به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کاغذ؛ شاید هیچگاه کسی تصورش را نمی‌کرد که این قلم هم جزو کالاهای لوکس محسوب شود و روزی بیاید که برای خرید آن نیاز به هزینه کرد نسبتا گزافی بود، اما حالا که قیمت کاغذ پرواز کرده و ظاهرا دست کسی هم به آن نمی‌رسد، حوزه نشر بیشترین اثر را از این گرانی دیده و بیش از همه متضرر شده است. افزایش قیمتی که نه تنها صدای ناشر کتاب را در آورده، بلکه وضعیت را برای ادامه حیات روزنامه‌ها و نشریات به مرحله هشدار رسانده است.
در این میان اما شاید دانشجویانی که در حوزه نشریات فعال هستند، بیشترین آسیب را از آشفته بازار کاغذ دیده‌اند، قشری که به دلیل نداشتن قدرت مالی بالا نمی‌توانند پا به پای گرانی کاغذ حرکت کنند و در مقابل هم دانشگاه‌ها چندان تمایلی به حمایت از آنها ندارند، همین مهم آنها را مجبور کرده یا نشریه‌شان را در تیراژ کمتر منتشر کنند و یا به طور کل قید چاپ نشریه را بزنند؛ همین مسئله باعث شد تا به سراغ 3 تن از فعالین این حوزه برویم و از آنها درباره مشکلات این روزهای چاپ نشریه بپرسیم؛ مشکلاتی که البته تنها به گرانی کاغذ و چاپ هم خلاصه نمی‌شود.
رشد پشتیبانی مالی از نشریات با شرایط روز تناسبی ندارد
محمدرضا محمدی، عضو هیات نظارت بر نشریات دانشجویی وزارت علوم در این باره گفت: یکی از مشکلاتی که بسیاری از دانشگاه‌ها با آن روبه رو هستند، مسائل مالی است و در اکثر دانشگاه‌ها پشتیبانی مالی از نشریات را شاهد نیستیم.
محمدی گفت: البته تصوری ایجاد شده مبنی بر اینکه امروزه دیگر نیازی به نشریات نیست و باید مطالب در فضای مجازی منتشر شود و همین مسئله هم دلیلی برای عدم حمایت از نشریات شده است، البته در دیدار دانشجویی 2 سال پیش رهبری به این مسئله اشاره کردند و گفتند نشریه مصداقش از فضای مجازی جداست و باید به آن حوزه به صورت ویژه اهمیت داده شود. با این حال امروزه نشریات ما در حوزه چاپ با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند و برخی از دانشگاه‌ها اعلام می‌کنند که بودجه‌ای برای این کار ندارند و مابقی نیز علی‌رغم داشتند بودجه اهمیتی به این مسئله نمی‌دهند و همین مسائل باعث شده تا مقداری رونق نشریات کاهش پیدا کند.
عضو هیات نظارت بر نشریات دانشجویی وزارت علوم ادامه داد: با توجه به اینکه فضای نشریات از 6 ماه گذشته گرم شده است، پیش‌بینی می‌کنیم که کار نشریات از در آینده نسبت به وضعیت امروزشان رونق بیشتری داشته باشند، با این حال مشکل اصلی این است که حمایت‌های مالی نمی‌تواند خودش را همراه با پیشرفت نشریات به جلو بیاورد و هیچگاه افزایش حمایت‌های مالی در این زمینه را شاهد نبوده‌ایم، اما طبیعتا نمی‌تواند جلوی رونق نشریات را هم گرفت.
دانشگاه چاپ نشریات علمی را محدود کرده است
فرزانه تشتری، عضو اصلی کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه قم در مورد وضعیت این روزهای نشریات گفت: ما در دانشگاه‌مان پیش از گران شدن کاغذ هم مشکل چاپ داشتیم و دانشگاه آنطور که باید از چاپ نشریات حمایت مالی نمی‌کرد و به همین دلیل تیراژ نشریات ما بسیار پایین بود. به طوری که برای یک نشریه علمی که حدود 500 مخاطب دارد و باید حداقل 100 نسخه از یک شماره را چاپ و توزیع کنیم، دانشگاه این مسئله را قبول نمی‌کند و تنها 50 نسخه را می‌پذیرد و همین مسئله کار را برایمان سخت کرده است، محدودیت‌هایی از این دست بسیا زیاد است و حتی پول طراحی نیز به ما نمی‌دهند و چاپ رنگی اصلا به ما تعلق نمی‌گیرد.
تشتری افزود: از سوی دیگر دانشگاه موظف است که هر ترم برای ما کارگاه آموزشی مرتبط با موضوع چاپ نشریه را برگزار کند که اصلا چنین اتفاقی نمی‌افتد، همچنین دانشگاه ما به مدیران مسئول مجوز کتبی نمی‌دهد و حتی صورت جلسه‌ای از کمیته ناظر بر نشریات که باید به صورت منظم برگزار شود که البته هیچگاه اینطور نبوده هم تهیه نمی‌شود.
او ادمه داد: یکی دیگر از مشکلات ما عدم اطلاع‌رسانی درباره موافقت و یا عدم موافقت با درخواست مدیران نشریات برای صدور مجوز است، به طوری که شخصا در مهر ماه درخواست مجوز داده بودم و در آبان ماه نیز مجوزم صادر شده بود، اما زمانی که شخصا دنبال نتیجه درخواستم رفتم اعلام کردند که یک ماه پیش این مجوز صدر شده ولی حتی تلفنی نیز این موضوع را به من ابلاغ نکردند و همین مسئله باعث شد تا نتوانم یکی و دو شماره از نشریه‌ام را منتشر کنم.
