به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ عملکرد اتحادیه اروپا در یک سال گذشته نشان می دهد که اروپا در راستای سیاست فشار حداکثری آمریکا اقدام می‌کند. قبل از بازگشت تحریم‌های آمریکا در آبان ماه، بیشتر شرکت‌های اروپایی از ایران رفته بودند، بانک‌های اروپایی اکثر تراکنش‌های بانکی مرتبط با ایران را رد می‌کردند و کشورهای اروپایی واردات نفت از ایران را قبل از 13 آبان به صفر رسانده بودند و حتی بعد از اینکه آمریکا معافیت تحریمی به دو کشور اروپایی ارائه کرد، این کشورها از واردات نفت ایران خودداری نمودند. به این ترتیب اروپایی‌ها کاملا از تحریم‌های آمریکا به طور غیررسمی تبعیت کردند.
بیشتر بخوانید// اینستکس راه حل یا دامی برای اقتصاد ایران
از طرف دیگر، اروپا در رابطه با مسائلی موشکی و منطقه‌ای ایران کاملا با آمریکا همراهی نمود. دو کشور اروپایی انگلیس و فرانسه بارها پرونده موشکی ایران را به شورای امنیت بردند تا به کشور فشار بیاورند. مسئولین اروپایی هم در جاهای مختلف تاکید کرده‌اند با آمریکایی‌ها بر سر مسائل منطقه‌ای، موشکی و حقوق بشر ایران با آمریکایی‌ها همسو هستند.
بنابراین سیاست اروپایی‌ها در عمل نسبت به سیاست فشار حداکثری آمریکا واگرایی ندارد. اکنون دولت با خروج تدریجی خود از برجام می‌خواهد به اروپا در جهت انجام تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای فشار بیاورد و اروپا نیز اینستکس را برای جلوگیری از خروج ایران راه‌اندازی کرده است. در این شرایط نکته‌ی حیاتی اینجاست که اینستکس را در پازل فشار حداکثری آمریکا ببینیم. اینستکس یک شرکت خصوصی است که با ثبت تبادلات تجاری مربوط به غذا و دارو به صورت یک اتاق پایاپای بدهی‌ها را با شرکت خصوصی متناظر خود در ایران موسوم به STFI تسویه می‌کند. با توجه به اینکه سازوکار اینستکس فروش نفت ایران را پوشش نمی‌دهد، عملا این سازوکار پوچ است. آمارهای تجاری گمرک و سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد حتی در دوره‌ی قبلی تحریم‌ها، از اروپا واردات صورت می‌گرفته است.
بیشتر بخوانید// تداوم خروج از برجام، تنها راه عقب‌نشینی غرب
نگاهی به بیانیه‌ی نشست کمیسیون مشترک برجام در 7 تیرماه نشان می‌دهد که اروپا در نظر دارد که کشورهای دیگر را وارد سازوکار اینستکس کند و هم‌اکنون نیز برخی از کشورهای طرف تجاری ایران از جمله ترکیه و روسیه، برای پیوستن به اینستکس اعلام آمادگی کرده‌اند و زمزمه هایی از پیوستن چین و هند به این سازوکار شنیده می شود. در نتیجه این روند، بیشتر تجارت خارجی ایران وارد کانال اینستکس می‌شود و از آنجا که اینستکس یک شرکت خصوصی است و قرار نیست تحریم‌های آمریکا را دور بزند، عملا تجارت ایران به سمتی کانالیزه می‌شود که آمریکا می‌خواهد: یعنی ایران درآمد نفت خود را برای اقلام بشردوستانه خرج کند. از طرف دیگر با افزایش واردات از اروپا و متعاقبا کاهش میزان تجارت دوجانبه ایران با دیگر کشورهای شریک تجاری، در بلند مدت صادرات نفت ایران به شرکای غیراروپایی ایران به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت. بنابراین در آینده نه چندان دوری کشور از نظر اقتصادی ضعیف و فشار اقتصادی افزایش پیدا خواهد کرد.
بدین ترتیب اروپا با یک طرح هوشمندانه توانسته است بدون نقض تحریم‌های آمریکا هم ایران را در برجام نگه دارد و هم به سیاست فشار حداکثری آمریکا کمک بکند. بنابراین ایران نباید برنامه‌ی خروج تدریجی خود از برجام را رها و یا آن را تضعیف کند، چرا که کشور با این روند در حال حرکت به سمت یک تله است و اروپایی‌ها با دیدن ضعف در اراده‌ی ایران، قطعا کوتاه نخواهد آمد و فشارها افزایش پیدا خواهد کرد.
