به گزارش خبرنگار خبرنامه دانشجویان ایران: می توان گفت 18 تیر 78 بیشترین تاثیر را بر روی تشکل های دانشجویی داشته است. حال پس از گذشت بیست سال از حوادث تیرماه 78، سارا عاقلی، دبیر سیاسی دفتر تحیکم وحدت، پیام مرادی، دبیر اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل و سیدمحمد بیژنی فر عضو شورای مرکزی جنبش عدالتخواه دانشجویی در گفت‌وگو با «خبرنامه دانشجویان ایران» به بررسی این تحول در عرصه جنبش دانشجویی پرداختند.
عاقلی: برخی تصور می کنند تشکل های دانشجویی برای پیشبرد اهداف احزاب هستند
سارا عاقلی، عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت پیرامون 18 تیر 78 گفت: اگر بخواهیم از لحاظ ساختاری به این موضوع بپردازیم، معتقدیم که بین مردم و واقعیت لایه ای نقش آفرینی می کند و سعی آن بر این است که مطالبات و مشکلات مردم را به گوش حاکمیت برساند و سایتس های حاکمیت را در مواجه با مردم تلطیف کند. این لایه عنصر های متفاوتی از رسانه تا تشکل های دانشجویی و حزب و امثالهم دارد.
عاقلی گفت: اشکال کار در این است که ما این لایه ها را به جای آنکه در عرض هم ببینیم در طول یکدیگر می بینیم، مثلا تصور می شود تشکل دانشجویی در طول یک حزب قرار دارد و باید از آن برای پیشبرد اهداف حزب در جامعه استفاده شود که این نظریه ای اشتباه است و که نمود آن، در نهایت منجر به حادثه 18 تیر شد و حزب مشارکت برای پیشبرد نگاه خود از تشکل های دانشجویی استفاده کرد و این حزب بر تشکل های دانشجویی سایه انداخت و به استقلال یک عنصر میانی به نام تشکل احترام نگذاشت.
دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت ادامه داد: حقیقتا تشکل های دانشجویی نیز تمایزی بین خود و حزب سیاسی قائل نبودند و به این امر که نباید پیاده نظام احزاب باشند و یا حزب نباید دخل و تصرفی در دانشگاه داشته باشد توجهی نداشتند. نتیجه ی این ترکیب ساختاری بین حزب و تشکل دانشجویی اتفاقی بود که در ۱۸ تیر ملاحظه کردیم و دغدغه ای که وجود داشت، دغدغه ای از جانب دانشجو و دانشگاه نبود و دغدغه یک حزب بود.
این فعال دانشجویی گفت: این درحالی است که تشکل های دانشجویی باید مطالبات بدنه خود را به گوش مسئولین برساند و نه مطالبه یک حزب خاص را. در واقع تشکل دانشجویی زمانی رو به افول رفت که جایگاه خود را تشخیص نداد و خود را در طول احزاب تعریف کرد و در نهایت تبدیل به پیاده نظام احزاب شد.
او در پایان گفت: باید آفت تشکل های دانشجویی به اواخر دهه 70 ارجاع داد. افول تشکل های دانشجویی از اواخر دهه 70 آغاز شد، زمانیکه تشکل های دانشجویی جایگاه اصلی خود که مبتنی بر بدنه دانشجویی و حقیقی بود را از دست دادند. این در حالی است که پیش از این شاهد نقش آفرینی بیشتری از تشکل ها شاهد بودیم که مهم را در تسخیر لانه جاسوسی و هم به خاطر حضور در جنگ تحمیلی نمایان شد.
مرادی: برخی تشکل‌های دانشجویی را اهرم سیاست‌ورزی خود می‌دانند
پیام مرادی، دبیر تشکیلات اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل گفت: اساسا شاهد دو نوع نگاه در تاریخ جنبش دانشجویی بوده ایم، نگاهی بر مبنای قدرت که جریان های دانشجویی را مجالی برای رسیدن به قدرت و عرصه ای برای سیاست ورزی می‌بیند و در مقابل، نگاهی که بر خلاف جریان اول رویکردی مبنا گرایانه و ناظر بر آرمان ها وارد عرصه عمل می‌شود.
