحلیل های عمیق اقتصادی در این مستند را نمی توان درک کرد. آمارهایی مانند تورم، افزایش قیمت ارز، ورود خودرو و ... هر چند سعی می کند آمارهایی را جهت بررسی وضعیت اقتصادی به بیننده بدهد اما باید گفتن صرف آمارها نمی تواند اطلاعات دقیق و مورد پسندی را به بیننده بدهد برای مثال زمانی که از بازپرداخت وام های ایران به عنوان یکی از دلایل افزایش قیمت دلار صحبت به عمل می آید از میزان این وام ها، چرایی ناتوانایی در بازپرداخت این وام ها صحبتی به عمل نمی آید و یا هنگامی که از شکاف طبقاتی و وضعیت معیشتی قشر مستضعف صحبت به میان می آید، تنها به تصویری از صف های مردم و یا مردمی که تنها نظاره گر بازارها هستند اکتفا می شود بدون آنکه به بررسی مشکلات کارخانه ها و کارگرها پرداخته شود، در حالی که زمانی که می خواهیم از زبان اقتصادی و یا اقتصاد سیاسی صحبت کنیم باید تحلیل ها دقیق تر از آمار های خام و تصویرهایی باشد که ممکن است افراد در هر نموداری آنها را ببینند.
به دلیل وقت کم طادی سعی کرده است تمامی مباحث را هر چند کوتاه در مستند بیاورد که همین مورد باعث شده بیشتر مباحث تنها به صورت سطحی مورد بررسی قرار گرفته و بررسی دقیقی از وقایع به بیننده داده نشود برای مثال حتی در صحنه های سیاسی که به نظر کارگردان برروی آنان دقت خاصی داشته است نیز دارای نقاط تاریکی است برای مثال آنجا که گفته می شود کابینه ی هاشمی حاضر به همکاری با کابینه ی خاتمی می شوند از دلایل این موضوع و یا اینکه چرا یاران هاشمی بایستی با گروهی که به تخریب هاشمی می پردازند عبور می کند، انتخابات 92 را تنها در قالب اتحاد عارف و روحانی می بیند، برای دوران احمدی نژاد نیز تنها به این جمله اکتفا می کند که ریل گذاری اقتصادی بدون تغییر مانده و باعث می شود ارز به 3500 تومان برسد (بدون بررسی دلایل آن)، حتی آنقدر این روندها سرعت پیدا می کند که نویسنده فراموش می کند یادآوری کند پس از ثبت نام هاشمی در انتخابات 92 قیمت دلار کاهش پیدا می کند.
نقش مهم این مستند را ناصر طهماسب با صدای جذاب خود به پیش می برد، متن به گونه ای طراحی شده است که گوینده از یک ناظر که قرار است تنها وقایع را به بیننده نشان بدهد تا خود افراد به قضاوت بپردازند به گوینده ای که قصد دارد بیانیه و تحلیل خود را به بیننده القا نماید تغییر داده است.
هر چند برای این مستند زحمات فراوانی از جمله زحمت جمع آوری اطلاعات کشیده شده است، اما این مستند حرف جدیدی نه تنها از زندگی هاشمی نمی زند بلکه حرف های گذشته را نیز به صورت کلی تری بیان کرده و جزئیاتی را برای دقت بیننده ارائه نمی دهد. حتی شاهد بررسی تحلیل اقتصاد لیبرالی که هاشمی سردار آن بود ویا تحلیل های روانشناسی سیاسی از او نیستیم. در کل میتوان سطح هاشمی هنوز زنده است را نه یک نمونه ی بارز بلکه یک جمع بندی کلی از زندگی هاشمی دانست.
* گزارش از امین خلیق
خیلی وقت است که مرده
1397/09/28 - 18:32
