اساسا چرا و بر چه اساسی میتوان ادعا کرد تحریمها باعث مسدودسازی نرمافزارهای ایرانی میشود؟ این سوال را میتوان با طرح کردن یک سوال پاسخ داد. باید ابتدا پرسید چرا یک توسعهدهنده از گواهینامههای سازمانی برای تولید و انتشار و استفاده نرمافزارهای خود استفاده میکند؟
به گزارش سرویس فناوری اطلاعات «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چند روزی است که اپلیکیشنهای ایرانی در iOS از کار افتاده اند و همین مسئله طی دو روزگذشته با سردرگمی دارندگان گوشی های آیفون مواجه شده است، اطلاعیه منتشر شده از سوی از برخی اپلیکیشنها نشان میدهد دلیل این اختلال محدودیتهایی است که بهتازگی از سوی اپل برای اپلیکیشنهای ایرانی اعمال شده است. اپلیکیشنهایی مانند آسانپرداخت، اسنپ، فونپی، سیباپ و سایر اپلیکیشنهای بانکی و پیام رسان ایرانی از دو روزگذشته روی گوشیهای آیفون اپل باز نمیشوند و بسیاری از کاربران قادر به انجام کارهای روزمرهی خود نیستند. در این میان واکنش رسانه ها به این مسئله قابل توجه بوده اند، عده ای آن را در راستای تحریم ها عنوان کرده اند و عده ای دیگر تصمیم جدید اپل برای بستن نسخه های کرک شده نرم افزارهای ios میداند.
1- بر اساس گزارش منتشر شده «زومیت»، جلوگیری اپل از نصب اپلیکیشنهای متفرقه بهواسطه پروفایلهای شرکتی ارتباطی با تحریمهای آمریکا علیه ایران ندارد. مجوزهای شرکتی برای نصب اپلکیشن در یک سازمان یا ارگان مورداستفاده قرار میگیرد. برای مثال شرکتی قصد دارد با استفاده از اپلیکیشن، فرایند اداری خود را مدیریت کند. با این حساب انتشار اپلیکیشن در استور رسمی اپل منطقی نیست زیرا جامعه مخاطب منحصربهفردی دارد. هدف از ارائه پروفایلهای Enterprise همین مورد است تا شرکتهای مختلف بتوانند اپلیکیشنهایی خاصی را ازطریق وب یا لوکال عرضه کنند.
2- پس از رسوایی گوگل و فیسبوک، اپل تصمیم گرفت سیاستهای خود را در مقابل نصب اپلیکیشنهای مختلف ازطریق پروفایل تغییر دهد. بسیاری از شرکتهای چینی و روسی با انتشار اپلیکیشنهای کرک شده اکوسیستم اپل را تحت تأثیر قرار داده بودند. با رجوع به بخش توسعهدهندگان اپل متوجه میشوید که نظارت اپل بر این قسمت بهمراتب افزایش داشته است تا شاهد انتشار اپلیکیشنهای ناقض حریم خصوصی یا کرک شده نباشیم.
3- ایسنا هم یکی از رسانه هایی بود که این خط را دنبال کرد، این خبرگزاری نوشته است: این موضوع باعث شده است اپل تصمیم بگیرد برای جلوگیری از سوءاستفاده از این روش، به غیرفعال کردن اکانتهای اینترپرایز اقدام کند. در این میان، تعدادی از پرمخاطبترین اپلیکیشنهای ایرانی از جمله اپلیکیشنهای حوزه پرداخت و تاکسی آنلاین و غیره، در گوشیهای با سیستم عامل iOS نیز با مشکل مواجه شده و امکان استفاده ندارند. اکنون اگرچه برخی از شرکتهای که با محدودیت مواجه شدند، راههایی از جمله نسخه وباپلیکیشن را به کاربران خود ارائه کردند، اما هنوز مشخص نیست روند حذف این اکانتهای اینترپرایز که بسیاری از اپلیکیشنهای ایرانی با همین شیوه روی گوشیهای آیفون فعال بودند، ادامهدار باشد و در این صورت سیاست این شرکتها برای ارایهی اپلیکیشنهای خود برای محصولات شرکت اپل چیست.