او ادامه داد: کسانی که معتقد بودند باید بین تشکل دانشجویی و احزاب سیاسی چسبندگی وجود داشته باشد، تشکیلات دانشجویی را پلکانی برای ورود به عرصه قدرت می دانستند و عملا تشکل را به اهرمی برای گروه های سیاسی در جهت سیاست ورزی و چانه زنی می دانند که این باعث شد تا تمامی مسیر را تا انتها با جریانات به صورت بسیار رادیکال رفتند حتی در دوره ای طیف خاصی از انجمن های اسلامی به جناح چپ نزدیک شده و چسبندگی پیدا کردند، بعد از تغییر نگاه چپ و دگردیسی گفتمانی که در جناح چپ اتفاق افتاد، نسبت خود را با این گروه ها حفظ کردند.
این عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل گفت: کمی قبل تر از دوم خرداد ۷۶ جناح چپ عملا یک دوره‌ی گذاری را از چپ سنتی به سمت اصلاح طلبی طی کرد و تلقی لیبرال از مفهوم آزادی پیدا کرد. این تلقی از جهات مختلف و در مبانی فرساینده گفتمان انقلاب اسلامی و باورهای ما و اندیشه های امام بود. این تعارض کاملا آشکار بود به نحوی که در تولیدات فکری، نگاه ها، مواضع، در نشریات و مطبوعاتشان، در سیاست گذاری هایشان و در نحوه ی تعامل و برخوردشان با استکبار جهانی، جریان دانشجویی که زمانی حداکثر نسبت فکری را با امام راحل داشت و اصلا خود امام عنوان دفتر تحکیم وحدت را انتخاب کرده بود، آرام آرام به سمتی حرکت کرد که تلقی لیبرال را پذیرفت گرچه انگیزه ی جناح چپ هم بعد از دوم خرداد به شدت تقویت شد که عملا عده ای را مراقب جریان دانشجویی قرار دادند و کسانی را سر منشا تحول گفتمانی و انحراف جریان دانشجویی از نظر گفتمانی کردند که بعضا از اساتید و شخصیت های سیاسی بودند. علت آن را می‌توان این دانست که مدیران وقت دفتر تحکیم وحدت ناظر بر عرصه قدرت تصمیم می‌گرفتند و موضوعی که برایشان اهمیت داشت حضور در فضای سیاسی، سهم خواهی سیاسی و جای پا درست کردن برای آینده بود.
این فعال دانشجویی گفت: در مقابل جریانی حضور داشت که دیدشان از مدتها قبل معطوف به عرصه آرمان ها و برحسب وظیفه ی جریان های دانشجویی که همان آرمان گرایی بود. لذا تعدادی از تشکل ها بعد از حوادث 18 تیر 78 با دید آرمان گرایانه، اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل را بنا نهادند و اعلام موجودیت کردند که در حقیقت هدفشان، حفظ هویت اصلی جریان های دانشجویی و زنده نگه داشتن آرمان های امام بود.
او ادامه داد: درس بزرگی که از این حادثه برای جریان دانشجویی در طول تاریخ باقی ماند، درسی بود که چند سال بعد در مانیفستی تحت عنوان گفتمان جنبش دانشجویی مسلمان بروزپیدا کرد، یعنی جدایی تشکل های دانشجویی از احزاب و گروه ها که البته نه به معنای نسبت نداشتن با آنها و نفی همه باشد، بلکه بدین معناست که ناظر بر عرصه قدرت تصمیم گیری نکند. طبیعتا ممکن است که فعالین دانشجویی در آینده وارد عرصه قدرت بشود اما زمانی که فعالیت دانشجویی داریم و در عرصه دانشجویی فعالیت می‌کنیم می‌بایست آرمان ها و مطالبات عمومی جامعه را مطالبه کنیم.
مرادی خاطرنشان کرد: شعار نقد حکومت آری و نفی حاکمیت هرگز در حقیقت تلاشی بود برای تنظیم دقیق و درست جریان دانشجویی و عرصه سیاسی کشور که ما حکومت را نقد می‌کنیم به معنای حاکمان و کارگزاران و تصمیم گیران اما حاکمیت را نفی نمی‌کنیم یعنی مرزهای کشور، ولایت فقیه، قانون اساسی و اصل نظام جمهوری اسلامی ایران را نفی نمی‌کنیم، این اولین خدمتی بود که انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل موفق شدند در آن بازه زمانی انجام بدهند.
