به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ 21 اردیبهشت، حسن روحانی در ضیافت افطاری میزبان برخی از فعالان سیاسی جناح های اصولگرا و اصلاح طلب بود. رئیس جمهور به نکات مختلفی مانند اختیارات محدود برای برطرف کردن مشکلات کشور در این جلسه اشاره کرد و گفت: «نباید تسلیم بشویم و باید راه حل ها را پیدا کنیم و در این زمینه البته مهم است که چه مقدار از راه حل ها در اختیار دولت قرار دارد. وقتی از دولت سوال و مطالبه می شود باید از طرف دیگر بررسی شود که دولت چه مقدار در حوزه های مورد سوال دارای اختیار بوده است. به طور مثال در خصوص سیاست خارجی، فرهنگی و یا فضای مجازی از دولت مطالبه ای می شود، باید ببینیم که دولت چقدر در این حوزه ها اختیار دارد. باید در حد توان و در حوزه اختیارات رئیس جمهور از دولت مطالبه داشت.»
رئیس جمهور در این مثال خود از سه زمینه سیاست خارجی، فرهنگی و فضای مجازی نام می برد که در آن به دلیل عدم اختیارات کافی نمی تواند مطلوب عمل کند. شاید مهم ترین مسئله رئیس جمهور در فضای سیاست خارجی نحوه تعامل کشور با غربی ها به خصوص در زمینه انرژی هسته ای باشد. سیاست خارجی ایران طی این چند سال و به خصوص با تاکید دولت بر حل مسئله هسته ای با کشورهای غربی، با سیاست های ایران در زمینه انرژی هسته ای رابطه تنگاتنگی داشته است. همین موضوع باعث شد تا روحانی در 28 شهریور ماه 1392 در گفت و گو با شبکه NBC آمریکا از داشتن اختیارات تام در زمینه پرونده هسته ای خبر می دهد.
او در بخش دیگری از این گفت و گو نیز از نامه نوشتن بین خود و اوباما می گوید:« بعد از انتخابات ریاست جمهوری و شروع به کار رسمی‌ام، آقای اوباما نامه‌ای خطاب به من نوشتند و تبریک گفتند و برخی مسائل را مطرح کردند. من هم به آن نامه پاسخ دادم، از ایشان تشکر کردم و مواضع جمهوری اسلامی ایران را نسبت به برخی مواردی که ایشان مطرح کرده بودند و برخی موارد دیگر، مطرح کردم.» اگر تمام عملکرد دولت مبنی بر اختیارات کامل در تنظیم برجام را هم نادیده بگیریم. همین جملات که در آغاز کار دولت گفته شده است می تواند گواهی بر اختیار تمام و کمال دولت در زمینه سیاست خارجی باشد.
فرهنگ و فضای مجازی زمینه های دیگری است که رئیس جمهور از در دست نداشتن اختیار در آنها صحبت کرده است. حال آن که دولت در این زمینه ها به واسطه داشتن بازوهایی چون وزارت ارشاد می تواند قدرت خود را در زمینه های فرهنگی اعمال نماید.
قسمت طنز ماجرا آنجایی است که رئیس شورای عالی فضای مجازی از عدم اختیار در فضای مجازی می گوید. حسن روحانی پس از فیلترینگ تلگرام بارها سعی کرده است تا خود را مخالف این اقدام معرفی کند اما عزت الله ضرغامی، عضو دیگر شورای عالی فضای مجازی مدتی قبل و پس از آن که سو استفاده روحانی از فیلترینگ تلگرام را دید اعلام کرد که فیلترینگ تلگرام با دستور رئیس جمهور انجام شده است. این موضوعات نه تنها اختیار بلکه قدرت رئیس جمهور را در فضاهای مختلف فرهنگی نشان می دهد. همین اختیارات رئیس جمور است که مانع از برگزاری جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از پنج ماه شده است.
منشی نه ولی استاندار را عوض میکنم
مسئولین دولتی همواره زمانی که می خواهند از پاسخگویی فرار کنند از عدم اختیارات لازم صحبت می کنند. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور که به غیر از آن 18 سمت دیگر را نیز دارد در جمع فعالان اقتصادی که در 29 مهر ماه سال گذشته برگزار شده بود گفت:«من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را نداشته‌ام، پس از من انتظار نداشته باشید که وکیل و وزیر را تغییر دهیم.» این جمله زمانی عجیب تر می شود که شش ماه بعد اسحاق جهانگیری، شخصا اقدام به عزل استاندار گلستان می کند! کمی طنر گونه به نظر می رسد که معاون اول رئیس جمهور حق عزل منشی خود را نداشته اما استاندار گلستان را عزل می کند.
اپیدمی من اختیار ندارم
به دو نمونه از صدها «من اختیار ندارم»هایی که مسئولین در سلسه مراتب مختلف از آن برای فرار از پاسخگویی استفاده می کنند اشاره کردیم. روند تلخ «من اختیار ندارم» برای فرار از پاسخگویی کار را به جایی رسانده است که مسئولین دولتی وظایف خود را بر دوش افراد یکدیگر می گذارند. پاسخگویی در برابر وظایف مهم ترین امری است که مردم باید از مسئولین طلب کنند. چرا که بدون آن تنها با یک چرخه ناقص از دموکراسی روبرو خواهیم بود.
* گزارش از محمد جعفری
