به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از صبح نو، شرایط معیشت و زندگی دشوار شده است. یکی صبح تا شب پشت فرمان ماشین دنده عوض می‌کند و دیگری پشت دخل مغازه نشسته و به اصطلاح مگس می‌پراند؛ چون به‌دلیل گرانی مشتری نیست. یکی دیگر هم در گوشه‌ای از پیاده‌رو و خیابانی، بساط دستفروشی پهن کرده است. برخی از همین دستفروشان هم از صبح اول وقت تا آخرین قطاری که طبق برنامه باید مسافران را جابه‌جا کند، تونل‌های پر از مسافر مترو را برای یافتن لقمه‌ای نان انتخاب کرده‌اند.
هنوزهم درباره اینکه دستفروشی معضل است یا خیر، بین گروه‌های مختلف محل بحث و جدل است. برخی حتی دستفروشی را عاملی برای جذب گردشگر می‌دانند و برپایی بازارهای روز در شهرهای کوچک‌وبزرگ و حتی برخی شهرهای جهان را دلیلی بر این مدعا می‌دانند. برخی دیگر هم این کار را پدیده شومی می‌دانند که درکنار آن، انواع آسیب‌های اجتماعی و بزهکاری چون خریدوفروش موادمخدر و اجناس ممنوعه در آن اتفاق می‌افتد. بااین‌حال، در شرایط فعلی اقتصادی دستفروشی را باید راهی برای امرارمعاش بخش زیادی از آن‌هایی دانست که چاره‌ای جز این کار ندارند. اگر عصرها گذرتان به میدان‌ها و خیابان‌های بزرگ شهر چون میدان هفتم‌تیر، هفت حوض، تجریش و... بیفتد، می‌بینید این بازارهای سیار کنار خیابان البته مشتریان خاص خود را هم دارند.
غیر از این، واگن‌های مترو هم محل حضور بسیاری از دستفروشان است که در خطوط و مسیرهای مختلف فعال هستند. دستفروشان زن و مرد انواع و اقسام اجناس سبک و قابل‌حمل را می‌فروشند. انواع آدامس، لوازم‌التحریر، لوازم خرازی و آرایشی، تجهیزات الکترونیک و... از اجناس عرضه‌شده و پراستقبال در خطوط مختلف مترو هستند. البته، وظیفه ساماندهی دستفروشان براساس طرحی که 21شهریور85 در شورای شهر تهران مصوب و یک ماه بعد از آن ابلاغ شد، برعهده شهرداری تهران است. در دوره گذشته مدیریت شهری تهران نیز، طرح‌هایی برای ساماندهی دستفروشان اجرا شد که از آن جمله می‌توان به راه‌اندازی بازارهای محلی و ثبت اطلاعات مربوط به دستفروشان در چند مرحله اشاره کرد.
اگرچه در آن دوره اقدامات مناسبی برای این کار انجام شد، هرازگاهی نیز تصاویر و فیلم‌هایی از برخورد بین دستفروشان با مأموران شهرداری منتشر می‌شد که به‌دلیل تفاوت سلیقه سیاسی رقبای شهردار اسبق تهران، این فیلم‌ها در فضای مجازی هم با شدت بیشتری بازنشر داده می‌شد. این در حالی است که در دوره فعلی شهرداری تهران، نه‌تنها اقدامی برای ساماندهی دستفروشان انجام نشده؛ بلکه به‌نظر می‌رسد اقدامات قهرآمیز هم تشدید شده؛ ولی موردتوجه رسانه‌ها قرار نگرفته است.
مصوبه سال‌های دور
«برخورد با دستفروشی در ایستگاه‌های مترو به‌شدت دنبال می‌شود و به مدیران ابلاغ کردیم اگر بساط دستفروشی را در هر ایستگاهی ببینیم، مدیر آن ایستگاه برکنار می‌شود». این اظهارنظر معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران است. آقای محسن پورسیدآقایی درادامه پرداختن به مسأله دستفروشان گفته است: ممکن است دستفروشی به‌مدت ۵ دقیقه بساط‌گستری کند؛ اما واقعا نمی‌شود با آن برخورد کرد. پورسیدآقایی با اشاره به مسوولیت اجتماعی شهروندان گفته است: در این موضوع نیز تصمیم‌گیرنده خود شهروندان هستند؛ چراکه تا وقتی از دستفروشان خرید می‌کنند و بساط‌گستران سود خوبی دارند، پدیده دستفروشی ادامه خواهد داشت. بپذیرید که نمی‌توانیم با دستفروشان مترو تعقیبوگریز کنیم و مردم باید در مبارزه با این معضل همکاری کنند.
موضوع مشارکت مردم در مقابله با اتفاقات شوم ناشی از دستفروشی در مترو مسأله‌ای است که در دوره‌های قبلی مدیریت شهری هم بر آن تأکید شده بود؛ از‌این‌رو، شورای شهر تهران در اواخر شهریور85 طرح ساماندهی دستفروشان تهران را با شماره 15524/770/160 تصویب و در 20مهر همان سال برای اجرا ابلاغ کرد.
در ماده واحد این طرح آمده است: «با استناد به تبصره یکم ذیل بند دوم از ماده پنجاه‌و‌پنجم قانون شهرداری، شهرداری تهران موظف است با هماهنگی سایر دستگاه‌های اجرایی ذیربط و با استفاده از قابلیت‌های بخش خصوصی و همچنین توانمندی‌های مدیریتی و نظارتی انجمن‌های معتمدین محلات (شورایاری‌ها) و براساس دستورالعمل پیوست، نسبت به ساماندهی وضعیت دست‌فروش‌ها به‌عنوان بخشی از مشاغل سیار و بی‌کانون در شهر تهران و نیز تعیین فضاهایی مناسب (به‌صورت گردش موقت، زمان‌بندی مشخص و محدود) در محدوده جغرافیایی هر محله یا ناحیه شهری جهت ایجاد بازارهای سیار و موقت محلی اقدام نمایند».
درباره چگونگی اجرای این طرح هم آمده است: «شهرداری تهران موظف است نسبت به تشکیل کارگروه‌های تخصصی در سطح هر منطقه با مسوولیت شهرداری منطقه و حضور معاونین ذیربط (مطابق اعلام نظر کمیته اجرایی موضوع ماده یکم) و سایر حوزه‌های اجرایی مربوط و نیز دبیران انجمن‌های معتمدین محلات مربوط اقدام در جهت عملیاتی‌کردن مفاد این دستورالعمل و سایر مصوبات کمیته برنامه‌ریزی پیگیری‌های مناسب را معمول نماید».
اصلی‌ترین بخش‌های این طرح مربوط به تبصره پایانی آن است که در آن گفته شده: «شهرداری تهران موظف است از زمان ابلاغ این مصوبه هر سه ماه یک‌بار گزارش عملکرد خود را به شورای اسلامی شهر تهران ارائه نماید.»