او در ادامه گفت: اصلاح طلبی و اصول گرایی نسبت خودش را با دو گانه‌ی واقعی جامعه از دست داده و این حرفِ قریب به دو دهه قبل می‌باشد.
مرادی در پایان با اشاره به فتنه گران سال 78 گفت: رسوایی این جماعت این بود که سالها بعد در ماجراهای تحریم کشور که هدف اصلی آن مردم بود و هزینه هایی را هم به کشور تحمیل کرد، همان هایی که زمانی خود را جریان دانشجویی می‌نامیدند، هم راستا و هم جهت با آقای ترامپ عمل کردند و از او درخواست کردند که ایران را تحریم کند و یقینا با این عمل مهر باطلی بر همه ی ادعا هایی که اسم آن حرکت ساختار شکن را جنبش دانشجویی می نامیدند و معتقد بودند که آن جنبش خودجوش بوده، زدند.
بیژنی فر: جناح ها بعضی از تشکلها را عملا به گوش و زبان جناح خود تبدیل کرده اند
سیدمحمد بیژنی فر، عضو شورای مرکزی اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی گفت: عدالت، مطالبه همیشگی و پایان ناپذیر هر جامعه ای است. جریان های موجود در کشور یا سعی در تقلیل آن به منفعت های جناحی و زودگذر خود دارند یا سعی در تخطئه آن. تاریخ جنبش دانشجویی تیر ۷۸در مقایسه با تیر ۹۸، تنها بی هویتی و غیر اصیل بودن دعواهای زرگری و غیر ماهیت دار را واضح تر به نمایش می گذارد، بی هویتی، نگاه های وابسته و بی ارتباط با نگاه های امام و رهبری در چالش ها و پدیده ای موجود حاکمیت و جمهوریت از این مواردند.
او ادامه داد: احزاب باید در راستای حل مشکلات مردم و ظرفیت سازی ارزش ها و الگو های جمهوریتی و انقلابی هدف سازی کنند. اکنون عدم استقلال و بلوغ احزاب سبب تبدیل احزاب به جریان های سیاست زده وابسته شده است به گونه ای که جنبش های دانشجویی متاثر از آن هیچ نسبتی با مطالبه گری و آزادی خواهی و آرمان خواهی ندارند.
او خاطرنشان کرد: جناح ها بعضی از تشکلها و جریانات دانشجویی را عملا به گوش و زبان جناح خود تبدیل کرده اند. تشکل ها را «بله قربان گوی» این جناح و آن جناح بار می اورند که در اصل فاصله شان با آنچه که باید باشند از زمین تا آسمان است. پس مهم ترین تاثیر جناح ها بر جریانات دانشجویی دور کردن آنها از درد و مشکلات مردم و نزدیک کردن آنها برای رسیدگی به درد جناح های مختلف است. تشکل خود ساخته تشکیلاتی که هستند که از پایین به بالا یعنی از بطن مردم شکل میگیرند. وقتی مردم برای حل مشکلات و مسائل خود و کشور نیاز به ایجاد تشکل ها را احساس کردند خودشان به صورت خودجوش اقدام به ایجاد تشکیلات می نمایند. این تشکیلات میتواند نقش مهی را در رشد و بلوغ فکری مردم ایجاد کند و هم میتواند مکان خوبی برای مطالبه گری مردم از مسائل و مشکلات کشور باشد.
سیدمحمد بیژنی فر در پایان گفت: بعضی از فعالین سیاسی و دانشجویی عقیده داشتند بعد از تیرماه سال ۷۸نه تنها فضای سیاسی برای تشکل های دانشجویی بسته نشد بلکه معتقد هستند بعد از تیر ۷۸مردم به یک رشد و بلوغ فکری، سیاسی برای ایجاد تشکیلات جهت حل مسائل کشور دست یافتند هر چند بعضا مسیر را اشتباه رفتند. جریانات سیاسی در شکل گیری تشکل ها بعد از تیر ۷۸نقشی نداشتند بلکه شرایط اجتماع و درک جوانان از زمان به شکل گیری تشکلات شور و شعف خاصی داد. تشکل های دانشجویی نه تنها پیاده نظام احزاب سیاسی بلکه پیاده نظام حکومت هم نیستند، بلکه تشکل های دانشجویی پیاده نظام ملت و مردم خود باید باشند.