عضو اصلی کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه قم گفت: متاسفانه نشریات سیاسی در در دانشگاه‌مان بسیار محدود هستند و قبل از چاپ این نشریات بر آنها نظارت محتوایی صورت می‌گیرد، به طوری که حراست دانشگاه به صورت مستقیم در این زمینه وارد شود، در حالی که اگر شکایتی دارد باید از طریق شورای نظارت بر نشریات این موضوع را دنبال کند.
او گفت: هر چند که اگر شروط تعیین شده دانشگاه مبنی بر تعداد تیراژ، طراحی و ... را قبول کنیم، دانشگاه 100 درصد هزینه‌های چاپ نشریه را می‌دهد و طبیعتا در شرایط فعلی دانشجویان مجبور هستند تمام شروط را قبول کنند، اما برای نشریات علمی که مجبور هستیم عکس‌ها را به صورت رنگی منتشر کرده و از 2 رنگ برای چاپ استفاده کنیم، هزینه‌ها افزایش پیدا می‌کند و یا دانشجو محجبور است از جیب خود هزینه کند و یا کلا قید انتشار نشریه را بزند که برخی از دانشجویان فعال در این حوزه اعلام کرده‌اند که دیگر نشریه‌شان را منتشر نمی‌کنند.
سرنوشت روزنامه‌های کشور در انتظار نشریات دانشجویی
محمدرضا محمدی، مدیرمسئول نشریه دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به عدم حمایت دانشگاه ها از نشریات دانشجویی گفت: دانشگاه‌ها حمایت خاصی از چاپ نشریه نمی‌کنند، حتی دانشگاه‌هایی داریم که اصلا کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی ندارند و تشکل‌ها مجبور هستند از بودجه و یا هزینه کرد شخصی خود دست به این کار بزنند. در مقابل برخی دانشگاه‌ها که وضعیت بهتری داشته و به طور مثال کمیته ناظر را دارند، اما در عمل حمایتی از نشریات انجام نمی‌دهند. عملا تعداد دانشگاه‌هایی که قوانین مربوط به نشریات را بهتر رعایت کرده و تا حدودی از نشریات نیز حمایت می‌کنند، بسیار محدود است.
او گفت: دانشگاه‌ها معمولا اعلام می‌کنند که تا میزان مشخصی از هزینه تیراژ نشریه را متقبل می‌شوند و یا رقم خاصی را مشخص می‌کنند و می‌گویند اگر چاپ نشریه بیشتر از رقم تعیین شده باشد، خود دانشجویان باید آن را پرداخت کنند.
محمدی افزود: در دانشگاه‌ها برای چاپ نشریات همیشه بهانه بودجه نداریم، وجود دارد و این مسئله بیشتر نیز مختص دانشگاه‌های وزارت علوم است؛ چرا که از نظر قانونی دانشگاه‌ها ملزم نیستند که بودجه‌ای را به این مسئله اختصاص دهند، در حالی که وزارت بهداشت به خاطر تاکیدی که بر حمایت از نشریات دارد، این مسئله کمتر اتفاق می‌افتد. همه این اتفاقات در حالی است که چاپ یک نشریه معمولی 7 صفحه‌ای که بخواهد در 2 رنگ چاپ متنشر شود و در تعداد معمولی نیز توزیع شود، حدود 400 هزار تومان برای هر نوبت چاپ هزینه نیاز دارد.
مدیرمسئول نشریه دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: البته مسائل مالی تنها بخشی از مشکلات چاپ نشریه محسوب می‌شود؛ چرا که برخی از دانشگاه‌ها نظارت پیش از چاپ دارند، هر چند که با رایزنی‌های صورت گرفته نوع نظارت پیش از چاپ در دانشگاه‌ها تغییر کرده و دیگر به شکل سابق دنبال نمی‌شود، اما هنوز این وضعیت وجود دارد و تا زمانی که دانشگاهی از فایل نشریه مطلع نشود، اجازه چاپ آن را نمی‌دهد. در حقیقت دانشگاه‌هایی که می‌خواهند حمایت مالی پیش از چاپ داشته باشند، معمولا نظارت محتوای پیش از چاپ نیز دارند و این مسئله را نیز به شکل‌های مختلف دنبال می‌کنند. به طور مثال به دانشجو می‌گویند دانشگاه با یکی از چاپخانه‌ها قرارداد دارد و باید نشریه در این چاپخانه منتشر شود، اما زمانی که دانشجو فایل را در اختیار این چاپخانه قرار می‌دهد، در ابتدا چاپخانه فایل را با دانشگاه نهایی کرده و بعد اقدام به چاپ آن می‌کند.
او گفت: معتقدم با توجه به افزایش هزینه‌های مربوط به چاپ نشریات، چشم انداز آنها نیز همانند روزنامه‌ها می شود و ممکن است تیراژها پایین بیاد و در مقابل دانشجویان نیز کمتر قلم‌زده و کنش سیاسی داشته باشند، البته در مقابل نیز نشریات الکترونیک افزایش پیدا می‌کند و قطعا این وجه مثبت مسئله خواهد بود.
منبع: هفته نامه دانشجویان
"برای دانلود این شماره از هفته‌نامه دانشجویان اینجا کلیک کنید"
