به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ آنچه که مسلم است تاریخ جنبش دانشجویی در ایران با انجمن‌های اسلامی دانشجویان عجین شده است. امروز بیش از هفت دهه از تاسیس اولین انجمن اسلامی دانشجویان در دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۱ می‌گذرد. انجمنی که در تقابل با افکار ضد دینی و کمونیستی دانشگاه به وجود آمد و سرآغاز حرکتی شد که اثرات بسیار عمیقی در تاریخ و وقایع آن داشت. پس از تجربه موفق تاسیس انجمن اسلامی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و نیز بعدها در انجمن دانشکده ی فنی، این مسئله در دیگر دانشگاه ها نیز پیگیری شد به طوری که در سال ۱۳۴۰ اولین کنگره انجمن‌های اسلامی دانشجویان دانشگاه ها با حضور ۱۳ انجمن ازجمله انجمن‌های تهران، مشهد و … با حضور بزرگانی همچون شهید مطهری، شهید مفتح و دیگران برگزار شده بود و در سال بعد نیز این کنگره با حضور ۱۷ انجمن برگزار شد.
چگونگی تاسیس
در ۱۳ آبان سال ۱۳۷۸، برخی انجمن های اسلامی دانشجویان عضو دفتر تحکیم وحدت (که حتی دارای حق رای بیشتر بودند) به همراه برخی از انجمن های اسلامی دانشجویانی که از قصد تأسیس انجمن اسلامی را داشتند به علت اختلافات فکری با دفتر تحکیم وحدت، وابستگی این تشکل به جریان های سیاسی- فکری و تناقض در آرمان‌ها، از این جریان جدا شدند و در قالب «اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه های سراسر کشور» اعلام موجودیت کردند. اعضای هیئت موسس این اتحادیه از دفاتر دانشگاهی همچون سمنان، تربیت معلم کرج، تربیت معلم تهران، علوم پزشکی اهواز، علوم پزشکی کاشان، شهید چمران اهواز، علوم پزشکی قزوین، پیرو خط رهبری شهید بهشتی ، شاهد، علوم پزشکی همدان، علوم قضائی تهران، بوعلی همدان، علوم پزشکی ایلام، دانشکده پزشکی بابل، دانشکده پیرا پزشکی بابل، علوم پزشکی سبزوار، علوم پزشکی رفسنجان و علوم پزشکی زنجان بودند.
این سومین انشعابی بود که در دفتر تحکیم وحدت به وقوع می پیوست با این تفاوت که این بار دیگر این دانشجویانِ مسلمان نبودند که به صورت فردی از تشکیلات انجمن های اسلامی دانشجویان جدا می‌شدند؛ بلکه انجمن های اسلامی بصورت تشکیلاتی از دفتر تحکیم وحدت اعلام استقلال می کردند و اولین انشقاق تشکیلاتی را در تاریخ دفتر تحکیم وحدت ثبت کردند این انجمن ها معتقدند که انتقاد به جریان ها و مسئولان یکی از ضرورت ها و وظایف جنبش دانشجویی است، اما این به معنای نفی حاکمیت نظام دینی نیست؛ بلکه در جهت رسیدن به چنین نظامی قابل تعریف است.
انجمن‌های اسلامی دانشجویان تشکیل دهنده این اتحادیه، بسیار سریع توانستند براساس حرکت در جهت آرمان‌ها و اصالت های جنبش دانشجویی مسلمان و بهره مندی از منطق معقول گفتمان انتقادی در دیگر دانشگاهها برای خود جا باز کنند و در پنجمین نشست سالانه‌شان، مقام معظم رهبری پیامی به یادماندنی را خطاب به نشست این تشکل دانشجویی صادر فرمودند، که نشان از حفظ پویایی و در عین حال حرکت در مسیر صحیح این تشکل دانشجویی داشت. پس از دوران از هم پاشیدگی دفتر تحکیم وحدت ایجاد کند و توانست در این اتحادیه در دیدار اختصاصی با رهبری معظم در اسفندماه سال ۱۳۸۳، به عنوان اولین تشکل دانشجویی مانیفست فکری خود را مهندسی و در قالب «سندگفتمان جنبش دانشجویی مسلمان» تقدیم رهبر انقلاب کردند که مورد تایید ایشان هم قرار گرفت.
چرایی نامگذاری به انجمن اسلامی دانشجویان مستقل
این انجمن ها معتقدند منظورشان از «مستقل» یعنی آنکه هیچ گونه وابستگی به احزاب و جریانات سیاسی در داخل و خارج از کشور ندارد و از هیچ گروه سیاسی خط نمی گیرد، در عین حال که به خط سبز و نورانی ولایت کاملاً وابسته می باشد.
ارکان و اجزای اتحادیه
ارکان اتحادیه عبارتند از: هیأت ناظر، شورای عمومی (شورای هماهنگی) و شورای مرکزی؛ همچنین اجزاء اتحادیه شامل : هیأت مؤسس ، شورای پذیرش،کمیسیونها، واحدها.
