اختیارات بیشتر برای هیچ +جدول

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ روحانی روز گذشته یک بار دیگر از اصل 59 قانون اساسی و این که می توان از آن برای عبور از بن بست ها استفاده کرد صحبت کرد. اصل 59 همان اصلی است که این فرصت را به قوه مقننه می دهد تا از راه همه پرسی و مراجعه مستقیم آرا به مردممی تواند قانون گذاری کند. در اصل 59 آمده است: «در مسایل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه مقننه از راه همه‌پرسی و مراجعه مستقیم به آراء مردم صورت گیرد. در خواست مراجعه به آراء عمومی باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.»

البته روحانی چه آن زمان که رئیس جمهور نبود و چه اکنون که رئیس جمهور شده است بارها از رفراندوم برای عبور از مشکلات صحبت کرده است. هر چند روحانی این موضوع را راه حلی برای عبور از مشکلات می داند اما هیچ گاه مشخص نکرده است چگونه این رفراندوم می تواند کمکی برای مشکلات جامعه باشد چرا که امروز این خود حسن روحانی است که سکان سیاست اجرایی کشور را بر عهده دارد.

سال 83 و پیشنهاد رفراندوم روحانی
حسن روحانی در کتاب خاطرات خود نوشته‌ است که سال ۱۳۸۳، زمانی که دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده، درباره برنامه هسته‌ای ایران، پیشنهاد برگزاری رفراندوم داده است:« با سران نظام مطرح کردم که چون مسئله هسته‌ای به نقطه سرنوشت‌سازی رسیده، خوب است موضوع به رفراندوم عمومی گذاشته شود و از مردم پرسیده شود که اگر موافق هستند، رای مثبت بدهند تا غنی‌سازی آغاز شود و پیامدهای احتمالی آن را هم ملت بپذیرد.» اما این پیشنهاد حسن روحانی هیچ وقت عملی نشد.

مسائل اختلافی و باز هم رفراندوم
حسن روحانی در همایش اقتصاد ایران در سال 93 بار دیگر از رفراندوم صحبت کرد، تاکید کرد: «برای یک بار هم که شده، درباره مسئله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد... [مسئله‌ای که] برای همه اهمیت دارد و در زندگی همه تاثیرگذار است، نظر مستقیم مردم پرسیده شود.»

به گفته رئیس جمهوری ایران، بر اساس قانون اساسی، مسایل مهم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به جای این‌که در مجلس تصویب شود، باید مستقیم به آرای عمومی و همه‌پرسی گذاشته شود؛ اما آن‌طور که آقای روحانی گفته، «اکنون ۳۶ سال گذشته و یک بار هم این اصل قانون اساسی اجرا و عمل نشده است.»

او در این جلسه گفته بود: «یکی از اصول قانون اساسی که از روز اول تا الان اجرا نشده است و من به‌عنوان مسئول اجرای قانون اساسی خیلی دلم می‌خواهد شرایطی مهیا شود تا یک‌بار هم که شده به این اصل قانون اساسی عمل شود، همه‌پرسی از مردم درباره مسائل مهم کشور است. قانون اساسی به ما می‌گوید که در مسائل مهم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به جای اینکه قانون در مجلس تصویب شود، ماده قانونی یا برنامه مستقیم، به آرای عمومی مردم و همه‌پرسی گذاشته شود. ما یک‌بار هم که شده در یک مسئله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد، از مردم مستقیم بپرسیم.»

اختلاف جناحی و صندوق رای
حسن روحانی در راهپیمایی روز ٢٢ بهمن سال 96 هم گریز دیگری به رفراندوم زد و گفت:« قانون اساسی بن‌بست‌ها را برداشته و ظرفیت بزرگی دارد و اگر در موضوعی با هم بحث داریم، باید به اصل ٥٩ مراجعه کنیم که طبق آن باید به آرای مردم مراجعه کرد.» و یک بار دیگر توجهات را به موضوع اصل ٥٩ جلب کرد. او گفت: «اگر جناح‌ها اختلافی دارند، صندوق آرا را بیاوریم و هر چه مردم گفتند، عمل کنیم. اسلام، ایران و ملت ایران برای ما اصل است.»

رئیس جمهور در این سخنرانی هر چند منظور خود را به صراحت نگفت اما اگر منظور او را اختلاف در نگاه های بین جناح ها و دعواهای سیاسی بدانیم، باید سوال پرسید مگر می توان تمام اختلاف های جناح های مختلف را بر اساس رفراندوم به نتیجه رساند!

رفراندوم برای اختیارات بیشتر!
روحانی روز گذشته در جمع رسانه ها با تاکید بر این موضوع که مشکل این نیست که دولت چه اختیاراتی دارد و اگر قانون اساسی اجرا شود، دولت اختیارات کافی دارد، گفت: اما باید در نظر داشته باشیم که شرایط جنگ با شرایط عادی تفاوت دارد و در ۸ سال دفاع مقدس تمام اختیارات در شورای عالی پشتیبانی جنگ جمع شده بود و امام راحل تمام این اختیارات را به این شورا محول نموده بود.

