به گزارش خبرنگار فرهنگی- اجتماعی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چند سالی می شود که صدا و سیما در برنامه های خود از ستاره مربع های مختلف استفاده می کند، این ستاره ها در ابتدا تنها به پرداخت شارژ، قبض و انتقال موجودی محدود می شدند و با دریافت کارمزدی کار مردم را راه می انداختند. ستاره هایی که در برنامه های پر طرفدار از آن استفاده می شد بیشتر ترجیح دادند تا از کسب کارهای ساده خارج شوند و خود کسب و کار جدیدی راه بیندازند.
جون بخر، جایزه ببر
کسب کار جدید، ساز و کار ساده ای داشت، در این روند از مخاطبان در خواست می شد تا با شرکت در مسابقات شانس خود را برای برنده شدن در قرعه کشی امتحان کنند. روبیکا یکی از این برنامه های موفق در این زمینه است. این برنامه در ابتدا باعث شد تا کاربرانش از امکانات فراوان آن تعجب کنند و تواسنت با بهانه های مختلف چند میلیون نفر را به سمت خود بکشاند هر چند رد این روند تبلیعغات برنامه هایی از قبیل خندوانه و ... نیز موثر بود این روند محبوبیت روبیکا به گونه پیش رفت که برخی آن را جایگزینی در صورت فیلترینگ احتمالی اینستاگرام می دانستند.
روبیکا که متعلق به شرکت توسکاست به نحوی پیشرفت کرد که طبق گفته عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تبلیغات صدا و سیما در زمینه برگزاری مسابقات و قرعه کشی ها را به تنهایی به دست گرفته است، این شرکت توانسته با انحصار موجود «تمامی هزینه‌های تولید» برنامه‌های پربیننده‌ای، چون خندوانه، برنده باش، کودک شو، فرمول یک، نود، حالا خورشید، به خانه برمی‌گردیم، عصر جدید، تب تاب، جام جهانی، ماه عسل، ستاره ساز، فوتبال‌های داخلی و خارجی ودر مجموع ۷۹ برنامه‌ی تلویزیونی را می‌پردازد.
اکنون نیز روبیکیو بخشی از روبیکا در بخش های مختلفی مانند «شب آفتابی»، «هوش برتر»، «ویدیو چک»، «هشتگ»، «رامبد جوان» اقدام به برگزاری مسابقات در زمینه های مختلف می کند. در این مسابقات افراد می توانند با خریدن جان تا مرحله نهایی پاسخ به سوالات بروند. در واقع افراد می توانند تا مرحله اخر جوابهای غلط بدهند به شرطی که هزینه جواب های اشتباه خود را بدهند. این خرید و فروش «جون» در آمد هنگفتی را برای این برنامه فراهم کرده است.
برای 5 میلیون چقدر هزینه میکنی؟
برنده باش، مسابقه ای که در ابتدا گفته می شد لازم نیست برای شرکت در آن حتی یک ریال پرداخت کنید، این روزها به عنوان یک برنامه پول ساز برای سازندگانش شناخته می شود. این برنامه چند هفته قبل از عید و با مجری گری محمدرضا گلزار آغاز شد، تصمیم درست سازندگان این برنامه در استفاده از گلزار تضمین اولیه ای برای استقبال از این برنامه را فراهم می کرد. طرز شرکت در این مسابقه ساده بود، کافی بود برنامه ی مربوط به مسابقه را در گوشی خود نصب کنید و به سوالات آن پاسخ دهید در این صورت می توانید بدون دادن یک ریال هم به مسابقه ی اصلی راه پیدا کنید اما اگر بخواهیم دقیق تر این روند را بررسی کنیم می بینیم این روند تنها بر روی کاغذ نوشته شده است. در حقیقت شما امکان پاسخ تنها به پنج سوال را به ضورت رایگان دارید که حتی در صورت پاسخ صحیح به این سوالات نمی توانید به مرحله بعد بروید بنابراین مجبور به خرید بسته هایی هستید که قیمت آن بین 2500 تا 20 هزار تومان است که اگر نتوانید در طول هته به امتیاز چهار نفر بالاتر دست پیدا کنید همه امتیازها در واقع مبالغ پرداخت شده حذف می شود و باید دوباره در این دور بی پایان بازی کنید. همین روند باعث شده است تا شرکت کنندگان مجبور به استفاده 24 ساعته از این برنامه شوند تا شاید بتوانند امتیازات خود را به چهار نفر اول برسانند. البته این هزینه ها تا حدی می تواند ارزش شرکت در مسابقه را نیز داشته باشد، کمک تماشاگران، گلزار و .. می تواند حداقل 5 میلیون تومان برای شرکت کننده به ارمغان بیاورد. شاید همین روند باعث شده است تا به جای مسابقاتی حساس شاهد مسابقاتی باشیم که عموما تا 5 میلیون تومان ادامه می دهند ترجیح می دهند با حداقل سود مسابقه را ترک کنند. سازو کاری که به جای حضور شرکت کنندگان مستعد، شرکت کنندگانی که پول بیشتری پرداخت می کنند را به مرحله نهایی می رساند، البته این موضوع قابل کتمان نیست که در همین مسابقه نیز افراد مستعد حضور داشته اند اما سازوکار این مسابقه برای شرکت افراد مستعد برنامه ریزی نشده است.
