به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ آخرین روزهای مهرماه سال 94 بود که توافقنامه «برجام» پس از تایید مجاری قانونی همچون مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی، سرانجام به تایید مقام معظم رهبری رسید. ایشان در نامه‌ای به رئیس‌جمهور شروط ۹گانه‌ای را در تایید برجام مطرح کردند که در بخشی از این نامه آمده بود: «گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و رفع معضلات کنونی جز با جدی گرفتن و پیگیری همه‌جانبه اقتصاد مقاومتی میسر نخواهد شـد. امید است که مراقبت شود که این مقصود با جدیت تمام دنبال شود و به‌خصوص به تقویت تولید ملی توجه ویژه صورت گیرد و نیز مراقبت فرمایید که وضعیت پس از برداشته شدن تحریم‌ها، به واردات بی‌رویه نینجامد، و به‌خصوص از وارد کردن هرگونه مواد مصرفی از آمریکا جدا پرهیز شود.» پس از نامه رهبری، سازمان توسعه تجارت طی بخشنامه‌ای را در اواخر آذر واردات 227 قلم کالای مصرفی از آمریکا ممنوع اعلام کرد.
کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در آذرماه سال 95 پس از تمدید قانون داماتو توسط کنگره آمریکا برای یک دوره 10 ساله، طرح دوفوریتی ممنوعیت خرید هرگونه کالای مصرفی از آمریکا را به هیات‌رئیسه داد. با این حال تا زمان خروج آمریکا از برجام، دولت و مجلس اقدام چندان قابل‌توجهی برای ممنوعیت واردات اقلام مصرفی از آمریکا انجام ندادند، به‌طوری که بخش قابل‌توجهی از واردات سال 96 نیز مصرفی بود. اما برخلاف انفعال یا بی‌تفاوتی دولت و مجلس نسبت به واردات کالاهای آمریکایی و به‌ویژه واردات کالاهای مصرفی از این کشور، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) اوایل تیرماه سال جاری هرگونه واردات پسته، فرش و خاویار از ایران را ممنوع و حتی برای آن اقدامات تنبیهی تعیین کرده است.
بررسی‌ها از داده‌های آماری گمرک ایران نشان می‌دهد درهشت‌ماهه سال جاری نزدیک به 94 میلیون دلار انواع کالا از آمریکا وارد کشورمان شده که حدود 40 درصد این اقلام، مصرفی هستند. در بین اقلام مصرفی بیش از 57 درصد اقلام (21.4 میلیون دلار) مربوط به بخش کشاورزی و دامی همچون انواع کودها، سویا، ذرت و جو و 39 درصد (14.6 میلیون دلار) نیز مربوط به مکمل‌هایی غذایی است. همچنین 82 درصد از اقلام وارداتی از آمریکا، پس از خروج آمریکا از برجام یعنی در ماه‌های خرداد تا آبان‌ماه انجام شده است. از آنجاکه عمده ثبت سفارش اقلام وارداتی در خردادماه و پس از خروج آمریکا از برجام انجام شده، حالا این سوال مطرح است که واردات از کشوری که در 40 سال اخیر 35 قانون و اعلامیه تحریمی علیه ایران وضع کرده و از برجام نیز خارج شده، دقیقا با چه توجیهی برای منافع ملی انجام شده است.
واردات 940 میلیاردی از آمریکا با دلار 4200 تومانی
بررسی داده‌های آماری گمرک ایران نشان می‌دهد در هشت‌ماهه سال جاری بیش از 60 تن انواع کالای مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای به ارزش 94 میلیون دلار از آمریکا وارد کشورمان شده که واردات این اقلام تا نیمه اول اردیبهشت‌ماه با دلار 3700 تومانی و پس از آن با دلار 4200 تومانی انجام شده است. بر این اساس، با احتساب دلار آزاد، 940 میلیارد تومان انواع کالا با ارز 4200 تومانی و حتی 3700 تومانی از این کشور وارد ایران شده است که از مابه‌التفاوت ارز دولتی و ارز بازار (10 هزار تومانی) رانتی معادل 547 میلیارد تومان ایجاد می‌شود که قطعا برای واردکنندگان غیرقابل چشم‌پوشی است.
واردات 82 درصد کالاها؛ پس از خروج برجامی
همچنین بررسی جزئیات واردات اقلام وارداتی از آمریکا نشان می‌دهد از نظر ارزش، واردات حدود هشت درصد این اقلام در فروردین، حدود 10 درصد در اردیبهشت، حدود سه درصد در خرداد، حدود 15 درصد در تیر، حدود هشت درصد در مرداد، حدود 15 درصد در شهریور، حدود 13 درصد در مهر و 29 درصد نیز در آبان‌ماه وارد ایران شده‌اند. به‌عبارت دیگر، با وجود خروج آمریکا از برجام در 18 اردیبهشت‌ماه 97، واردات کالاهای آمریکایی هنوز متوقف نشده است. اهمیت این موضوع آنجااست که آمریکایی‌ها علاوه‌بر اینکه واردات اقلام کالایی اصلی ایرانی همچون پسته، فرش و خاویار را ممنوع کرده و جریمه سنگینی بر واردات این اقلام از ایران وضع کرده‌اند، در 40 سال اخیر نیز بیش از 35 قانون و اعلامیه تحریمی علیه اقتصاد ایران وضع و به اجرا گذاشته‌اند.
40 درصد اقلام وارداتی از آمریکا مصرفی است
براساس آنچه گفته شد، در هشت‌ماهه سال جاری نزدیک به 94 میلیون دلار (دقیقا 93,927,722 دلار) انواع کالای مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای از آمریکا وارد کشورمان شده است. بررسی جزئیات اقلام نشان می‌دهد از مجموع واردات از آمریکا، حدود 37 میلیون و 456 میلیون دلار این اقلام مصرفی هستند. به‌عبارت دیگر، نزدیک به 40 درصد اقلام وارداتی ایران از آمریکا، مصرفی هستند. بررسی جزئیات اقلام وارداتی مصرفی نیز نشان می‌دهد بیش از 57 درصد از اقلام مصرفی (21.4 میلیون دلار) مربوط به اقلام کشاورزی و دامی همچون انواع کودها، سویا، ذرت و جو است. پس از اقلام مصرفی کشاورزی، بیش از 39 درصد (14.6 میلیون دلار) اقلام وارداتی مربوط به مکمل‌های غذایی، 2.6 درصد مربوط به اقلام ترمیمی دندانپزشکی و مابقی نیز شامل لوله، شیلنگ، اتصالات و مبل، مقوا و کف‌پوش و لوازم خودرو است. نکته قابل‌تامل اینکه با وجود ممنوعیت واردات مکمل‌های غذایی آمریکایی در اردیبهشت‌ماه 97 اما در هشت‌ماهه سال جاری حدود 14 میلیون و 647 هزار دلار ارز 4200 تومانی و حتی ارز 3700 تومانی صرف واردات این کالاهای مصرفی شده است.
* منبع: فرهیختگان