هیات ناظر
به منظور نظارت بر شورای مرکزی هیئت ناظر قرار دارد که وظیفه‌ی آن نظارت بر حسن اجرای اساسنامه و عدول نکردن از مرامنه اتحادیه فوق می‌باشد و متشکل از ۵ نفر عضو اصلی و ۲ نفر عضو علی البدل می‌باشد.
شورای عمومی و شورای مرکزی
شورای عمومی به عنوان عالی ترین مرجع تصمیم گیری و سیاستگذاری است که متشکل از نمایندگان معرفی شده از سوی دفاتر دانشگاهی می باشد. همچنین شورای مرکزی تشکل به عنوان بالاترین رکن اجرایی این اتحادیه شامل هفت نفر اعضای اصلی و سه نفر اعضای علی البدل است. این اتحادیه فاقد دبیرکل و فردی با مسئولیت بالاتر در میان اعضای شورای مرکزی است و همه اعضای شورای دبیران واحدهای مختلف بوده و امور اتحادیه را به صورت شورایی اداره می شود و البته دبیر واحد تشکیلات این اتحادیه به عنوان هماهنگ کننده تشکیلات یکی از این دبیران است که انتخاب شده و به عنوان عضو هماهنگ کننده بین کلیه واحد های تابعه اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل می باشد.
هیئت موسس
هیئت موسس شامل ۱۸ عضو است که در ابتدای شکل گیری از دفتر تحکیم وحدت جدا شدند و اعلام استقلال کردند.
شورای پذیرش
شورایی است متشکل از ۳ عضو که عبارتند از دیر پذیرش اتحادیه، نماینده شورای عمومی و نماینده هیئت ناظر می‌باشد. وظیفه این شورا بدین شرح است که هر کدام از دفاتری که درخواست عضویت داشته باشد ابتداً باید از فیلتر این شورا بگذرند و بنا بر اساسنامه ارائه شده، مرامنامه، معیار ها و سیاست های کلی اتحادیه عضویت آنها را رد یا قبول می‌کنند.
نوع عضویت و ارتباط گیری
نوع عضویت و ارتباط گیری دفاتر خواستار عضویت در اتحادیه فوق به چهار نحو: در ارتباط، ناظر، عضو بدون حق رای، عضو دارای حق رای می‌باشد. تقاضای عضویت انجمن بایستی کتباً همراه با اساسنامه انجمن به واحد پذیرش ارائه گردد. عضویت انجمن ها پس از تحقیق شورای پذیرش و شورای مرکزی در دستورکار نشست شورای عمومی قرار گرفته و با رای نصف به علاوه یک رای مورد قبول قرار خواهد گرفت.
نشست ها
نشست سالانه
نشست سالانه یا مجمع عمومی شامل کلیه اعضای شورای مرکزی همه انجمن های عضو دائم یا موقت اتحادیه می باشند که سالی یکبار و ترجیحا قبل از شروع هر سال تحصیلی برگزار می شود. از جمله وظایف نشست سالانه می توان به تکمیل مرامنامه وتکمیل وتغییر اساسنامه اتحادیه، بررسی و ارزیابی عملکرد یکساله اتحادیه، انتخاب اعضای شورای مرکزی برای سال کاری جدید، تعیین وتصویب اولویتها وخط مشی یکساله اشاره نمود.
شورای عمومی
جلسات شورای عمومی هر دو ماه یکبار برگزار می شود به منظور بررسی عملکرد مسئولین واحد ها و راهبرد پیش روی اتحادیه می‌باشد.
روند انتخابات
در این اتحادیه انتخابات بدین شکل برگزار می شود که در خرداد ماه کمیته ای سه نفره به نام کمیته احراز صلاحیت از میان اعضای شورای عمومی منتخب می شود که وظیفه ی احراز تمامی کاندیداها با شرایط موجود در اساسنامه را دارد. در نشست سالیانه انتخابات بین اعضای احراز شده برگزار می گردد.
واحد ها و کمیسیون ها
واحد تشکیلات نیز ساماندهی واحد های نامبرده و تنظیم جلسات و نیز دریافت صورت‌جلسه هفتگی تمامی واحد ها و ارائه آن به شورای عمومی و مرکزی تشکل را بر عهده دارد، واحد سیاسی مسئول جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ، تهیه بیانیه ها، تجزیه و تحلیل مسائل روز کشور سطح اتحادیه و دانشگاهها است، انعکاس اخبار و آرشیو فعالیت های را واحد روابط عمومی و تبلیغات انجام می دهد، برنامه ریزی مالی یک ساله، پیگیری و تامین نیازهای مالی این اتحادیه دانشجویی برعهده واحد مالی و تدارکات است، همچنین مدیریت و اجرای امور شناسایی، جذب و سازماندهی نیروها از وظایف واحد پذیرش است، انجام فعالیت های فرهنگی نیز بر عهده ی واحد فرهنگی است، واحد آموزش و تحقیقات نیز وظیفه ی برنامه ریزی محتوایی، نیازسنجی آموزشی اعضا و برگزاری کارگاه های آموزشی و مهارتی را بر عهده دارد.