روند انتقاد از این برنامه به شرکت کنندگان این مسابقه نیز رسید. چندی پیش یکی از این افراد با اعلام آنکه سوال اشتباه بوده است خواست تا حق خود را از سازندگان این برنامه بگیرد که مسئول سوالات «برنده باش» این اشتاباهات را طبیعی و قسمتی از اشتباهات انسانی دانست. مدتی بعد نیز از حضور دو مرتبه یک شرکت کننده در این مسابقه خبر داده شد، که گلزار با اعلام اینکه این شرکت کننده توانسته بوده است جواب صحیح را بدهد اما به دلیل همان اشتباهات انسانی حذف شده، دو مرتبه به این مسابقه دعوت می شود تا حق الناسی به گردن سازندگان نباشد.
روند انتقادات از این برنامه به نحوه شرکت و جوایز این برنامه نیز رسید. یکی از مقلدان آیت الله مکارم شیرازی در استفتایی از ایشان پرسید: «مسابقه‌ای حضوری با عنوان "مسابقه بزرگ برنده‌باش" از طریق شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا و پخش است که به شرکت‌کنندگان در این مسابقه به ازای پاسخ صحیح به هر سوال، مبلغ قابل توجهی به صورت پلکانی(تا سقف 100 میلیون تومان) اعطا می‌کند که با کمک مجری برنامه و فرصت‌هایی که در اختیار هر شرکت‌کننده قرار می‌گیرد، مبلغ جایزه غالباً از 5 میلیون تومان کمتر نیست. شرط حضور در این برنامه خرید سوال و پاسخ درست به آن‌ها از طریق اپلیکیشن مخصوص است و در صورت درست بودن جواب‌ها، در یک رقابت فشرده، 4 نفر به مسابقه حضوری دعوت خواهند شد. آیا برگزاری این نوع مسابقات جایز است؟ آیا شرکت در این نوع مسابقات جایز است؟ آیا شرکت کننده، مالک شرعی جایزه خواهد شد؟» آیت الله مکارم شیرازی نیز پسخ داد که:« این کار قمار است و کسانی که شرکت می کنند مالک آن جوایز نمی شوند.» هر چند روابط عمومی این مسابقه پس از انتشار این نامه در فضای مجازی سعی کرد تا برای مقابله با آسیب خوردن این برنامه از عدم فرض صحیح در متن نامه بگوید، اما دفتر آیت الله مکارم شیرازی در تاکیدی دیگر فرض را درست و این کار را قمار دانست.
رهبر انقلاب نیز روز گذشته در دیدار با کارگران با اشاره ای ب این موضوع گفتند:«باید فرهنگ کار و تولید و تلاش را ترویج دهیم و روحیه انتظار برای ثروت بادآورده را از بین ببریم و روش هایی شبیه بخت آزمایی را ترویج نکنیم که دستگاه های مختلف از جمله صدا و سیما باید متوجه این معنا باشند.»
دوری بی پایان
چه مسابقات روبیکیو و چه مسابقه برنده باش به یک چرخه تبدیل شده اند که هر روز به وعده های پر رنگ خود در سطح شهر برای برنده شدن در مسابقات چندین میلیونی مخاطبان را به پای تلویزیون و یا گوشی می کشانند. در هر روند فرد می تواند با واریز وجه به حساب سازندگان خود را تا مراحل بالایی بکشاند. درواقع فرد در پول می دهد تا در مسابقه برنده شود. این اتفاق تازه ای نیز نیست. سالهای گذشته نام این کار را ارمغان بهزیستی گذاشته بودند. در این روند فرد با خرید برگه قرعه کشی شانس خود را امتحان می کرد اما در قمار جدید فرد علاوه بر پول لازم است به چند سوال پاسخ بدهد و باز منتظر قرعه ای باشد که قرار است نام فرد را خارج نماید. این روند چرخشی بی انتهاست.
در مسابقات روبیکیو در صورتی که در هر مسابقه برنده نشوید به شما پیشنهاد مسابقه بعدی داده خواهد شد، در مسابقه برنده باش نیز تمام امتیازات شما در هر هفته حذف می شود و روز از نو، روزگار از نو آغاز می شود. این روند آن قدر ادامه پیدا می کند که یا برنده شوید و یا قید جایزه را بزنید، هرچند بیلبوردهای سطح شهر شما را از وسوسه شرکت در این مسابقه خلاص نخواهد کرد و در نهایت هر بار شرکت در این مسابقات جیب سازندگان این مسابقات را پرتر خواهد کرد.
فروغی و منتقدانش
فروغی مدیر شبکه سه سیما که تا همین روزها درگیر حواشی حذف عادل فردوسی پور از برنامه نود بود، حاشیه های ایجاد شده برای برنامه «برنده باش» خود به چالش جدیدی برای وی تبدیل شده است، برای مثال سایت تابناک از حامیان محسن رضایی در گزارشی خواستار عزل وی شده است. باید دید مدیر جوان شبکه سه که این روزها با انتقادات فراوان همچنان به کار خود ادامه داده است برای این حاشیه خود چه راه کاری در نطر خواهد گرفت.
* گزارش از محمد جعفری