4- اما برخی از رسانه ها بودند که این مسئله را به تحریم های اخیر آمریکا گره زدند، فرهیختگان در گزارشی نوشته است: چند هفته پیش شرکت اپل اعلام کرد با اپلیکیشنهایی که با گواهینامههای Enterprise یا سازمانی ساخته شدهاند (همان گواهینامههایی که برای دور زدن ماجرای حذف از اپاستور از آنها استفاده میشود و فقط مختص ایران و اپهای ایرانی هم نیست) برخورد خواهد کرد. در یکی، دو هفته اخیر و پس از اعلام این خبر همانطور که انتظار هم میرفت، اپلیکیشنهایی که از این گواهینامه برای انتشار برنامه خود استفاده کرده بودند، دچار مشکل شدند و از کار افتادند. تا اینجا صرفا نقل خبر بود. اما چرا این اتفاق افتاد و علت مسدودشدن و ازکارافتادن اپلیکیشنهای ایرانی چیست؟ سوالاتی است که باید به آنها پاسخ داده شود. اپل در اعلام خود، بالابردن امنیت و برخورد با برنامههایی که از گواهینامههای رسمی اپاستور استفاده نمیکنند و از گواهینامههای سازمانی بهره میبرند را علت این اتفاقات دانست اما اصل ماجرا این نیست و همچون تجربیات سابق باز هم پای سیاست، تحریم و... در میان است. برای فهم این هم لازم به مکاشفه و شقالقمر کردن نیست. بازخوانی آنچه در بالا هم گفته شد و تجربیات همین دو سال اخیر میتواند اثبات این مدعا باشد که عامل اصلی اتفاقات اخیر پیرامون اپهای ایرانی مساله تحریمهاست.
5- اساسا چرا و بر چه اساسی میتوان ادعا کرد تحریمها باعث مسدودسازی نرمافزارهای ایرانی میشود؟ این سوال را میتوان با طرح کردن یک سوال پاسخ داد. باید ابتدا پرسید چرا یک توسعهدهنده از گواهینامههای سازمانی برای تولید و انتشار و استفاده نرمافزارهای خود استفاده میکند؟ پاسخ روشن است. وقتی مسیر دریافت گواهینامه رسمی برای توسعهدهندگان بسته شده باشد، برای ارائه خدمت و تولید و توسعه اپلیکیشن راهی پیشروی توسعهدهنده نمیماند. بسیاری از اپهای ایرانی با گواهینامه رسمی ساخته و منتشر شده بودند اما بعد از حذف توسط اپاستور مجبور به توسعه و انتشار با گواهینامههای Enterprise یا همان گواهینامههای سازمانی شدند و این نوعی جبر ناشی از فضای تحریم است. این نوع گسترش و تولید نرمافزارها و فعالیتها فقط مختص اپل و توسعهدهندگان اپلیکیشنهای این برند نیست و بسیاری دیگر از فعالان حوزه ساخت و توسعه نرمافزارها مجبور به طی کردن مسیرهایی غیر از مسیرهای معمول و بینالمللی هستند که آن هم ناشی از فضای بینالمللی علیه ایران و موضوع فیلترینگ است. استفاده از کافهبازار به جای گوگلپلی، سیباپ به جای اپاستور و استفاده از گواهینامههای سازمانی همه ناشی از وجود همین محدودیتها و شرایط تحریمی و فیلترینگ است.
6- نریمان غریب، کارمند منوتو در مقالهای که در سایت medium منتشر و در آن نام تعدادی از اپلیکیشنهای ایرانی را اعلام کرد این سوال را خطاب به شرکت اپل مطرح کرد که سیستم بانکی ایران دارد از اپلیکیشنهای ios (سیستمعامل اپل) روی پلتفرم اپل استفاده میکند و این سوال فضایی را برای اپل ایجاد میکند که یا به جبر یا به اختیار با ایناپها برخورد کند. این کارمند منوتو در این مقاله راهکار نصب و استفاده از اپها توسط کاربران ایرانی بعد از حذف برنامهها توسط اپاستور را شرح میدهد و بعد از آن هم اختلالات و مسدودسازیها از همان نرمافزارهایی آغاز میشود که او در مقالهاش نام آنها را برده بود. این تحریمخواهی و به قولی وطنفروشی بیش از آنکه مقصود تقابل با سیاستهای حکومت ایران باشد، تقابل با مردم ایران است که در شرایط سخت تحریمی از استفاده از یک نرمافزار ساده حملونقل یا تراکنش بانکی و حتی خرید و فروش اینترنتی مایحتاج خود هم محروم میشوند و همهاش هم زیر سر کسانی است که در شعار خود را دلسوز و حامی مردم ایران نشان میدهند اما در عمل در کوچکترین و بزرگترین کنشهای ضدایرانی و ضدمردمی دخیل هستند.