و با تأکید بر اینکه در شرایط فعلی نیاز به ساز و کار روان‌تری داریم، افزود:«در آغاز تحریم‌های جدید در جلسه‌ای با مقام معظم رهبری مطرح کردم که کشور در این شرایط جنگی برنامه و فرمانده می‌خواهد و شما فرمانده و ما همه مطیع هستیم و ایشان فرمودند که خودتان فرماندهی را بر عهده بگیرید.»

رئیس جمهور با تأکید بر اینکه اختیارات فرماندهی مهم است، تصریح کرد:« در جنگ با آمریکا کشور هزینه می‌دهد اما ما قطعاً پیروز این میدان هستیم و این پیروزی نیازمند شرایط و لوازمی می‌باشد که مهم‌ترین آنها وحدت فکر و اعتماد به یکدیگر است.»

پیش از این در دوران ریاست جمهوری خاتمی نیز لوایحی پیرامون افزایش اختیارات رئیس جمهور در دولت اصلاحات نیز ارائه شده بود.

هر چند در سخنان دیروز رئیس جمهور نیز مطرح شد که رهبری فرماندهی جنگ اقتصادی را به روحانی داده اند، اما گویا روحانی معتقد است این فرماندهی تنها در عنوان مطرح شده است و روحانی اختیارات عملی ندارد. این درحالی است که رئیس جمهور، ریاست بیش از 11شورا را بر عهده دارد و البته همین اختیارات را نیز یا اجرا نمی کند و یا آنها را با مشکلاتی مواجه کرده است. نمونه مهم این گونه اداره کردن جلسات رئیس جمهور را می توان در اداره جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی دید که حتی تاب شنیدن انتقادات را نیز ندارند. حال اگر قدرت رئیس جمهور در این مورد افزایش نیز داشته باشد، چه کسی حق اظهار نظری مخالف وی را می تواند داشته باشد.

رئیس جمهور در حالی از کمی اختیارات خود صحبت می کند که سعید لیلاز، اقتصاد دان اصلاح طلب مدتی پیش در واکنش به بی عملی دولت گفت: «اگر اختیارات رهبری به سران قوا را چوب خشک داشت، تا الان کاری کرده بود.» هر چند این روزها روحانی از قدرت نداشتن صحبت می کند اما خود در سال 93 همه مسئولیت های مذاکرات را بر عهده می گیرد و در اسفند 97 نیز خود را فرمانده جنگ اقتصادی معرفی می کند.

بیشتر بخوانید: مسئولیت برجام با چه کسی است؟

این در حالی است که حسن روحانی در قوه مقننه نیز با داشتن هم پیمانی مانند علی لاریجانی مشکل خاصی را تا کنون در مجلس نداشته است، نمونه بارز این اتحاد را می توان در تصویب برجام، CFT، رای مثبت به وزاری پیشنهادی روحانی، عدم استیضاح وزرا حتی در شرایط ناکارآمدی و ... مشاهده کرد. از این موضوع می توان این نتیجه را گرفت که عملا حسن روحانی در زمینه قانون گذاری مشکلات خاصی را پیش روی خود نداشته و می تواند با هماهنگی هم طیفان خود در مجلس قوانین، طرح ها و ... را پیش ببرد.

تمام موارد فوق این موضوع را نشان می دهد که رئیس جمهور در زمینه اختیارات نه تنها مشکلاتی را ندارد بلکه با داشتن اختیاراتی فراوان تر از روئسای جمهور سابق می تواند اهداف خود را به پیش ببرد، اما در این میان نکته ای وجود دارد. حسن روحانی از اردیبهشت سال گذشته عملا تنها راه حل موجود جهت پیش برد اقتصادی کشور را از دست داده است. وزارت نفت، بانک مرکزی و ... که در این مدت تنها بر روی برجام تاکید داشتند حال با مشکلاتی روبرو شده اند که باید به فکر دور زدن تحریم ها باشند اما عزمی در دولت برای این موضوع دیده نمی شود.برای مثال احمد علیرضابیگی، نماینده مجلس شورای اسلامی در بهمن ماه سال گذشته از عدم تمایل دولت برای دور زدن تحریم ها صحبت کرد.

می توان گفت دولت نه در ایده و نه در عمل هیچ اقدام قابل لمسی برای حفظ وضعیت اقتصادی نداشته است.

رفراندوم های مهم تری هم هست
هر چند رئیس جمهور از رفراندوم برای اختیارات بیشتر سخن می گوید اما انچه که از اهمیت بیشتری برخوردار است این است که حال که رئیس جمهور ایده خود رابرای پیش برد کشور از دست داده است و حتی در قبال وضعیت اقتصادی داخل کشور نیز با رفتارهای منفعلانه باعث افزایش چند برابری قیمت ها، کاهش ارزش پولی و ... شده است، آیا بهتر نیست که رفراندوم برای ادامه و یا پایان دولت انجام شود؟